ویروسها تنها در سلولهای زنده رشد می کنند.برای تولید واکسن آنفلولانزا در سال 2006 حدود 23 میلیون باکتری پرورش داده شده است.
پس از شرکت بزرگسالان بالای 40 سال در واکسیناسیون عمومی در سال 1980، واکسن آبله زخمی را در بازوی آنها ایجاد می کرد که جای آن برای آنها تا ابد به یادگار می ماند.
در حال حاضر بشر درصدد است، خود را نه تنها در برابر بیماری های مسری، بلکه در مقابل بیماری هایی چون آلزایمر، سرطان و سکته مغزی از طریق واکسیناسیون و تقویت سیستم دفاعی بدن مصون سازد.
یک دوجین مخزن فولادی سر به فلک می کشند، در این میان ساختمان بسیار بلندی از لوله های نقره ای نیز به چشم می خورد.
صدها اهرم که لاک قرمز خورده اند، شیرهای آب و دستگاه های اندازه گیری فشار(فشارسنجها).در این ساختمان بسیار خمیر و روشن سازنده واکسنها، انستیتو پاستور، حتی زمین سبزرنگ آن نیز از پاکیزگی می درخشد.حتی یک مولکول گرد و خاک نیز در این فضای تمیز به چشم نمی خورد.
البته محتوای لوله های آزمایش، حتی از کثافت نیز آلوده تر است، از سرماخوردگی مسری تر و از هر مسمومیتی خطرناک تر است.مدیر تولید پاستور کلود آرتویس می گوید:در 10000 لیتر باکتری که در میلیونها باکتری سیاه سرفه تکثیر می شوند.اینها همان نطفه های بیماری هستند که هرکسی از سرایت آنها به هنگام سرفه افراد به خود می ترسد و هزاران کودک را در کشورهای در حال توسعه به کام مرگ می کشند.آرتویس ادامه می دهد:ما اینجا به پرورش عوامل بیماری،باکتریها می پردازیم،که سالانه 500 میلیون انسان را در مقابل بیماریها ایمن می سازند، واکسیناسیون در مقابل چیزی حدود 20 بیماری مختلف.انستیتو پاستور در حدود روزانه یک میلیون یورو در امر تحقیق و توسعه سرمایه گذاری می کند.
بالاترین هدف محققان پاستور چیست؟
تحقیقات کلینیکی
ایمن سازی در مقابل بسیاری از بیماریها در حال حاضر بر بسیاری از بیماران آزمایش می شود، گاهی اوقات نتایج بسیار امیدوارکننده اند.اینکه این واکسن ها چه زمانی و آیا اصلاً به بازار می آیند یا نه، فعلاً مشخص نیست.کارخانه سیتوس پتانسیل زیادی برای توسعه این واکسنها دارد.
تجارت سالم
کارخانه های تولیدکننده دارو در حال حاضر فروش بسیار خوبی در سراسر دنیا دارند.در دو سال گذشته 7 دارو در آلمان مجوز تولید دریافت کرده اند و بیش از 400 واکسن مختلف در جهان در مرحله توسعه هستند، واکسنهایی که تنها محافظت کننده بشر در برابر بیماریهای عفونی نیستند.ولفگانگ رنر-مدیرعامل شرکت سوئیسی تولید کننده داروی «سیتوس»می گوید:واکسیناسیون نه تنها در برابر بیماریها، بلکه برای تقویت سیستم ایمنی بدن انجام پذیر است.در سالهای آینده بشر می تواند در برابر دردهای گوناگون نیز از خود محافظت کند.
واکسیناسیون در آینده حتی خواهد توانست انسان را در برابر عوارض پیری و بیماریهایی چون «سختی و خشکی سرخرگها»، اضافه وزن و همچنین مقابل سیگار کشیدن ایمن سازد.این محقق اجازه پخش اطلاعات بیشتری را ندارد،اما می گوید:«چرا سیستم دفاعی بدن نمی تواند با ایجاد کننده های درد بجنگد؟»
حیله ای که «سیتوس»ده سال است برای توسعه واکسیناسیون استفاده می کند چیست؟ مارتین باخ من،سرپرست محققین مؤسسه می گوید:ما سیستم ایمنی و دفاعی بدن را به سویی تحریک می کنیم که در مقابل عوامل بیماریزا موجودات دفاع کننده بسازد و این هنگامی قابل انجام است که ما مولکول های موردنظر را به ویروس های بدلی متصل سازیم.
دو نمونه:به 72 بیمار با فشارخون بالا واکسن ضد هورمون Angiotensin تزریق شد.این هورمون رگها را تنگ می کند و از این طریق فشار خون را بالا می برد.در تمام افراد مورد نظر، فشار خون پایین آمد و در نتیجه خطر سکته مغزی دیگر آنها را تهدید نمی کرد.با این حال، تزریق این واکسن 4 تا 6 ماه بعد برای آنها دوباره لازم است و به وسیله تزریق این واکسن آنها دیگر نیازی به مصرف روزانه قرص نخواهند داشت.
مورد بعدی
افراد سیگاری می توانند خود را از وابستگی به نیکوتین برهانند.واکسن موردنظر میزان نیکوتین خون را قبل از اینکه به مغز برسد، پایین می آورد و بدین وسیله قدرت مانور سیگار را می گیرد و کمک می کند تا که افراد اعتیاد خود را ترک کنند.تعدادی از تحقیقات دانشگاهی ثابت می کنند افرادی که این واکسن را زده اند، اعتیاد خود را راحت تر و محکمتر از کسانی ترک می کنند که به تنهایی قصد ترک آن را دارند.دانشمندان زمان صدور مجوز این واکسن را حداقل سال 2010 تخمین می زنند.
باخ من می گوید:قوه تخیل ما هیچ حد و مرزی نمی شناسد.در هر جایی که داروها قابل جایگزینی توسط واکسن باشند،حتی در مقابل رماتیسم و سرطان، ما می توانیم واکسنهای ایمنی ساز در مقابل بیماریها را بسازیم، بدون آن که نیازی به مداواهای طولانی و هزینه بالایی باشد.
ساختن واکسنها بیش از همه در مورد بیماری های غیرقابل مداوا مدنظر است، مثلاً در مورد بیماری آلزایمر.علت این بیماری که نیروی حافظه را تحلیل می برد و امروزه در میان انسانها بسیار رایج است، رسوب پروتئین های سمی در مغز است.و واکسن مورد نظر باید کمک کند، تا این پلاکها از بین بروند.یکی از تحقیقات در این مورد به علت التهابات مغزی افراد مورد آزمایش پیش از موقع به پایان رسید و این باعث از بین رفتن روحیه بقیه افرادی شد که این واکسن را زده بودند، در نتیجه بسیاری از محققان از ادامه آزمایش دلسرد شدند و به فکر تهیه واکسن دیگری افتادند.
در آینده نزدیک باید واکسنی بر ضد دیابت و خشک شدن بافتها و اندامهای بدن ساخته شود و این واکسن مانع از آن می شود که سلولهای مهاجم اصولاً بوجود بیایند.این امربه تازگی در مورد 30 بیمار مبتلا به MS در کانادا آزمایش شده است.همانطور که دانشمند متخصص اعصاب-آمیت بارور از مونترال گزارش می کند، از طریق واکسیناسیون سلولهایی که به اعصاب معطوف شده و آنها را نابود می سازند، ضعیف می شوند.
وی می گوید:از آنجایی که بیماران ما به واکسیناسیون، جواب بهتری می دهند، در مورد 290 تن از آنها عمل ایمن سازی بدن بوسیله واکسیناسیون را شروع کرده ایم.
همچنین تحقیقات نشان می دهد که به وسیله واکسیناسیون، می توان کودکان را نیز در مقابل دیابت مصون ساخت.آنت سیگلر، از مؤسسه دیابت مونیخ، می گوید بدن کودکانی که ریسک دیابت موروثی در مورد آنها وجود دارد(دیابت نوع یک)در مؤسسه ما به انسولین از کوچکی عادت داده می شود.اگرچه پروتئین در معده تقلیل می یابد، اما ما امیدواریم بقایای آن برای بدن کافی باشد.آیا واکسنی برای داشتن حالت روحی مناسب و خوب قابل ساختن است؟ چیزی که فکر آن نیز تا چند سال پیش برای متخصصین این فن خنده دار بوده است، هم اکنون توسط متخصص اعصاب دانشگاه کلرادو، کریستوفر لاوری در دست بررسی است.او در ابتدا به یک آزمایش نادر پرداخته است:افرادی که در مورد آنها واکسن های بی خطر، متشکل از باکتری های گرفته شده از لجن و خاک زمینهای زراعتی استفاده شد، حس بسیار خوب و غیرقابل وصفی داشته و بیان کردند که حال آنها «عالی»است.لاوری موشهای صحرایی را نیز واکسینه کرد و متوجه شد، که آنها تمرینهای مشخصی را بهتر و با دقت تر از موشهایی انجام می دهند، که هیچ ارتباطی با باکتریهای زمینی نداشته اند.واکسیناسیون همچنین میزان سروتونین در مغز را نیز افزایش می دهد.لاوری می گوید:سروتونین هورمونی است که باعث می شود احساس خوبی داشته باشیم.
دنیای مخالفان واکسیناسیون
در آلمان تعداد مخالفان و افرادی که نسبت به واکسن ها و تأثیرشان تردید دارند، نسبت به سایر کشورها بیشتر است.علت آن هم چیزی نیست جز دشمنی بی دلیل و غیرعقلانی برخی دانشمندان.
گفته بسیاری از تحقیقات به ظاهر پزشکی آنها این است:«واکسیناسیون، قتل دسته جمعی انسانها در هزاره سوم است.»و گوینده های این جمله در جملات گاهاً بی معنی خود، درباره وجود ویروسهای بیماری زایی صحبت می کند که وجود آنها هنوز ثابت نشده و واکسیناسیون تنها وضع موجود را بدتر می کند.یکی از طرفداران این تز گرد هارمر است که مجوز پزشکی او سالها پیش باطل شده است.
طبیعتاً انسان حق دانستن مزایا و معایب واکسیناسیون را دارد و گفته های تمام مخالفان واکسیناسیون چندان بی اساس و بی معنی نیست، اما همین گفته ها باعث شده تا حدود 3 الی 5 درصد آلمانی ها خود را واکسینه نکنند و به دلایلی تکیه کنند، که واکسیناسیون را اساساً رد کرده اند.در قرن 19 و به هنگام اپیدمی بیماری آبله بسیاری از کشیشان کلیسا از جمله هانیریش هانس جاکوب به انتقاد از واکسیناسیون پرداختند:«خداوند به همه چیز آگاه است و می داند که چه می کند.
دو تن از محققان مؤسسه رابرت کخ، کریستیانه مایروسابینه رایتر به بررسی عقاید مخالفان پرداختند.
در سیستم دفاعی بدن رازهای بسیاری نهفته است.استفان کاوفمن، رئیس مؤسس ماکس پلانک، انستیتوی تحقیقات سیستم ایمنی بدن در برلین، نیز بر پیشرفتهای ایمونولوژی تأکید می کند:دانش ما در مورد ارتباطات سلولهای ایمنی بدن در سالهای اخیر رشد ویژه ای داشته است.در حال حاضر برای پیشگیری از بیماریهای عفونی «واکسیناسیون»معنای بسیار مهمتری پیدا کرده است.کاوفمن می گوید:ویروس های جدید مثل سارس و یا آنفولانزای پرندگان، خطر بسیار بزرگی برای انسان محسوب می شوند و دنیا را به محل ناامنی برای او تبدیل می کنند.هر 2 ثانیه یکبار انسانی به دنبال یک بیماری عفونی می میرد، بویژه کودکان در معرض این خطر بزرگ قرار دارند.
در مرکز تحقیقاتی هلم هوتز، دانشمند بسیاری در شاخه «واکسیناسیون»فعالیت می کنند.واکسنهایی به شکل اسپری های بینی به دست کارلوس آگوتزمن در حال ساخت هستند، وی مدیر بخش واکسینولوژی این انستیتوست و مزیتهای این واکسن را اینگونه می شمارد:عوامل بیماری زایی که از طریق پوشش مخاطی اندام وارد بدن می شوند، به سرعت تحت کنترل درآمده و نابود می شوند.برنامه های واکسیناسیون در کشورهای پیشرفته نیز راه را برای این گونه از واکسنها هموارتر می کنند، زیرا هر انسان ناواردی هم می تواند به وسیله این اسپری های بینی به راحتی خود را واکسینه کند و دیگر والدین برای واکسن زدن از طریق آمپول مجبور به دادن وعده و وعیدهای مختلف به کودکان خود نیستند.و این دلایل می تواند پذیرش اینگونه واکسیناسیون را راحت تر کند.
هر ساله در آلمان انسانها حدود 40 میلیون بار خود را واکسینه می کنند و حدود 95 درصد والدین حداقل برای واکسیناسیون ابتدایی کودکان خود اقدام می کنند.برنامه واکسیناسیون استاندارد برای تمام کودکان بالای نه هفته ای حداقل 11 واکسن در مقابل 12عامل بیماری زاست.3 واکسن جدید هم از دو سال پیش توصیه می شود:در واکسن بر ضد التهابات مغزی و یکی بر ضد سرطان دهانه رحم(برای دختران)اخیراً یک واکسن نیز بر ضد عامل بیماری اسهال مجاز شناخته شده است.
از سویی، افزایش عرضه واکسنها باعث نگرانی والدین شده است، پزشک کودکان، مارتین هیرته، اهل مونیخ ابراز نگرانی می کند.بسیاری از پزشکان به چنین نگرانی هایی از سوی والدین بهای چندانی نمی دهند.وی سالهاست با نگاه منتقدانه به این موضوع نگاه می کند و معتقد است،«افرایش واکسنها»در حقیقت به سختی قابل پیشگیری است.این پزشک که صاحب یک مؤسسه خصوصی در مونیخ است، می کوشد تا در مورد تحقیقات بیشتر در مورد تأثیرات و قابل اطمینان بودن یک سری واکسنها هشدار دهد،زیرا این تحقیقات بدون استثناء تحت تأثیرصنعت داروسازی قرار دارند.وی می گوید:ما سریعاً به آنالیزهای مستقل از داروسازی نیاز داریم،تا مزایا و معایب واکسیناسیون را بررسی کنیم.
چنین تفکراتی از سوی محققان مؤسسه «رابرت کخ»و «پاول ارلیش»بسیار جدی گرفته می شود.در ژوئن سال 2007 آنها تحقیق جامعی در مورد تأثیرات منفی واکسیناسیون در آلمان انجام داده و نتایج آن را در سایت خود منتشر ساختند.نتایجی که در کنار معایب واکسیناسیون، مزایای آن را نیز مورد بررسی قرار می داد.یوهانس لوور-رئیس مؤسسه پاول اریش(PEI)می گوید:ما بدون هیچ دلیلی مورد انتقاد قرار گرفته ایم، تنها هدف ما برطرف ساختن مشکلات سلامتی انسان بوده است.وی با پشتکار و اعتماد به نفس سایت الکترونیکی ساخته که در آن لیستی از موارد مشکوک و مشکلات واکسیناسیون تهیه شده است.وی می گوید:ما تمام گزارشها و شکایات را به دقت پیگیری می کنیم او خاطرنشان می سازد:در میان داروها، واکسنها کم خطرترین و مطمئن ترین آنها می باشند.
برخی از والدین به علت ترس ازخطرات جانبی واکسیناسیون،از واکسینه کردن کودکان خود اجتناب می ورزند.و با این کار آنها نه تنهاخطر ابتلا به بیماریهای عفونی را به جان کودکان خود می خرند، بلکه سلامتی دیگران را نیز به بازی می گیرند.تقریباً ده هزار نفر در آلمان از بیماریهای عفونی شدید مادرزادی و مشکلات آن به سختی رنج می برند.ماکس و آندریاس از این دسته اند.در بدن این برادران اهل آلگوی مواد محافظتی در مقابل بیماریها به علت یک مشکل ژنتیکی ساخته نمی شود.مادرشان می گوید:به همین دلیل ما نتوانستیم آنها را واکسینه کنیم.به کمک پیش بینی به موقع و داروها اکنون کودکانم می توانند زندگی عادی ای داشته باشند، به مدرسه بروند، دوستانشان را ملاقات کنند و...اما این زندگی هر روزه توسط عوامل بیماری زایی که در محیط وجود دارد، در معرض خطر است.مثلاً اگر آنها سرخک بگیرند، خطر بزرگی آنها را تهدید می کند:خطر مرگ و زندگی.من از تمامی افرادی که خود را واکسینه کرده اند متشکرم، زیرا آنها با این کار خود مانع گسترش باکتری ها در محیط می شوند.
بعضی مواقع حتی از دست واکسنها هم در نجات انسان کاری برنمی آید.دو سال پیش پزشکان در هایدلبرگ 4 عضو یک بیمار مرگ مغزی را به 4 نفر پیوند زدند.پس از مدتی، حال 3 نفر از آنها بد شد و مردند.دلیل آن هم این بود که اهداکننده ناقل ویروس هاری بوده، اما گیرنده کبد، که 29 ساله بود، زنده و سالم ماند و حتی مدتی پس از آن ازدواج کرد.دلیل سلامتی او هم این بود که او در منطقه ای زندگی کرده بود که این ویروس قبلاً در آن وجود داشت و در نتیجه والدین او را در قبال این بیماری واکسینه کرده بودند!!
منبع:اطلاعات علمی، شماره 9.