لرزش، رعشه یا لغمه از انواع حرکات اضافی دست به شمار می‌رود و حرکتی است که به دلیل انقباض و انبساط متناوب عضلات «آگونیست»و «آنتاگونیست» و نیز عضلات نزدیک و دورکننده پدید میآید. در مقایسه با انواع دیگر حرکات غیرارادی، حرکات لرزشی، منظم و دارای فرکانس مشخصی هستند.
لرزش یا «ترمور» دست، علل متفاوتی می‌تواند داشته باشد که بسته به ویژگی‌های آن علت‌های بروز آن هم متفاوت است. اگر لرزش یا ترمور دست در زمان استراحت رخ دهد، به آن «ترمور استراحتی» گویند و اگر در زمان حفظ وضعیت رخ دهد، «ترمور وضعیتی» گفته میشود که این ترمور به دنبال فعالیت ادامه می‌یابد، ولی حرکت و شدت آن را افزایش نمی‌دهد. اگر ترمور هنگام حرکت وجود داشته باشد، اما در زمان استراحت خبری از آن نباشد، به آن «ترمور ارادی» می‌گویند.
ترمور ارادی و استراحتی ناشی از بیماری مخچه مسمومیت با دارو و برخی بیماریهای دیگر است. ترمور فیزیولوژیک ممکن است با ترس یا اضطراب افزایش یابد. ممکن است به دنبال فعالیت فیزیکی و بدنی زیاد یا کم خوابی رخ دهد یا ناشی از مصرف برخی داروها یا مسمومیت با جیوه، سرب و منواکسید کربن باشد و گاهی هم ناشی از پرکاری تیروئید است که درمان آن بستگی به علت ایجادکننده دارد. اگر ناشی از اضطراب باشد، استفاده از داروهایی مانند «اکسازپام» یا «لورازپام» مفید است. در ترمور خوش‌خیم مصرف «پروپرانولول» مؤثر است، ولی بهتر است برای بررسی بیشتر به متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.
لرزش فیزیولوژیک دارای فرکانس 8 تا 12 سیکل در ثانیه است و در حالی که فرد، دست‌ها را در جلوی بدن به صورت افقی قرار دهد، رخ می‌‌دهد و یک یافته طبیعی است و در موارد استرس، هیجان، اضطراب و خستگی تشدید میشود.
لرزش در حال استراحت (Resting Tremor) دارای فرکانس بین 4 تا 6 سیکل در ثانیه است که معمولاً در یک یا هر دو دست دیده میشود و شباهت به پول شمردن دارد؛ یعنی شست شخص بیمار پیاپی نسبت به کف دست نزدیک و دور میشود و بقیه انگشتان خم و راست میشوند. این لرزش از ویژگی‌های بیماری پارکینسون است.
همان طور که اشاره شد، لرزش در حالی که بیمار دست‌ها را به جلو کشیده و افقی نگاه می‌‌دارد، لرزش فعالیتی نام دارد و برای دیدن این گونه لرزه، بیمار باید دست‌های خود را در جلوی بدن به صورت افقی نگه دارد. این نوع لرزش در موارد پرکاری غده تیروئید، لرزش فامیلی، اضطراب و دلهره،گرسنگی، کاهش قند خون، عوارض داروها همچون گشادکننده برونش‌ها و داروهای ضد افسردگی و مصرف مواد مخدر (هروئین) دیده میشود.
لرزش هنگام تصمیم‌گیری و در طول انجام کار (Intention Tremor) هنگام تصمیم به انجام یک حرکت و در طول انجام کار مشاهده و پس از پایان عمل محو میشود. در این حالت بیمار هنگام استراحت هیچ لرزشی ندارد، ولی اگر از او بخواهیم با قلم شروع به نوشتن کند یا لیوان چای یا قاشق غذا را به دهان نزدیک کند، دچار یک لرزش خشن و شدید با دامنه زیاد خواهد شد و گاهی این لرزه آن قدر شدید است که بیمار از صندلی یا تخت خود پرت میشود، این لرزه به دلیل آسیب مخچه و بیماریهای درگیرکننده مخچه نظیر بیماری ام.اس و بیماریهای استحاله‌‌ای ارثی گرفتارکننده مخچه دیده میشود.
هر فردی دچار لرزش میشود، اما بیشتر این حرکات خفیف است. لرزش به علت انقباضات غیرارادی عضلات است و ممکن است در هر جایی از بدن ایجاد شود، اما اغلب در گردن، بازوها و دست‌ها ایجاد میشود. بیشتر افراد فقط هنگامی دچار لرزش واضح میشوند که تحت فشار عصبی یاخسته باشند. همچنین می‌تواند عارضه جانبی بعضی داروها باشد. برخی افراد زمانی متوجه این حالت میشوند که هنگام گرفتن اشیا لرزش‌های واضحی در آنها پدید میآید و اگر چه آزاردهنده است، ولی خطری برای سلامت فرد به حساب نمی‌آید.
علت لرزش خوش خیم که به آن لرزش فامیلى هم گفته مى شود، به درستى روشن نیست، اما گاهى اوقات به صورت یک صفت ارثى اتوزومال غالب منتقل مى شود. این لرزش فامیلى در هر سنى ممکن است شروع شود، اما در اثر استرس و فشارهاى عصبى شدت پیدا مى کند و در سنین بالاتر معمولاً بیشتر مشهود است. لرزش معمولاً یک یا هر دو دست و سر یا دست‌ها و سر را به صورت همزمان دربر مى‌گیرد. در حالى که پاها معمولاً از لرزش معاف هستند و گرفتار لرزش نمى شوند. هر چند با گذشت زمان و افزایش سن، این لرزش آشکارتر مى‌شود، اما موضوعى که باید به شخص مبتلا و اطرافیانش بگوییم این است که این لرزش معلولیتى برایشان ایجاد نمىکند و نباید نگران باشند. شخصى که دچار این نوع لرزش است، باید بداند که هر چقدر آرامش خود را بهترحفظ کند و بر اعصاب خود مسلط‌تر باشد و از هیجانات زیاد بپرهیزد و از برابر فشارهاى عصبى و زندگى، آسان‌تر بگذرد و هر چه بیشتر خودش را با شرایط سازگارتر کند، از شدت لرزش بدن او کاسته خواهد شد. این گونه لرزش‌ها به جز این که از نظر اجتماعى و ظاهرى ممکن است براى بیمار ناراحتى و مشکلاتى ایجاد کند، نگرانى و اشکال دیگرى به وجود نمى آورد. بنابراین اگر شخص دچار لرزش بتواند بر هیجاناتش مسلط شود و در مقابل شرایط سخت و استرس آور حداقل آسیب را متحمل شود؛ یعنى حالت آرامش و اطمینان خاطرش را طوری حفظ کند که با وجود مشکلات و دشواری‌ها تمرین و عادت کند تا به طور دائم در وضعیت انبساط خاطر به سر برد، این نوع لرزش واقعاً نیاز به درمان نخواهد داشت. اما مشکل این است که بیشتر مردم نمى‌خواهند یا نمى توانند انبساط خاطر خود را که در واقع یک انبساط عضلانى را هم شامل مى شود حفظ کنند. در این صورت شخص دچار لرزش اغلب در انجام کارهاى روزانه و مهارت‌هاى دستى مثل نوشتن و سایر کارهاى دستى دچار مشکل مى شود. حتی عضلات حنجره اش گرفتار لرزش مى شوند و تکلم بیمار نیز مختل مى شود. در چنین شرایطى باید دارو تجویز شود.
راه‌های کاهش شدت لرزش، بدون در نظر گرفتن علت آن شامل دور کردن استرس، کاهش مصرف قهوه به دلیل کافئین موجود در قهوه لرزش ایجاد میشود و استراحت کافی است. باید توجه داشت که برخی از داروها مثل داروهای درمان آسم باعث لرزش میشوند. برای بررسی بیشتر می‌توانید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
لرزش مخچهاى
این لرزش موقع استراحت وجود ندارد، ولى وقتى شخص مىخواهد کارى را با دست انجام دهد، دچارآن مى‌شود. به همین دلیل به آن لرزش ارادى یا لرزش در حال حرکت مى گویند. بیمارى که دچار لرزش مخچهاى است، اگر از او بخواهیم که با دستش لیوان آب را بردارد، در شروع حرکت براى برداشتن لیوان، کمى لرزش در دستش مشاهده مى‌شود، ولى هر چه که بیمار دستش به لیوان نزدیک‌تر شود لرزشش بیشتر مى شود. به طورى که گاهى قادر به انجام این کار نخواهد شد. لرزش فامیلی هم که علت خاصى براى آن شناسایى نشده است گاهى به صورت تک نفر یا "اسپورادیک" و بیشتر به صورت خانوادگى یا در سنین پیرى دیده مى شود. لرزش فامیلی معمولاً هنگام استراحت وجود ندارد و در موقع حرکت ارادى پیدا مى شود و با استرس و هیجانات و تحریکات روانى تشدید مى شود. لرزشى وجود دارد که مربوط به ضایعاتى است که در هسته قرمز در مغز به وجود مى آید. البته این نوع لرزش به ندرت دیده مى شود و با انجام حرکات ارادى شدت مى یابد. در انسفالوپاتى کبدى که از نارسایى حاد یا مزمن کبد ناشى شده باشد نیز لرزش دیده میشود که بیشتر در دست‌ها مشهود است. بیماران مبتلا به نارسایى کلیه هم ممکن است در نهایت دچار نوعى لرزش شوند. تفاوت این لرزش با دیگر لرزش‌ها در این است که در این بیمارى وقتى دست بیمار را بگیریم و آن را از ناحیه مچ به طرف بالا خم کنیم و در همان وضعیت نگه داریم، پس از چند ثانیه حرکات خم و راست شدن انگشتان به صورت لرزش دیده مى شود. نوع دیگرى از لرزش وجود دارد که لرزش متابولیک یا سمى نامیده مى شود. این نوع لرزش در حالاتى مثل هیپرتروئیدى یا پرکارى تیروئید، لرزش ریتمیک و سریعى در انگشتان دست، لب‌ها و گاهى زبان پیدا مى شود. در بیماران مبتلا به الکل نیز لرزش خشن ترى مشاهده مى شود. در معتادان به کوکائین و باربیتورات‌ها و در مسمومیت با جیوه هم چنین لرزشى ایجاد مى شود. یک لرزش کمیاب دیگر هم وجود دارد که شبیه بال زدن است که به آن Wing _ beating مى گویند. این لرزش در مبتلایان به بیمارى ویلسون دیده مى شود. گاهى اوقات هم در بیماران لرزشى دیده مى شود که معمولاً واقعى نیست. این لرزش خشن است که مانند سایر پدیدههاى هیستریک یا نمایشى کم و زیاد مى شود و بیماران به طور غیر عمد اقدام به این حرکات می‌کنند و در مواقعى که بیمار دقتش به موضوع دیگرى معطوف مى شود کاهش می‌یابد یا فراموش مى شود. لرزش دیگرى به نام لرزش فیزیولوژیک وجود دارد که به عنوان یک عکس العمل طبیعى شناخته مى‌شود. این لرزش در مواقع استرس و فشارهاى روانى اجتماعى ـ ترس و اضطراب و مواجهه با صحنههاى تکان دهنده و مصاحبه و امتحان دیده مى شود. بنابراین لرزش مى تواند علل طبیعى داشته باشد یا این که به علت بیمارى ایجاد شود و تشخیص علت و درمان به موقع و مناسب آن اهمیت ویژهاى دارد.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb