منطقه حفاظت شده شراء با سیمای کوهستانی و تپه ماهوری و با وسعتی افزون بر 10700 هکتار در فاصله حدود 45 کیلومتری شرق همدان واقع شده و به لحاظ طبیعت بکر، پوشش گیاهی مناسب و سیمای طبیعی آن از زیستگاههای اصلی قوچ و میش ارمنی استان همدان محسوب میشود.
بخش کوهستانی منطقه از دو قله اصلی و مجزا از یکدیگر به نام های قافلانته وقزل تشکیل شده و تعداد 172 گونه گیاهی متعلق به 37 خانواده در تیپ های اراضی دشت های آبرفتی دامنه ای، فلاتها، آبرفتها و واریزههای بادبزنی شکل و آبرفتهای بادبزنی شناسایی شده است.
خارشتر، شیرین بیان، خارزره، درمنه، جارو هند، ورک، بومادران، تلخه، گون، شیر تیزک، ختمی، شقایق، علف گوسفند، گل گندم، گوش بره، کلاه میر حسن، گل چایی، جغجغه، ختمی، شیرتیزک، از عمده ترین گونه های گیاهی منطقه است.
پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل می دهند
اطلاعات جمع آوری شده در خصوص فون جانوری منطقه مورد نظر نیز بیانگر این است که پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل میدهند.
گونه های کوه زی همچون عقاب طلایی و کبک معمولی فراوانترین پرندگان منطقهاند و دسته سبک بالان نیز در بین تمامی گونه ها متنوعترین دسته شناسایی شده اند.
پستانداران منطقه نیز عمدتاً گونه های سازگار با مناطق سرد کوهستانی و گرگ، کفتار، قوچ و میش شاخص ترین گونه های پستاندار منطقه اند.
شغال، روباه، راسو، زرده پر، رودک، خرگوش، خارپشت ایرانی، تشی، حفار و انواع موش ها ازجمله دیگر پستانداران مهم این منطقه به شمار می روند و خزندگان این زیستگاه نیز در دو گروه مارها و سوسمارها یا مارمولک ها قابل تقسیم اند.
مارهای دشتی زی از شاخص ترین خزندگان این منطقه هستند
آگامای قفقازی و گرزه مار پر جمعیت ترین خزندگان منطقه و مارهای دشتی زی و آگاما و لاک پشت مهمیزدار، شاخص ترین خزندگان منطقه به حساب میآیند.
همچنین به علت نبود زیستگاههای آبی قابل توجه از فون جانوری دوزیستان و ماهی ها در منطقه دیده نمی شود با این حال گاهاً در آبگیرهای فصلی و برکه های حاشیه روستای مسلم آباد میتوان از دوزیستان گونه های وزغ معمولی و قورباغه تالابی را مشاهده کرد.
منطقه حفاظت شده خانگرمز نیز به عنوان هشمتمین منطقه حفاظت شده استان همدان مطرح است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد آن، تهیه گزارشی مبسوط در خصوص این منطقه بکر ضروری به نظر می رسد.
منطقه حفاظت شده خانگرمز پتانسیلی ارزشمند برای استان همدان محسوب می شود که توجه به شناساندن آن در کشور و جهان درآمدزایی بسیار خوب و قابل توجهی را برای استان همدان به همراه خواهد داشت.این مناطق تنها نمونه ای از مناطق حفاظت شده محیط زیست استان همدان است که خود گنجینه ای از گونه های مختلف گیاهی و جانوری محسوب می شود و به طور حتم ظرفیتی در تقویت گردشگری همدان است که باید مورد توجه قرار گیرد.
