براساس مطالعات میدانی صورت گرفته وجه تسمیه شهر حسامی بدین منظور می باشد که حسامی به معنای شمشیر تیز بوده و شخصی به نام حسام الدین بر این منطقه حکومت کرده است . اسناد و مدارکی که تعیین کند چه زمانی نام حسامی بر این شهر اطلاق شده است مشخص نیست . ولی نقل شده است که زمان حمله مغول به علت نا امن بودن قسمت اعظم ایران در آن زمان ، تاجری به نام امیر حسام الدین به این منطقه که از گزند مغولان در امان مانده بود آمده و در این مکان سکنی گزیده و با مکنت و توان مالی خود این مکان را آباد کرده و به خاطر نام نیکش پس از فوت وی مردم به نشانه احترام این منطقه را حسامی نامیدند . شهر حسامی دارای قدمتی دیرینه می باشد و شاهد این مدعا کشفیات باستانی جدید در مرکز و حومه این شهر می باشد . از دیگر دلایل دیرینگی شهر قلعه های به جامانده از سالهای دور همچون قلعه ی زهرا ، قلعه ی بکس ، قلعه ی کریم ، قلعه ی سلمه ، برج میاق و غیره است . جمعیت شهر حسامی حدود 3000 هزار نفر می باشد .
شهر حسامی از نظر موقعیت جغرافیایی ، درموقعیت 53 درجه و52 دقیقه و 28 ثانیه طول جغرافیایی و 38 درجه و52 دقیقه و53 ثانیه عرض جغرافیایی و در ارتفاع 2132 متری از سطح دریا واقع شده است . و در منطقه مرکزی بخش سرچهان است که راههای ارتباطی زیادی به این شهر منتهی می گردد که به شرح ذیل است :
حسامی از سمت جنوب شرقی توسط جاده آسفالته به روستاهای ده زیارت ، چنارویه و مروشکان متصل و از طریق همین جاده به شهرهای هرات ، شهر بابک ، بندر عباس ،کرمان و یزد ارتباط دارد.
از سمت شمال به روستاهای گلپا ،چنار زاهدان ،کرخنگان ، برزکر ، هرابرجان ، مروست و از طریق به راههای مواصلاتی استان یزد ارتباط دارد.
از سمت شمال غربی توسط جاده خاکی قدیمی به روستا های باغ جعفر ، اهل کوه و چنار زاهدان ختم می شود .
از سمت غرب و از طریق جاده آسفالته به روستاهای محمود آباد ، جمال آباد ، مرکز بخش سرچهان ، مرکز شهرستان ، مرکز استان و سایر شهرهای استان فارس اتصال پیدا می کند . از سمت جنوب و از طریق جاده آسفالته که از کنار جنگل زیبای خالص می گذرد به شهر آباده طشک ، روستای خواجه جمالی و شهرستان نی ریز ختم می شود . همچنین از جنوب غربی به روستاهای اسلام آباد ، بکهدان از توابع شهرستان ارسنجان و خود شهرستان ختم می شود .
فاصله شهر حسامی تا مرکز بخش ، شهرستان و مرکز استان به شرح زیر می باشد :
فاصله تا مرکز بخش (کره ای ) : 18 کیلومتر
فاصله تا مرکز شهرستان (سوریان) : 110 کیلومتر
فاصله تا مرکز استان(شیراز) : 250 کیلومتر
اقلیم و نوع آب و هوا :
از نظر توپوگرافی شهر حسامی دارای شیب عمومی شمالی – جنوبی می باشد ولی شیب با جهت غربی – شرقی نیز در بعضی محله ها دیده می شود . این شهر چون در دشت واقع شده است ، دارای شیب تند نیست.
شهر حسامی به تبعیت از آب و هوای منطقه سرچهان ، در زمستان دارای اقلیم سرد و نسبتا” پر باران (سالهای پر باران ) است . بارندگی زیاد توپوگرافی شهر را تحت تاثیر خود قرار می دهد . حسامی و سرچهان تحت تاثیر جبهه های مدیترانه و سیستم های کم فشار می باشد و قسمت اعظم بارندگی ها به صورت برف است . سرچهان و با ا لطبع حسامی چون در رشته کوه زاگرس واقع شده ، دارای زمستانهای سرد و تابستانهای خنک می باشد . مردم حسامی سردترین روزهای سال را در ماههای دی و بهمن و گرمترین روزهای سال را در تیر ماه سپری می کنند .
میانگین دمای حسامی از 35 درجه در تیر ماه و 14- درجه در دی و بهمن ماه متغیر است . متوسط رطوبت نسبی هوا 49% می باشد و حداکثر سرعت باد در حسامی 25 کیلومتر در ثانیه می باشد .
پوشش گیاهی و جانوری :
پوشش گیاهی به دو بخش تقسیم می شود :
بخش اول – پوشش گیاهی و باغی و کشاورزی
بخش دوم – پوشش گیاهی جنگلی و مرتعی
