تاریخ خبر : 1393/04/19 – گروه گردشگری، فاطمه باباخانی: گردشگری حلال با بیش از یک‌میلیارد مشتری، بازاری است که بسیاری از کشورها به آن چشم دوخته‌اند، ترکیه و مالزی در میان کشورهای مسلمان و انگلیس به‌عنوان کشوری با اقلیت مسلمان از جمله کشورهای پیشرو در این زمینه محسوب می‌شوند.
لندن با هزینه‌های گزاف یکی از مقاصد ساکنان حاشیه جنوبی خلیج‌فارس است که به جای ماندن در هوای گرم تابستان کشورهای خود، ترجیح می‌دهند این فصل را در هوای معتدل لندن بگذرانند و سود فراوانی را نصیب اقتصاد این جزیره اروپایی کنند. مصادف شدن تابستان با ماه رمضان آژانس‌های لندنی را بر آن داشت تا برنامه‌های ویژه‌ای را برای مشتریان خود در نظر بگیرند؛ بسیاری از هتل‌ها برنامه‌های خود را با گردشگران روزه‌دارش تطبیق دادند و به سرو غذا در ساعت‌های پایانی روز و شب پرداختند. استخدام کارکنانی که به زبان عربی مسلط باشند و بتوانند خدمات بهتری به مشتریان عرضه کنند از دیگر راهکارهای آنها بود. همچنین قرار است به مناسب عیدفطر در میادین لندن جشن‌های ویژه‌ای برای روزه‌داران تدارک دیده شود تا در آن ضمن اجرای زنده موسیقی، غذاها و شیرینی‌های کشورهای مختلف سرو شده و علاوه‌بر آن برنامه‌های ویژه‌ای برای کودکان نیز تدارک دیده شود.
چنین برنامه‌ریزی دقیقی نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی حضور گردشگران مسلمان در انگلیس است. ضمن اینکه ماه رمضان نیز به تنهایی این قابلیت را دارد با مراسم‌های و آیین‌های خاص خود به جذب بیشتر گردشگران کمک کند؛ کسانی که در ماه رمضان سفر می‌روند عموما بسته سفری خود را در مدت زمان طولانی‌تری می‌بندند تا بتوانند روزه بگیرند. از این رو میزبان باید تلاش کند بسته‌های مختلف گردشی فرهنگی و تاریخی را برای گردشگر تدارک دیده و از سوی دیگر با برجسته‌سازی آیین‌های مختص ماه رمضان در این منطقه انگیزه اولیه را برای سفر در گردشگر ایجاد کند. خوشبختانه در مناطق مختلف ایران و سایر کشورهای مسلمان آیین‌های مختلفی وجود دارند که به آنها توان میزبانی روزه‌داران و ایجاد انگیزه اولیه را می‌دهد.
جاذبه‌های رمضان در کشورهای دیگر
در هندوستان رنگ‌آمیزی و استفاده از خوشبوکننده‌ها و پارچه‌های متنوع در تزئین مساجد و اماکن مذهبی یکی از تفاوت‌های رمضان با سایر ماه‌ها در این کشور است. مراسم اعتکاف در این کشور در 10 روز آخر ماه رمضان برگزار می‌شود و در آخرین جمعه این ماه که جمعه وداع نیز نامیده می‌شود، همگی به مسجد حیدرآباد با نام «مکه» می‌روند. برای این مراسم پنج‌شنبه شب خیابان‌های منتهی به مسجد مسدود شده و دولت به پاکیزه‌سازی آن برای مراسم می‌پردازد.
مالزی با 60 درصد مسلمان از دیگر کشورهایی است که چهره شهر در این ماه تغییر می‌کند، آذین‌بندی خیابان‌ها، تعطیلی برخی رستوران‌ها و بازارهای مخصوص ماه رمضان به نام «پاسار مالام» از جمله جلوه‌های این ماه در مالزی است. مساجد هر شب سفره افطار پهن کرده و روزه‌داران با خرما و شربت روزه خود را باز می‌کنند. پس از خواندن نماز انواع غذاهای سنتی و بومی این کشور در سفره‌ها جای می‌‌گیرد. آنها همچنین پس از نماز مغرب نماز تراویح را برگزار می‌کنند که از آیین‌های عبادی این ماه محسوب می‌شود.
در کویت 5 روز اول ماه رمضان به تبریک این ماه در خانه بزرگان می‌گذرد. از این رو اغلب روزه‌داران در حال آمد و رفت و دید و بازدید هستند. دیوانیه‌ها یکی از محل‌ها برای جمع شدن افراد یک قوم یا محله است که به‌عنوان محل شادباش فرا رسیدن ماه رمضان از آن استفاده می‌شود. مراسم تولد امام حسن مجتبی (ع) از دیگر آیین‌های این کشور است که در آن کودکان بعد از افطار با لباس‌های سنتی نو به خیابان‌ها میآیند و با خواندن اشعار محلی این روز را تبریک می‌گویند. نماز تراویح مشابه مالزی در این کشور نیز برگزار می‌شود. همچنین برای اطعام روزه‌داران در کویت خیمه‌های ویژه افطار راه‌اندازی می‌شود. افرادی به نام مسحراتی نیز هستند که وظیفه بیدار کردن مردم در سحر را به عهده دارند.
جشن‌های رمضان
آغاز ماه رمضان در ترکیه نیز مشابه سایر کشورهای مسلمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تزئین خیابان‌ها و مساجد از جمله آیین‌هایی است که پیش از آغاز این ماه برپا می‌شود. خرید اقلام مورد نیاز این ماه یکی دیگر از سنت‌های مردم ترکیه است که موجب می‌شود بازار عطارین، از قدیمی‌ترین بازارهای استانبول با ازدحام شدیدی در این ایام مواجه شود. خیمه‌ها و چادرهای افطاری نیز مشابه کویت در برخی شهرهای ترکیه برپاست تا به کسانی که زمان افطار به منزل نرسیده‌اند افطاری دهد. همچنین هنگام سحر مطابق با یک عادت قدیمی سحرخوان‌ها به کوچه و خیابان‌ها میآیند تا اقامه نماز را آواز دهند. برگزاری نمایشگاه کتاب اسلامی از دیگر برنامه‌های این کشور در ماه رمضان است که تا پایان این ماه ادامه پیدا می‌کند. همچنین در ترکیه به نمایش گذاشتن «خرقه شریف» که منسوب به پیامبر اسلام است در این ماه اتفاق می‌افتد که افراد زیادی را از مناطق مختلف به استانبول می‌کشاند.
در آذربایجان جشن‌های ملی و مسابقه اسب‌سواری از جشن‌های مرتبط با ماه رمضان است. برپایی سفره‌های افطار در مساجد و قربانی کردن از دیگر آیین‌های مرتبط با این ماه در آذربایجان است. در نیجریه با مشاهده هلال ماه جشن‌هایی در این کشور برگزار می‌شود و افراد با زدن طبل و خواندن آواز در خیابان‌ها حلول این ماه را جشن می‌گیرند. مراسم افطار دراین کشور به شکل گروهی بر پا می‌شود و مردان با قرار دادن افطارهای خود در سینی پس از نماز مغرب روزه خود را باز می‌کنند. پختن غذاهای مخصوص این ماه نظیر «العصیده»، «الدویا» و «اذنجی» «التو» از جمله سنت‌های این کشور است. اطعام فقر از دیگر عادت‌های پسندیده در این کشور است که در آن ثروتمندان بودجه‌ای را برای افطار و سحر فقرا اختصاص داده و آن را تامین می‌کنند.
در ایران نیز مشابه این کشورها آیین‌های متعددی در ماه رمضان برپا می‌شود که از جمله آنها می‌توان به تهیه انواع غذاهای این ماه در کنار برگزاری بازارهای شبانه اشاره کرد. مراسم شب‌های قدر در کنار انواع برنامه‌های مذهبی مساجد ازدیگر برنامه‌های ماه رمضان در ایران است.
مروری کوتاه بر مراسم برگزار شده در کشورهای گوناگون درباره ماه رمضان نشان از آن دارد که این ماه از قابلیت‌های بالایی برای جذب گردشگر برخوردار است؛ افرادی که تمایل به سفر کردن دارند و درعین حال می‌خواهند در یک فضای معنوی روزه بگیرند. می‌توانند با بررسی آیین‌های و مراسم‌ها هر کشور تصمیم بگیرند که ماه رمضان را در یک کشور بگذرانند و ضمن آشنایی با فرهنگ‌های مختلف در عبادت همگانی این ماه شرکت جویند.
