وب سایت سلامتیسم: پوست ما دائما درحال بازسازی خودش است و سلول‌های پوستی جدید نیز به همین دلیل رشد می‌کنند تا جایگزین سلول‌های پوستی پیر، مُرده یا آسیب‌دیده شوند. جالب است بدانید که هر دقیقه در هر روز، بین 30 تا 40 هزار سلول پوستی مُرده از پوست ما جدا می‌شوند.
عواملی مانند افزایش سن و خشکی پوست می‌توانند شرایطی را ایجاد کنند که سلول‌های پوستی مُرده به‌راحتی از پوست جدا نشوند. تجمع این سلول‌های زائد بر روی پوست می‌تواند حالت زبری و چسبناکی به پوست بدهد و در ادامه طوری منافذ پوستی را مسدود کند که به شکل‌گیری آکنه بزرگسالی منجر شود. با این‌حال، استفاده منظم و دقیق از لایه‌بردار پوستی می‌تواند به جداسازی سلول‌های پوستی مُرده کمک کند، و شادابی و جوانی را به پوست بازگرداند.
لایه‌بردارهای پوستی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: لایه‌بردارهای مکانیکی و لایه‌بردارهای شیمیایی. هر دو نوع این محصولات، صرف نظر از میزان کاربرد و نحوه سازگاری‌شان با انواع مشکلات پوستی، دارای جوانب مثبت و منفی مختلفی هستند.
لایه‌بردارهای مکانیکی
لایه‌بردارهای مکانیکی دارای عناصر ساینده ملایمی هستند که سلول‌های پوستی مُرده را از سطح پوست جدا می‌کنند. این نوع از لایه‌بردارهای پوستی معمولا در قالب اسکراب صورت یا کرم‌های پاک‌کننده دارای ذرات ریز و زبر ارائه می‌شوند. همین‌که لایه‌بردار را به‌آرامی روی سطح صورت و پوست بدن ماساژ بدهید، سلول‌های پوستی مُرده هم به‌علت اصطکاک از روی پوست جدا می‌شوند.
لایه‌بردارهای مکانیکی به‌راحتی در همه داروخانه‌ها به فروش می‌رسند و استفاده از آنها نیز کار ساده‌ای است. این محصولات به‌طور خاص برای افراد دارای پوست چرب یا مبتلا به آکنه مناسب هستند. واضح است که لایه‌بردارهای مکانیکی باید سلول‌های پوستی و زوائدی که منافذ پوستی را مسدود کرده‌اند از پوست جدا کنند، اما شما نباید این محصولات را بیش از حد روی پوست فشار بدهید، چون در این صورت می‌توانند باعث التهاب پوستی شوند.
با این‌حال، استفاده از لایه‌بردارهای مکانیکی به‌طور کلی می‌تواند آسیب‌زا باشد. وقتی که از این ابزارها و وسایل کمک می‌گیرید، درواقع دارید لایه بیرونی پوست را سُنباده می‌زنید! بعضی از لایه‌بردارهای مکانیکی حاوی عناصر دندانه‌دار یا زبری هستند که هر لحظه می‌توانند پوست را خراش بدهند. به همین دلیل است که متخصصان پوست همیشه توصیه می‌کنند که موقع استفاده از لایه‌بردار مکانیکی، حتما براساس حرکات آرام و دقیق عمل کنید. نظر متخصصان این است که افراد دارای پوست حساس، به‌طور کلی نباید از لایه‌بردارها استفاده کنند.
لایه‌بردارهای شیمیایی
لایه‌بردارهای شیمیایی حاوی اسیدهای ملایمی هستند که هر مانعی را که جلوی سلول‌های پوستی مُرده قرار گرفته‌اند و مانع از جداسازی آنها می‌شوند را در خودشان حل می‌کنند. لایه‌بردارهای شیمیایی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
انواع حاوی آلفا هیدروکسی اسید (AHA) و انواع حاوی بتا هیدروکسی اسید (BHA) :
1. آلفا هیدروکسی اسید از مواد غذایی مختلف گرفته می‌شود، از جمله سیب، انگور و شیر. بعضی از رایج‌ترین انواع آلفا هیدروکسی اسیدها که نام آنها را روی برچسب محصولات می‌بینید، بدین ترتیب هستند: اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک، اسید مالیک و آلفا هیدروکسی اوکتانوئیک. آلفا هیدروکسی اسید، بهترین ماده برای افراد دارای پوست خشک یا پوست ضخیم است.
2. بتا هیدروکسی اسید به آلفا هیدروکسی اسید شباهت دارد، اما از نظر قابلیت محلول در چربی دارای کیفیت بهتری است و درنتیجه عملکرد بهتری در لایه‌برداری پوست چرب یا پوست مستعد به آکنه ارائه می‌کند. بهترین نوع بتا هیدروکسی اسید، اسید سالیسیلیک است. بنابراین، سراغ محصولاتی بروید که نام این عناصر را در لیست مواد تشکیل‌دهنده داشته باشند: سالیسیلات، سالیسیلات سدیم، بتا هیدروکسی بوتانوئیک و اسید تروپیک.
مکانیکی یا شیمیایی؟ مساله این است!
آن دسته از لایه‌بردارهای شیمیایی که حاوی آلفا هیدروکسی اسید و بتا هیدروکسی اسید هستند، کمتر از لایه‌بردارهای مکانیکی به پوست آسیب می‌رسانند. علاوه بر این نکته، لایه‌بردارهای شیمیایی دارای عملکرد ویژه‌ای در راستای شاداب‌سازی پوست هستند که از توان اسکراب صورت خارج است. این محصولات، سطح pH صورت را کاهش می‌دهند و به هموار کردن چین‌وچروک‌های کوچک و سطحی کمک می‌کنند. بنابراین، استفاده از لایه‌بردارهای شیمیایی واقعا برای پوست‌های خشک یا پوست‌هایی که از قرار گرفتن در معرض نور خورشید آسیب دیده‌اند، مناسب است.
کدام لایه‌بردار برای کدام پوست؟
پیدا کردن فرمولاسیون مناسب و سازگار با پوست هر فرد، به چند بار آزمون و خطا نیاز دارد. بنابراین، اصلا توقع نداشته باشید که در اولین انتخاب بتوانید بهترین محصول متناسب با شرایط خودتان را پیدا کنید. براساس دستورالعمل‌های سازمان غذا و داروی آمریکا (USFDA)، شما باید از لایه‌بردارهای برپایه آلفا هیدروکسی اسید استفاده کنید که غلظت آلفا هیدروکسی اسید در آن 10 درصد یا کمتر، و pH آن هم 3.5 یا بالاتر باشد. لایه‌بردارهای برپایه بتا هیدروکسی اسید، با اسید سالیسیلیک در سطح 1.5 تا 2 درصد نیز اثربخشی مطلوبی دارند. فراموش نکیند که استفاده از محصولاتی که قدرت شیمیایی بیشتری دارند، می‌تواند باعث التهاب پوستی شود.
چه موقع و چطور از لایه‌بردار استفاده کنیم؟
لایه‌بردارها برای استفاده روزانه مناسب نیستند. پس اصلا نباید هر روز از لایه‌بردارها استفاده کنید. لایه‌برداری، لایه‌های فوقانی و بیرونی پوست را از بدن جدا می‌کند و درنتیجه پوست ما برای بازسازی لایه‌های فوقانی خودش به گذر زمان نیاز دارد. افراد دارای پوست خشک فقط یک یا دو بار در هفته می‌توانند لایه‌برداری را انجام بدهند و اگر پزشک این کار را برای‌شان ممنوع کرده باشد، نباید به لایه‌برداری فکر کنند.
با این‌حال، افراد دارای پوست چرب می‌توانند لایه‌برداری را به دو تا چهار بار در هفته برسانند. البته هر فردی، در صورت مواجه شدن با التهاب یا بثورات پوستی بعد از لایه‌برداری، باید استفاده از این روش را متوقف کند. نکته مهم دیگری که نباید فراموش کنید، مرطوب‌سازی پوست بعد از هر بار لایه‌برداری است. این کار مهم، التهاب ناشی از لایه‌برداری را تسکین می‌دهد و از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کند.
یک نکته مهم
لایه‌بردارهای شیمیایی حاوی آلفا هیدروکسی اسید یا بتا هیدروکسی اسید، حساسیت پوست نسبت به نور خورشید را تا مدت یک هفته بعد از هر بار استفاده، افزایش می‌دهند. بنابراین، همیشه قبل از این‌که از خانه خارج شوید، به‌خوبی پوست را با استفاده از کرم‌های ضدآفتاب پوشش بدهید. این توصیه همیشگی متخصصان به همه افراد است.
