«تاریخ طبری» کهن ترین تاریخی است که نام «ساوه» در آن آمده است. در اواخر دوره ساسانی و در اوایل دوره اسلامی یعنی سال 22 هجری، ساوه جزو ایالت کوهستان یا جبال بوده است.
در سال 617 هجری برابر با 1220 میلادی، شهر ساوه توسط مغولان ویران و مردم آن قتل عام شدند.
در فاصله دو قرن به مرور زمان ویرانیهای ناشی از حمله چنگیز و ایلخان تیمور مرمت شد و به واسطه واقع شدن بر سر شاهراههای ایران، دوباره رونق یافت؛ به ویژه راهی که سلطانیه، مرکز ایلخانان را به قم، اصفهان، ری و کاشان پیوند می داد.
شهرستان ساوه به دلیل موقعیت جغرافیایی و ارتباطی، همواره در طول تاریخ مورد توجه بوده و به همین دلیل، آثار، ابنیه و جاذبه های سیاحتی و زیارتی متعددی مربوط به دوره های مختلف تاریخی در این شهرستان وجود دارد.
بنای «مسجد جامع ساوه» به عنوان یکی از آثار ارزشمند هنر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچبری است.
در این بنای تاریخی ـ مذهبی آثاری از سه مقطع تاریخی قبل از اسلام، قرون اولیه اسلام و دوران صفوی دیده می‌شود. این مسجد مجلل و باشکوه دارای یک صحن بزرگ در جنوب، دو ایوان، یک مناره، چند شبستان، محراب‌های متعدد قدیمی با خطوط کوفی و دو محراب از دوره صفوی با خط ثلث است. محراب آن دارای کتیبه‌های متعدد عمودی و افقی است و روی آن با خطوط ثلث و کوفی سوره‌هایی از قرآن چون سوره اخلاص، قدر و جمعه گچبری شده است. در ضلع غربی، میان شبستان‌های این بنا، ایوان با شکوه و رفیع قرار دارد و در هر طرف این ایوان حجره‌ای با درگاه تنگ و کوتاه نمودار است. بر فراز مقصوره مسجد، گنبدی به قطر چهارده و ارتفاع شانزده متر دیده می‌شود و ساق یا گردنه آن چهار متر ارتفاع دارد و با کاشی‌های زیبا تزیین شده است. در گوشه شمال شرقی و بیرون از چهار دیواری مسجد جامع ساوه، مناره رفیع و آجری از دوره سلجوقی قرار دارد. قسمت پایین مناره ساده و در بالا با نقوش آجری تزیین شده است.
