مقاله ی مشترک دکتر شهید بهشتی و دکتر باهنر و علی گلزاده غفوری
مشکل جنسی جوانان قبل از ازدواج :
شک نیست که غریزه ی جنسی باید در جهت ازدواج دائم و ایجاد کانون خانوادگی هدایت شود؛ اما از آنجا که برای همه ی جوانان در آستانه نمایان شدن آثار بلوغ و طغیان خواسته های جنسی زمینه تشکیل خانواده و ازدواج دائم فراهم نیست و غالباً ازدواج ها سال ها بعد انجام می گیرد، برای بسیاری از آنها انحرافات و آلودگی هایی از این نظر پیش می آید.
در جوامع بشری با تفاوتی کم یا بیش، جوانان بسیاری هستند که در اثر فشار غریزه جنسی و محروم بودن از نعمت همسری شایسته، نیروها و استعدادهای ارزنده شان بیهوده از دست می رود و تلاش آنان به جای آنکه در امور سازنده و مؤثر متمرکز شود متوجه راه های انحرافی می گردد و نتایجی تلخ و ناگوار چه از نظر خودشان و چه از نظر اجتماعی که در آن زندگی می کنند به بار می آورد و غالباً بهترین ایام جوانی آنها از تلخ ترین دوره های عمرشان به حساب می آید.
راه حل عاقلانه این مشکل در نظام اسلامی:
در مقررات اسلامی که خواسته های فطری و نیروهای مختلف جسمی و روانی اشخاص از نظر دور نمانده است و همه ی شرایط و تغییرات احتمالی اجتماعی مورد توجه قرار گرفته اند با واقع بینی کامل برای اینگونه بن بست های اجتماعی نیز راه حل های عاقلانه و دور از هرگونه افراط و تفریط ارائه و پیشنهاد شده است، تا نه جامعه گرفتار هیجانات و طغیان های کوبنده و خانمان برانداز گردد و نه با واقعیت ها درگیری های بی حاصل انجام گیرد.
با توجه به این که تمایل جنسی از مهم ترین انگیزه ها و خواسته های افراد است مسلماً در صورتی راهی صحیح و مشروع برای ارضای آنها در نظر گرفته نشود خواهی نخواهی که به انحراف و فساد می کشد.
در تعالیم و مقررات اسلامی ضمن ارائه راه های عملی برای ایجاد مقاومت در برابر هوس ها و تمایلات فریبنده، طرح نقشه هایی در مورد دور ماندن از محرک های جنسی خارجی و به کار انداختن نیروها در امور سازنده و اساسی متناسب با زندگی انسانی، با در نظر داشتن این که هر کسی توانایی خودداری در برابر هوس های سرکش خویش را ندارد یا گاهی این مقاومت و ریاضت عواقب نامطلوبی را به دنبال دارد، برای آسان کردن ازدواج تعالیم فراوانی آمده از قبیل کم بودن صداق -سبک کردن هزینه ی ازدواج (2)-حذف تشریفات زاید و برگزار کردن این گونه امور با کمال سادگی و بی تشریفاتی. به این ترتیب بسیاری از موانع تحمیلی که در راه اقدام به ازدواج دائمی است برطرف می شود و جوانان حتی در دوران دانشجویی و کارآموزی و قبل از فراهم شدن وسایل مجهز زندگی، می توانند ازدواجی ساده راه اندازند و ناچار نیستند تا حدود سنین 30 یا 35 سالگی و پایان تحصیلات عالی و یافتن تخصص در یک رشته ی علمی منتظر بمانند، و هنگامی آهنگ ازدواج کنند که آن شور و شوق کافی دوران جوانی را از دست داده و اقدام آنها به ازدواج بیشتر بر مبنای نیاز به نجات از سرگردانی و بی سروسامانی باشد. علاوه بر این برای حل مشکل جنسی در مواردی که مرد و زن یا پسر و دختر هیچ راهی برای ازدواج دائم ندارند، در حقوق اسلامی یک نوع ازدواج موقت و غیر دائمی پیشنهاد شده است. در این نوع ازدواج هدف، تشکیل خانواده نیست، بلکه داشتن روابط جنسی قانونی در مدتی است که تعیین می کنند به همین جهت باید برای این منظور قراری روشن میان خود داشته باشند و قراردادی مشخص میان آنها بسته می شود قراردادی که در آن همه ی جهات مشخص شده باشد.
ازدواج موقت از نظر دیگران
به نظر کسانی که به این مسأله از روی واقع بینی توجه کرده اند تجویز یک نوع ازدواج غیر دائمی از نظر قانونی و عرف، راهی معقول و علمی شناخته شده است که هم می توان به وسیله ی آن از فشار غرایز در جهتی خطرناک و درهم ریختگی و آشفتگی کاست و آن را در طریق صحیح به کار انداخت و هم به آسانی خود را از تحمل یک نوع رنج روحی و احساس گناه و عصیان و تخلف از اصول و مقررات اخلاقی و قانونی رها ساخت.
ازدواج موقت، نظر عده ای از متفکران غرب را نیز به خود جلب کرده است، به گفته ی یکی از آنها (برتراند راسل)آیا می توان به جوانان گفت ریاضت بکشند و رهبانیت اختیار کنند؟ و آیا با تجویز روابط آزاد جنسی و نامحدود می توان اطمینان کرد که چنین جوانانی پس از ازدواج و انتخاب یک همسر افرادی عفیف و وفادار باشند و نیز آیا می توان افزایش فرزندان غیر قانونی را که محصول اینگونه روابطند و تأثیرات مختلفی را که در وضع عمومی جامعه دارند نادیده گرفت؟ این مشکل را چگونه می توان حل کرد؟ تجارب اجتماعی چه راه حلی نشان داده اند؟ به دنباله ی سخن همین متفکر توجه کنید: «قاضی لیندزی که سالیان متمادی مأمور دادگاه دنور در آمریکا بوده و در این مقام، فرصت مشاهده ی حقایق زیادی داشته، پیشنهاد می کند که ترتیبی به نام «ازدواج رفاقتی»داده شود. او متأسفانه پست رسمی خود را از دست داد! زیرا مشاهده شد که او بیش از حد حس گناهکاری در فکر سعادت جوانان است، برای عزل او کاتولیک ها و فرقه ی ضد سیاه پوستان از بذل مساعی خودداری نکردند.
لیندزی متوجه شد که اشکال اساسی در ازدواج، فقدان پول است ضرورت پول فقط از لحاظ اطفال احتمالی نیست، بلکه از این لحاظ است که تأمین معیشت از جانب زن برازنده نیست، او به این ترتیب نتیجه می گیرد که جوانان باید مبادرت به ازدواج رفاقتی کنند که از سه لحاظ با ازدواج عادی متفاوت است.
اولا: منظور از این ازدواج تولید نسل نیست.
ثانیا: مادام که زن جوان، باردار نشده و فرزندی نیاورده، طلاق با رضایت طرفین میسر خواهد بود.
ثالثا: زن در صورت طلاق مستحق کمک خرجی برای خوراک خواهد بود.
من هیچ تردیدی در مؤثر بودن پیشنهادهای لیندری ندارم و اگر قانون آن را می پذیرفت تأثیر زیادی در بهبود اخلاق می کرد.
خلاصه مقاله
1-غریزه ی جنسی باید در جهت ازدواج دائم و ایجاد کانون خانوادگی هدایت شود، اما این امر برای همه و در همه ی زمان ها ممکن نیست.
2-جوانان بسیاری در اثر فشار غریزه ی جنسی، نیروها و استعدادهای ارزنده شان بیهوده از دست می رود.
3-محرومیت جنسی جوانان غالباً بهترین ایام آنها یعنی جوانی را از تلخ ترین دوره های عمرشان کرده.
4-در ازدواج موقت هدف، تشکیل خانواده نیست، بلکه داشتن روابط جنسی قانونی در مدتی است که تعیین می کنند، براساس قراردادی که همه ی جهات در آن مشخص است.
پی نوشت ها :
1-شناخت اسلام، ص 335 -329.
2-به عنوان نمونه به این دو روایت توجه بفرمایید: در کتاب وسائل الشیعه، کتاب النکاح، ابواب مقدمات النکاح و آدابه باب 52، آمده است: محمد بن مسلم از امام صادق (ع)روایت کرده است که حضرت فرمود: «من برکه المرأه خفه مؤنتها و من شومها شده مؤنتها». نشانه برکت زن کم بودن خرج و هزینه ی اوست و علامت بی برکتی او پرخرج بودن اوست.
منبع: ترکاشوند، محمد، (1386)، ازدواج موقت: مدیریت شهوت، قم، نشر اشک یاس، چاپ دوم.