گوهر تپه بهشهر در دو کیلومتری شمال غربی رستم کلا یا کیلومتر 40 جاده ساری – بهشهر قرار گرفته است. گوهر تپه یکی از محوطه های بزرگ پیش از تاریخ شمال ایران در استان مازندران است. انسان‌هایی که در غارهای باستانی مازندران چون غار کومیشان، غار هوتو و غار کمربند زندگی می‌کردند پس از خروج از غار به مرور باعث پیدایش گوهرتپه شدند، این تپه انسان ساز است. یعنی با گذشت زمان مردم ساکن با از بین رفتن مکان های قبلی به مکان های بالاتر آمده اند. در عصر نوسنگی شکل زندگی روستانشینی داشته و در دوره برنز و مفرغ مورد توجه قرار گرفته و حالت شهر نشینی پیدا کرده است. احتمالا تا دوره برنز میانی فضای مسکونی و محل دفن در یک مکان بود. اما در دوره برنز متاخر (4000 سال قبل) هم از وسعت شهر کاسته شد و هم قبرستان را به خارج از فضای مسکونی انتقال دادند. در بین دوره برنز و آهن حدود 200 سال این منطقه خالی از سکنه شد و در عصر آهن، قبرستان را به خارج از مکان مسکونی بردند و مکان دارای سراشیبی را برگزیدند تا شاهد نفوذ آب نباشند. اقوام این منطقه پس از فروپاشی شهر و کوچ به مناطق کوهستانی اجساد نیاکان خود را برای تدفین در زادگاه شان به گوهر تپه حمل کرده و همراه با مراسم آیینی در این منطقه به خاک می‌سپردند. (این رسم همچنان در میان کوچ نشینان منطقه رایج است و نیاکان خود را در زادگاه شان تدفین می‌کنند)
این محوطه باستانی در دشت رسوبی واقع شده که در جنوب آن ارتفاعات با پوشش جنگلی و کوهستان سرسبز قرار گرفته است. همچنین تراس های مناسب و دشت های میان کوهی در ارتفاعات منتهی به دشت ها از مکان های قابل جذب نخستین گروه های ساکن در منطقه بود که شواهدی از دوران پارینه سنگی و فراپارینه سنگی در این دره ها به دست آمده است.
در جریان دوران های زمین شناسی غارهای زیادی در این منطقه تشکیل شده که در نتیجه، استقرارهای بعدی انسان در آنها ایجاد شده است. گوهرتپه یکی از استقرارگاه های پیش از تاریخی ایران است که در دوران مس و سنگ ( 3500 ق.م) شکل گرفته است. قرار داشتن این محوطه در حد فاصل دره ها و غارهای باستانی همچون غار هوتو و کمربند، کومیشان، اهمیت آن را دو چندان کرده است. با توجه به شرچشمه های آبی، جنگل، دریا، غارها، منابع مصنوعات سنگی و شرایط مطلوب منطقه همراه با پتانسیل های موجود دیگر، گوهرتپه به صورت تدریجی مسیر توسعه را پیمود و در دوران مفرغ (1800-3000 ق. م) به شهری بزرگ با وسعت 50 هکتار تبدیل شد بود.
بقایای آثار فرهنگی به دست آمده در میان لایه های دوره مس و سنگ (کالکولتیک) و عصر مفرغ (برنز) و شیوه توزیع و پراکنش آن در سطح تپه بیانگر آن است که توسعه گوهرتپه روند تدریجی داشته و این محوطه در دوره مفرغ میانی (2400 ق.م) به بالاترین حد وسعت رسید، هم چنین بقایای تدفین دروه مفرغ جدید (1700 ق. م) بر روی لایه های مفرغ میانی گویای این مطلب است که در دوره مفرغ جدید از وسعت گوهرتپه کاسته شده و گورستان به خارج از فضای مسکونی هدایت شده است. تحول تدریجی اواخر دوره مرغ جدید تا عصر آهن II (1100 ق.م) با پژوهش و مطالعه بر روی آثار فرهنگی همچون سفال، اشیا مفرغی (برنزی)، مهر، اشیا تزیینی، ساختارهای معماری قابل شناسایی می باشد.
چنین به نظر می رسد آن چه به عنوان مواد فرهنگی دوره مفرغ جدید (1700- 2000 ق. م) در لایه IIIc تپه حصار دامغان و گورستان قیطریه تهران در عصر آهن I (1500 ق.م) به دست آمده، در گهرتپه در میان تدفین های عصر آهن II (1100 ق م) قابل پیگیری می باشد. آثار معماری بدست آمده در گوهر تپه استفاده از چینه، خشت و سنگ را در پی بناها تایید نموده که به وسیله تیرک های چوبی و افقی و نی اندود شده، پوشش دهده شده اند. در گوهر تپه ابزارهای سنگی زیادی بدست آمده که از آن جمله می توان به تیغه ها، تراشه ها و هاون های سنگی اشاره کرد که از کانی های چرت و فلینت در میان لایه های سنگ آهک منطقه به دست آمد و کاربرد این ابزارهای سنگی جهت درو کردن غلات، تکه کردن گیاهان و گوشت حیوانات و آسیاب کردن گندم و دانه های گیاهی بوده است.
از جمله آثار شاخص یافت شده طی کاوش های علمی باستان شناسی در گوهر تپه می توان به جنگ افزارهای مفرغی و آهنی شامل سرنیزه، خنجر و هم چنین اشیای تزیینی (آویز، گردنبند، دستبند و …) و مهره های سنگی، پیکرک های حیوانی و انسانی، ریتون های سفالی به شکل لاک پشت و پرنده و ابزار استحصال و نمونه های مختلف دوک، سردوک، فلاخن و ژتون و دیسک های سفالی اشاره کرد
در این محل به کوشش سازمان میراث فرهنگی.
موزه سرباز باستان شناسی افتتاح شده است. بازدیدکنندگان می توانند آنچه را که باستان شناسان از دل خاک بیرون آورده‌اند را مشاهده کنند. نحوه تدفین و اجناسی که در گذشته کنار مردگان قرار داده می شد در این موزه دیده می شود.
آدرس: بهشهر رستمکلا
