نگاهی به فعالیت ۳ ساله صندوق نوآوری وشکوفایی درتحقق اقتصاد دانش بنیان

به گزارش گروه علمی ایرنا، تشکیل و راه اندازی صندوق نوآوری وشکوفایی برای حمایت از شرکت های دانش بنیان مورد تایید معاونت علمی وفناوری درآبان سال 89 با تصویب قانون حمایت ازشرکت ها ومؤسسات دانش بنیان وتجاری سازی نوآوری ها واختراعات، با سرمایه ای حدود 3 هزارمیلیارد تومان جهت کمک به توسعه فضای دانش بنیان تصویب شد.
فعالیت جدی صندوق نوآوری وشکوفایی، از دی‌ماه 1392 با تخصیص بخش اندکی ازسرمایۀ صندوق آغاز شده واکنون بسیاری ازخدمات شامل تسهیلات مالی، لیزینگ وغیره از طریق این صندوق دراختیارشرکت های دانش بنیان قرارداده می شود به طوری که تا کنون 340 محصول دانش‌بنیان (طرح پایان‌ یافته فنی موفق) با استفاده ازتسهیلات صندوق توسعه یافته است.
براین اساس، بهزاد سلطانی رییس صندوق نوآوری وشکوفایی روز سه شنبه درگفت و گوی تفصیلی با خبرنگارعلمی ایرنا،آخرین دستاوردها وفعالیت های انجام شده این صندوق را درجهت تحقق اقتصاد دانش بنیان وشکوفایی شرکت های دانش بنیان تشریح کرد.

- با گذشت 3 سال از اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، این شرکت‌ها به عنوان یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی، تا چه حد توانسته اند از تسهیلات صندوق نوآوری وشکوفایی استفاده کنند؟
سلطانی: فعالیت جدی صندوق نوآوری و شکوفایی، از دی‌ماه 1392 با تخصیص بخش اندکی از سرمایۀ صندوق آغاز شد، طی این دورۀ 3 ساله از فعالیت صندوق( از دی ماه 92 تا بهمن‌ماه 95) ، سرمایه تایید ‌شدۀ صندوق 1433میلیارد تومان بوده که بخشی از سرمایه به میزان 600 میلیارد تومان در ابتدای بهمن ماه سال جاری صورت گرفته است.
از این مبلغ حدود 1300 میلیارد تومان حجم مصوبات تسهیلات، مشارکت، ریسک صدور ضمانت نامه، تأمین دفاترکاری، توانمندسازی و بودجه تسهیلات به صندوق های پژوهش وفناوری است، مابقی مبلغ سرمایه نیزبه ‌عنوان منابع اهرمی برای پشتیبانی از خدماتی چون صدور ضمانت نامه و تسهیلات بانکی، یارانه سود وغیره نزد بانکها سپرده‌گذاری شده است.
دراین مدت مجموع تعداد طرح‌های مصوب شرکت‌های دانش‌بنیان 1666 طرح و تعداد طرح های در دست بررسی در صندوق 488 طرح است که بیش از نیمی از این تعداد طرح طی 3ماه اخیر به صندوق ارائه شده است.
تاکنون بیش از 3100 طرح به صندوق ارائه شده است، همان‌طور که ملاحظه می‌شود مجموع تعداد طرح‌های ارائه‌شده به صندوق ازتعداد شرکت‌های دانش‌بنیان بیشتر است و این بدین معنا است که برخی شرکت‌ها پس از دریافت تسهیلات و اجرای طرح‌های اول خود، طرح‌های دوم و سوم را به صندوق ارائه کرده و تسهیلات مرتبط را دریافت کرده‌اند.
همچنین درحال حاضر 340 محصول دانش‌بنیان (طرح پایان‌یافتۀ فنی موفق) با استفاده از تسهیلات صندوق توسعه یافته است. مابقی طرح های مصوب درحال عقد قرارداد و اجرای پروژه ها است و در سال های 96 و 97 به پایان خواهد رسید. ازاین‌رو، به نظرمی‌رسد شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند با ارائۀ طرح‌های مناسب، از تسهیلات صندوق بهره‌مند شده، محصولات دانش‌بنیان خود را توسعه داده و به بازارعرضه کنند.

- دلیل تفاوت بین آمار مبلغ تسهیلات مصوب و تسهیلات پرداختی صندوق چیست؟
سلطانی : به‌منظور نظارت برطرح‌ها و درراستای اطمینان از پیشرفت فنی طرح ها و جلوگیری از انحراف تسهیلات، پرداخت تسهیلات مصوب صندوق نوآوری و شکوفایی به صورت مرحله ای انجام می‌شود، صندوق براساس پیشرفت طرح و براساس برنامه زمان‌بندی اجرای طرح‌ها، برعملکرد شرکت ها نظارت کرده و درصورت پیشرفت طرح طبق برنامه، دستورپرداخت مرحلۀ بعدی را صادر می‌کند، بنابراین در انتهای سال 94 از مجموع 246 میلیارد تومان قرارداد منعقد شده بین صندوق و شرکت‌ها، مبلغ 147 میلیارد تومان پرداخت شده بود که از این مبلغ حدود 77 میلیارد تومان مربوط به طرح های خاتمه‌یافتۀ مالی و مابقی طرح ها در مرحلۀ نظارت بوده است
طبیعتا با توجه به تنوع و تعداد شرکت های دانش‌بنیان، به‌ویژه شرکت های نوپا که آشنایی زیادی با محیط کسب‌وکار ندارند و احتمال شکست آن‌ها بسیار زیاد است، نظارت و پرداخت چندمرحله ای، امری ضروری و الزامی محسوب می شود.
تا هفته ابتدایی بهمن‌ماه سال جاری، حدود 950 میلیارد تومان تسهیلات برای 1666 طرح شرکت‌های دانش‌بنیان مصوب شده است، از این تعداد، 243 طرح به ارزش 113 میلیارد تومان پس از تصویب درحال اصلاح مصوبه هستند یا اعلام انصراف کرده‌اند و 317 طرح به ارزش 242 میلیارد تومان در حال طی مراحل اداری عقد قرارداد هستند، بنابراین در مجموع 1423 طرح به ارزش 847 میلیارد تومان مصوبه فعال درصندوق وجود دارد که 1106 طرح با ارزش تسهیلات بیش از 606 میلیارد تومان قرارداد شده، و از این مبلغ جمعا 391 میلیارد تومان نیز به آنها پرداخت شده است. به عبارت دیگر 65 درصد مبلغ مصوبات فعال تاکنون به شرکت‌ها پرداخت شده و مابقی در پرداخت‌های مراحل بعد، مطابق با قرارداد فی‌مابین، بنا برپیشرفت طرح و پس از تأییدیه‌های بخش نظارت، پرداخت خواهد شد.
صندوق به‌عنوان یک نهاد مالی و براساس ملاحظات اقتصادی و نیزتکلیف هیئت امنا حق ندارد برای این اعتبارات مصوب و پرداخت نشده، طرح جدید تصویب کند و باید تعهد پرداخت نگاه دارد و صرفا می تواند از آن‌ها درسپردۀ بانکی (برای استفادۀ اهرمی) یا امکان استفاده در ارائه خدمات مشترک با بانک به شرکت ها استفاده کند.
در راستای تسهیل صدورضمانت‌نامه، صندوق با تخصیص حدود 100 میلیارد تومان (اختصاصی) سپرده دربانک عامل، اقدام به تسهیل این خدمت کرده است، تاکنون با استفاده از این منابع، 158 ضمانت‌نامه به ارزش 86 میلیارد تومان و 129 ضمانت‌نامۀ اهرمی به ارزش 63 میلیارد تومان صادر شده است، در مجموع صندوق تاکنون قراردادهایی به ارزش تقریبی 700 میلیارد تومان را پوشش ضمانت نامه ای داده است.
دربخش تسهیلات دفاترکاری نیزتاکنون مجتمع شکوفایی و 4 مجتمع‌های فناوری راه اندازی شده در کل به ارزش 220 میلیارد تومان خریداری شده و صندوق درحال واگذاری آن‌ها به شرکت‌های دانش‌بنیان و شبکۀ حمایتی آن‌ها از قبیل شتاب‌دهنده ها، شرکت‌های تجاری‌سازی، صندوق‌های پژوهش فناوری، کارگزاران، پنجره واحد است.
بنابراین درمجموع حدود 1.400 میلیارد تومان برای شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب تسهیلات ،دفاتر کاری ، بلوکۀ اختصاصی ضمانت نامه و سایر منابع اهرمی هزینه شده است که حدود 691 میلیارد تومان آن در قالب تسهیلات، پشتیبان ضمانت‌نامه و تسهیلات دفاتر کار پرداخت شده و مابقی نیز در پرداخت‌های مرحله‌ای در مدت مشخص شده مطابق با مصوبۀ کمیته اعتباری یا هیئت عامل پرداخت خواهد شد.

- دلیل زمان‌بر و پیچیده بودن فرآیند ارزیابی، تصویب و اعطای تسهیلات صندوق چیست؟
سلطانی : فرآیندهای کنونی صندوق، عمدتا فرایندهایی است که هم‌زمان با شروع به کارجدی صندوق در دی‌ماه 92 و در راستای پاسخ‌گویی به نیاز انباشته‌شدۀ شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گرفته است، این فرایندها در زمانی شکل گرفتند که خود صندوق نیز نهادی نوپا بود، به‌تازگی شروع به فعالیت کرده بود و هم‌زمان با ایجاد تشکیلات و ساختار خود بایستی به تقاضای شرکت‌های دانش‌بنیان نیز پاسخ می‌داد.
حال با گذشت 3 سال از فعالیت صندوق و پشت سر گذاشتن موج اول تقاضای شرکت‌های دانش‌بنیان ونیز برمبنای تجربه حاصل از 3 سال فعالیت، برنامه صندوق ارزیابی، بازنگری وتا حد امکان تسهیل و تسریع فرآیندهای خود است واجرای این برنامه آغاز شده است.
اکنون زمان ارزیابی طرح های نوپا به دوماه و نیم کاهش یافته است و با هدف‌گذاری‌ که برای میزان حداکثر زمان لازم برای هرخدمت صورت گرفته است، برنامه های مختلفی برای کاهش زمان وافزایش سرعت درعین حفظ دقت ارزیابی تنظیم شده است.
یکی از این برنامه‌ها تفکیک ارزیابی شرکت های نوپا از دیگر ارزیابی های معمولی است، برنامه دیگر واگذاری کامل تعدادی از طرح ها به صندوق های پژوهش و فناوری یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیراست البته به شرط پذیرفتن مسئولیت ها و ریسک آن طرح ها از جانب صندوق‌ها است، رساندن مدت زمان ارائه خدمت ضمانت‌نامه به دوهفته و لیزینگ به یک ماه نیز از دیگر اهداف این برنامه‌ها است.
بر اساس تحلیل‌های انجام شده، بخش زیادی از زمان ارزیابی و تصویب طرح، صرف رفت و برگشت طرح برای اصلاح و نهایی‌سازی آن، تکمیل مدارک شرکت‌ها و نیز تأمین وثایق لازم می‌شود، درصورتی که شرکت‌ها از ابتدای فرایند، طرح‌ها و مدارک خود را به‌طور کامل ارائه کنند و به تأمین وثایق مدنظر توجه داشته باشند، این فرایند با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.
همچنین، لازم است شرکت های دانش‌بنیان در فضای واقعی کسب‌وکار فعالیت و رشد کنند تا بتوانند درحین فرآیند دریافت وام و توسعۀ محصول فناورانه، رشد مدیریتی را نیز تجربه کنند، این موضوع در مقایسۀ شرکت های دانش‌بنیان صنعتی و تولیدی با شرکت‌های نوپا بیشتر نمود پیدا می کند و مشخص می شود شرکت های بزرگ‌تر، نسبت به فرآیندها پاسخ‌های سریع‌تری می دهند.
ممکن است فرآیند ارزیابی طرح‌ها بروکراتیک، پیچیده و زمان‌بر به نظر برسد، اما طی این فرایند برخی مشکلات شرکت ها و بی‌توجهی آن‌ها به بازار و مسائل فنی رفع می شود و این فرآیند برای شرکت‌ها همراه با یادگیری‌های ارزشمندی است.

- نظارت بر نحوۀ ارائۀ تسهیلات و هزینه‌کرد آن از سوی شرکت های دانش بنیان چگونه است؟
سلطانی: درهمه طرح‌های مصوب، نمودار زمان‌بندی پروژه درهنگام تصویب طرح، تأیید می شود و نظارت برطرح مطابق با آن صورت می گیرد، پس ازانعقاد قرارداد، همۀ طرح ها چه درداخل صندوق و چه توسط کارگزاران وارد مرحلۀ نظارت می شود و پرداخت های مرحله ای تسهیلات درقبال نظارت و پیشرفت طرح صورت می‌گیرد، این نظارت مستمر، اجازه نمی دهد انحراف زیادی دراستفاده از وام‌ها روی دهد
درحال حاضر 340 طرح پایان‌یافتۀ فنی موفق و حدود 41 طرح ناموفق در شرکت‌های دانش‌بنیان دریافت‌کننده تسهیلات از صندوق وجود دارد، در صورت بروز تخلف و انحراف تسهیلات، مراتب تخلف از نحوۀ استفاده از تسهیلات با جدیت پیگیری می شود و طبق مادۀ 11 قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان وحمایت از تجاری‌سازی اختراعات و نوآوری‌ها با متخلفان برخورد می‌شود.

- ارزیابی تخصصی طرح های دانش بنیان چگونه انجام می‌شود؟
سلطانی : ارزیابی جنبه‌های بازار، فنی، اقتصادی، مالی و اعتبارسنجی طرح‌ها، هم در داخل صندوق و هم توسط کارگزاران بیرونی کاملا دقیق انجام می‌شود، همۀ ارزیابی ها از مشاوران تخصصی درحوزۀ فناوری مربوط به طرح استفاده می‌کنند و این مشاور گزارش ارزیابی طرح‌های دانش‌بنیان را تأیید و امضا می‌کند.
ارزیابان نیز از میان اساتید دانشگاه و صنعت انتخاب می شوند که سال ها تجربه و تخصص در حوزۀ مرتبط با طرح دارند، ارزیابی تخصصی و دقیق طرح‌ها، یکی از قوت‌های صندوق درمقایسه با بانک‌ها است، طی این فرآیند ارزیابی، توانمندسازی شرکت‌های کوچک ونوپا نیز صورت می‌گیرد وشرکت‌ها با نحوۀ نگارش طرح توجیهی ومطالعات امکان‌سنجی و الزامات آن آشنا می‌شوند و ازمشاوره‌های لازم دراین زمینه نیز بهره‌مند می‌شوند.

- صندوق تا چه حد از توانمندی‌های نهادهای تخصصی مرتبط در ارزیابی طرح ها استفاده می‌کند؟
سلطانی : صندوق در ارزیابی تخصصی طرح‌ها، ازهمۀ نهادهای مرتبط با حوزۀ فناوری طرح، دربارۀ نیاز کشور به طرح ها و توانمندی‌های فناورانۀ طرح نظرخواهی می کند، اگر نهادهای مختلف کشور تمایل به ارزیابی کامل طرح داشته باشند، می توانند پس از پشت سر گذاشتن فرایند عضویت در شبکۀ کارگزاران صندوق، به‌عنوان یکی از کارگزاران صندوق در این شبکه فعالیت کرده و ارزیابی تخصصی (فنی، مالی، اقتصادی، بازار) طرح‌ها را انجام دهند.
برون‌سپاری ارزیابی طرح‌ها یکی از سیاست‌های اصلی صندوق طی 3 سال فعالیت خود بوده است، در صورتی که ارزیابی بیش از 2500 طرح به صورت داخلی انجام می‌شد، تعداد کارکنان صندوق به حدود 600 نفر افزایش می‌یافت، درحالی‌که این حجم کار تنها با کمک 150 نفر و از طریق برون‌سپاری ارزیابی بیش از 80 درصد طرح‌ها انجام شده است.
همچنین از طریق برون سپاری های انجام شده به صندوق های پژوهش و فناوری بیش از 500 میلیارد تومان گردش مالی در صندوق‌های پژوهش و فناوری ایجاد شده است، ادراک کلی نظام بانکی کشور از اهرمی کردن منابع، مواردی مانند تسهیلات تلفیقی و وجوه اداره شده است، اما صندوق نوآوری وشکوفایی از نظرقانونی نمی تواند منابع خود را به صورت وجوه اداره شده به بانک ها بسپارد، از سوی دیگر، تسهیلات تلفیقی نیز به دلیل ناهمخوانی سرعت و مأموریت بانک‌ها و صندوق چالش هایی جدی در پی دارد.
به رغم وجود موانع مذکور، درحال حاضر صندوق نوآوری وشکوفایی موفق شده است پس از مذاکرات متعدد و طولانی با اکثریت قریب به اتفاق بانک ها، تفاهمات کلی و توافقات عملیاتی خود را با 5 بانک دولتی و 3 بانک خصوصی به انجام رساند، این توافقات درمجموع بالغ بر 200 میلیارد تومان ظرفیت تسهیلاتی با نرخ های ترجیحی را برای حوزه های مختلف صنعت وفناوری ایجاد کرده است که از محل منابع شبکۀ بانکی تأمین و پرداخت خواهد شد، باتوجه به تفاهمات دردست انجام پیش بینی می شود مجموع توافقات صندوق با شبکۀ بانکی کشور تا پایان سال 1395 به ظرفیتی بالغ بر 1000 میلیارد تومان توسعه یابد.

- وظیفۀ صندوق تصدی‌گری است یا قاعده‌گذاری و تسهیل گری در امور شرکت های دانش بنیان؟
سلطانی:درهیچ کدام از اسناد بالادستی، قاعده گذاری و تسهیل گری نظام تأمین مالی توسعۀ اقتصاد دانش‌بنیان به صندوق واگذار نشده است، روح آئین‌نامۀ اجرایی قانون و وظایف تصریح‌شده برای صندوق در این آئین‌نامه کاملا اجرایی است. ازاین‌رو، صندوق از نظرقانونی، امکان ایفای نقش تنظیم‌گری و واگذاری کامل فرایندهای اجرایی به نهادهای بیرونی را ندارد، البته تاکنون نیز 80 درصد فرایندهای ارزیابی و نظارت صندوق برون‌سپاری شده و نقش تصدی‌گری صندوق چندان پررنگ نبوده است.
برای اینکه صندوق بتواند نقش قاعده ‌گذاری و تسهیل گری را ایفا کند، ابتدا باید اسناد بالادست درحوزۀ نظام تأمین مالی توسعۀ اقتصاد دانش‌ بنیان بازنگری واصلاح شود، واگذاری دبیرخانۀ کارگروه صندوق‌های پژوهش وفناوری به صندوق نوآوری و شکوفایی، می‌تواند اولین گام درمسیرتغییر نقش صندوق از تصدی‌گری به قاعده‌گذاری و تنظیم‌گری باشد.

- آیا صندوق برنامه‌ای برای ایجاد نهادهای تخصصی مرتبط (مانند صندوق تخصصی ضمانت فناوری، صندوق تخصصی سرمایه‌گذاری جسورانه، مؤسسۀ اعتبارسنجی) دارد؟
سلطانی:صندوق نوآوری وشکوفایی برمبنای اساسنامۀ خود اجازۀ تأسیس شعبه را بنا به تصویب هیات امنای خود دارد و در صورت نیاز می‌تواند چنین نهادهایی را ایجاد کند، اما تاکنون برنامۀ صندوق این بوده است که از ظرفیت‌های موجود در کشوراستفاده کند و نهادسازی جدید نداشته باشد، برای مثال، در این راستا، صندوق با اعطای کارگزاری به صندوق‌های پژوهش و فناوری، علاوه بر تقویت و توانمندسازی آن‌ها، گردش مالی شایان توجهی دراین صندوق‌ها ایجاد کرده است. درحالی‌که ایجاد برخی نهادهای جدید (مانند صندوق‌های تخصصی سرمایه‌گذاری جسورانه یا صندوق تخصصی ضمانت فناوری) می‌تواند بازارکاری صندوق‌های پژوهش و فناوری را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است حتی شکست اقتصادی آن‌ها را به دنبال داشته باشد.
ایجاد چنین نهادهایی علاوه بر افزایش لایه‌های سازمانی، افزایش تعداد نهادهای دولتی، افزایش تعداد کارکنان دولت و افزایش بروکراسی و پیچیدگی فرایندها، باعث کاهش انعطاف‌پذیری در تعریف و ارائۀ خدمات صندوق به شرکت‌های دانش‌بنیان خواهد شد، همچنین تجربۀ نهادهای مشابه درکشور نشان می‌دهد که نهادسازی و تعدد نهادها، چارۀ مشکلات کنونی شرکت‌های دانش‌بنیان نیست و توسعۀ فناوری را به دنبال نخواهد داشت.
ساختارکنونی صندوق پس ازتصویب قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان ومتناسب با شرایط و مقتضیات آن زمان طراحی شده است، پس از گذشت 3 سال از فعالیت جدی صندوق، امکان ارزیابی و بازطراحی ساختار صندوق متناسب با شرایط کنونی کشور وجود دارد، این بازطراحی براساس مطالعات کارشناسی و با بررسی نمونه‌های مشابه انجام شده و در صورت نیاز، نهادهای تخصصی جدید طراحی و ایجاد خواهد شد،به‌علاوه، درطراحی و ایجاد نهادهای جدید، زیرساخت قانونی و حقوقی کشور نیز باید مدنظر قرارگیرد، به‌گونه‌ای که ضمانت اجرایی لازم برای فعالیت آن‌ها وجود داشته باشد و این نهادسازی ایجاد ارزش‌افزوده کند.

- نقش صندوق درجایگاه گفتمان اقتصاد دانش بنیان کجاست؟
سلطانی : براساس سند چشم‌اندازصندوق، صندوق نوآوری وشکوفایی در افق 1404، پیشرانِ تجاری‌سازی فناوری‏های برتر، راهبرتأمین مالیِ زیست‌بوم نوآوری و نقش‌آفرین درشکوفایی اقتصاد دانش‌بنیان در ایران است،بر همین اساس مأموریت های از قبیل تأمین و ارائۀ خدمات مالی به شرکت‏های دانش‌بنیان خصوصی یا تعاونی، توانمندسازی شرکت‏های دانش بنیان خصوصی یا تعاونی و حمایت از شرکت های خصوصی خدمات تجاری سازی، مشارکت و سرمایه‏گذاری خطرپذیر و غیرخطرپذیر درشرکت‏های دانش بنیان خصوصی یا تعاونی، تنظیم‏گری (رگولاتوری) صندوق‏های پژوهش و فناوری کشور به‌منظور بهبود فضای کسب‌وکار شرکت‏های دانش‏بنیان،هدایت سرمایه‏های ملی و بین‌المللی به سمت توسعۀ فناوری وتقویت مزیت رقابتی فناورانۀ شرکت‏های دانش‏بنیان در فضای ملی و بین‏المللی تعریف شده است.

- سازوکار توانمندسازی شرکت‌های دانش‌بنیان، کارگزاران و صندوق های پژوهش وفناوری چگونه است؟
سلطانی : صندوق نوآوری و شکوفایی علاوه بر حمایت‌های مالی مستقیم و اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان، مسئولیت حمایت غیرمستقیم از این شرکت‌ها را نیز برعهده دارد، با توجه به اینکه بیشترِ مدیران شرکت‌های دانش‌بنیان دانش‌آموختگان رشته‌های فنی هستند، معمولا دانش مدیریتی مناسب برای ادارۀ کسب‌وکار را ندارند و درنتیجه حمایت‌های مدیریتی از این بنگاه‌ها (به‌عنوان حمایت‌های غیرمستقیم صندوق) اهمیت می‌یابد، از سوی دیگر، با توجه به اینکه از 2900 شرکت دانش‌بنیان کشور، حدود 900 شرکت در پارک‌ها و مراکز رشد مستقر هستند و می‌توانند از خدمات آموزشی و مشاوره‌ای این مراکز استفاده کنند، 2000 شرکت مستقر درسطح شهرها تاکنون از این نوع حمایت‌های مدیریتی بهره‌مند نبوده‌اند، ازاین‌رو، صندوق نوآوری وشکوفایی در راستای کمک به شرکت‌های دانش‌بنیان برای ارتقای دانش و توانمندی مدیریتی خود، این حمایت‌ها را در قالب ' خدمات توانمندسازی' به بنگاه‌ها ارائه می‌کند.
ازجمله راهکارها و برنامه‌های دیگری که می‌تواند نقشی مؤثر در ارتقای توانمندی و افزایش رقابت‌پذیری شرکت‌های دانش‌بنیان و نیز افزایش نقش و تأثیرگذاری اقتصادی آن‌ها داشته باشد، توانمندسازی آن‌ها از طریق ایجاد زیرساخت‌ها است، این کار با حمایت از اخذ استانداردهای ملی و بین‌المللی و نیزحمایت ازحضور شرکت‌های دانش‌بنیان درجایزه‌های ملی و بین‌المللی مانند جایزۀ ملی مدیریت فناوری و نوآوری، جایزۀ ملی بهره‌وری و جایزۀ ملی تعالی سازمانی انجام می‌شود، تا کنون 271 درخواست درقالب حمایت از اخذ استانداردها و گواهینامه‌های مختلف دریافت شده و از این تعداد 235 درخواست حمایت مصوب شده است، ارزش مصوبات برای این خدمات توانمندسازی حدود 5/1 میلیارد تومان بوده است.

- چرا منابع صندوق دربانک‌ها سپرده‌گذاری شده است؟ برنامۀ صندوق برای استفادۀ اهرمی از این منابع مالی خود چیست؟
سلطانی : صندوق به عنوان یک نهاد اقتصادی ـ توسعه‌ای و براساس عرف بانکی و مالی، ملزم به نگهداشتن تعهد پرداخت برای مصوبات است، تاکنون حدود 1.400 میلیارد تومان تسهیلات مختلف برای شرکت‌ها مصوب شده است ، تسهیلات مصوب صندوق به صورت مرحله‌ای به شرکت پرداخت می‌شود و باقی مبالغ مصوب باید به‌عنوان 'تعهد پرداخت' در حساب بانکی صندوق نگاه داشته شود و درموعد مقرر متناسب با پیشرفت طرح به شرکت‌ها پرداخت شود، سود سپردۀ بانکی نیز به سرمایۀ صندوق افزوده شده و مجدداً در قالب تسهیلات به شرکت‌ها پرداخت می‌شود، تاکنون هیچ شرکت دانش‌بنیانی به دلیل کمبود منابع مالی، از دریافت تسهیلات صندوق بازنمانده است.
در حال حاضر 488 طرح در دست بررسی است که طبق برآورد انجام شده مجموع مبلغ درخواستی آن‌ها حدود 1100 میلیارد تومان است.،ازآنجاکه متوسط نرخ تصویب درصندوق تا به حال 62 درصد بوده است، حدود 682 میلیارد تومان تعهد جدید برای صندوق ایجاد خواهد شد، با توجه به اینکه سرمایۀ تایید ‌شدۀ صندوق پاسخ گوی این نیاز نیست تا وصول کامل سرمایه و تأمین 0.5درصد بودجۀ عمومی سالیانه، صندوق نوآوری و شکوفایی از محل سود تعلق‌گرفته به سپرده‌های اهرمی نزد بانکها، بخشی از تعهدات جاری و آتی خود را پوشش خواهد داد،بانک‌ها متعهد شده‌اند تا 10 برابر مبلغ بلوکه شده، برای شرکت‌های دانش‌بنیان ضمانت‌نامه صادر کنند.
درحال حاضر صندوق نوآوری وشکوفایی موفق شده است پس از مذاکرات متعدد وطولانی با اکثریت قریب به اتفاق بانک ها، تفاهم کلی و توافق‌های عملیاتی خود را با 5 بانک دولتی و 3 بانک خصوصی به سرانجام برساند، این توافق‌ها در مجموع بالغ بر 200 میلیارد تومان ظرفیت تسهیلاتی با نرخ های ترجیحی برای حوزه های مختلف صنعت و فناوری را ایجاد کرده است که از محل منابع شبکۀ بانکی تأمین و پرداخت خواهد شد.
باتوجه به مذاکرات جاری برای دستیابی به تفاهم‌های جدید، پیش‌بینی می شود مجموع توافقات صندوق با شبکۀ بانکی تا پایان سال 1395 به ظرفیت بالغ بر 1.000 میلیارد تومان توسعه پیدا کند.

- رویکرد صندوق نسبت به ریسک‌پذیری، اعطای کمک بلاعوض و سرمایه‌گذاری خطرپذیر چگونه است؟
سلطانی : با توجه به اینکه بیشترشرکت‌های دانش‌بنیان دریافت‌کنندۀ تسهیلات شرکت‌های نوپا با توانمندی مالی محدود و طرح‌های پرریسک بوده‌اند، تعداد زیادی از شرکت‌ها درخواست استمهال و تعویق بازپرداخت تسهیلات را دارند و احتمال بازپرداخت نشدن وام‌ها نیز وجود دارد، اما صندوق این ریسک را پذیرفته و به طرح‌هایی با ریسک زیاد هم تسهیلات ارائه کرده است.
صندوق نوآوری وشکوفایی، نهادی اقتصادی ـ توسعه‌ای است، نه یک نهاد صرفا حمایتی. ازاین‌رو، نمی‌تواند تضمینی برای بازگشت منابع مالی دریافت نکند یا به شرکت‌ها گرنت یا کمک بلاعوض ارائه کند مگر آنکه اعتبارات 0.5 درصد بودجۀ عمومی به صندوق پرداخت شود و هیئت امنا نیز مجوز اعطای گرنت را بدهد، گاهی اوقات، قضاوت دربارۀ عملکرد صندوق در حالی صورت می گیرد که خلأ حمایت از طرح های پژوهشی (که به مرحله تجاری سازی نرسیده اند) همچنان در کشور وجود دارد و این طرح‌ها نیز برای دریافت حمایت‌های بلاعوض مدنظر خود به صندوق مراجعه می‌کنند.
این درحالی است که منابع صندوق سرمایه ای هستند، امکان اعطای گرنت از آن‌ها وجود ندارد و باید به طرح‌هایی تخصیص یابد که به مرحلۀ تجاری و اقتصادی رسیده‌اند، صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران (بنیاد علم ایران) که یک صندوق کاملا دولتی با ردیف بودجۀ سالیانه زیرنظرمعاونت علمی وفناوری است می تواند کمک بلاعوض به شرکت‌ها و طرح‌های تحقیقاتی ارائه کند، البته این صندوق تاکنون بیشترمنابع خود را به طرح‌های اساتید دانشگاه ها تخصیص داده است و نه شرکت های دانش‌بنیان، به‌علاوه، اعتبارات تخصیص‌یافته به این صندوق نیز اندک است و نمی‌تواند نیاز طرح‌های پژوهشی را به نحوی مناسب برآورده کند.
فلسفة تأسیس صندوق نوآوری و شکوفایی، پر کردن شکاف موجود در نظام بانکی کشور برای پاسخ‌گویی به نیازهای مالی شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق ایجاد امکان دسترسی شرکت‌ها به تسهیلات کم‌بهره (با نرخ بهره‌ای کمتر از سیستم بانکی کشور) با شرایط سهل‌گیرانه‌تر از بانک‌ها بوده و در ابتدای تأسیس صندوق بحث مشارکت و سرمایه‌گذاری خطرپذیر چندان مطرح نبوده است.
طی یک سال اخیر، بحث سرمایه‌گذاری خطرپذیر درکشور رونق گرفته و از همین رو انتظارعمومی از صندوق نوآوری و شکوفایی نیزصرفا برای شرکت های دانش بنیان نوپا ازاعطای تسهیلات به سمت خطرپذیری وسرمایه‌گذاری مشارکت خطرپذیر تغییر یافته است.
در کشوری مثل فرانسه در سازمانی با مأموریت مشابه صندوق نوآوری و شکوفایی (بانک bpi) درصد مصرف اعتبارات برای سرمایه گذاری خطرپذیردرسال گذشته نسبت به وام حدود 12 درصد بوده است، به‌علاوه، مرور ادبیات تأمین مالی فناوری نشان می‌دهد که شرکت‌ها تنها در دوران کوتاهی از مراحل عمر خود (مرحلۀ نوپا و کوچک بودن) می‌توانند از سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای تأمین منابع مالی استفاده می‌کنند و انواع وام‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت نقش پررنگ‌تری در تأمین منابع مالی شرکت‌ها دارند، بنابراین وام و سرمایه‌گذاری خطرپذیر هرکدام جایگاه خاص خود را در نظام تأمین مالی شرکت‌های دانش بنیان دارند.
صندوق ازمحل سرمایۀ خود نمی‌تواند اقدام به سرمایه‌گذاری خطرپذیرکند و برای این منظور بایستی از 0.5درصد بودجۀ سالیانۀ کشور استفاده کند، متأسفانه تاکنون درهیچ سالی این 0.5 درصد پرداخت نشده و سرمایۀ صندوق نیز هنوز به طور کامل تایید نشده است، همچنین با عنایت به اینکه طبق اساسنامۀ صندوق فعالیت های آن نمی تواند منجر به کاهش سرمایه شود؛ عملاً خدماتی که به صورت جدی ماهیت بلاعوض، خطرپذیری یا سوخت شدن منابع مالی دارد، به تأخیر افتاده است.
با توجه به مشکلاتی که در مشارکت بین بخش دولتی یا شبه ‌دولتی با بخش خصوصی وجود دارد و با توجه به نبود فرهنگ مشارکت درمیان صاحبان فناوری، کارآفرینان و شرکت‌های دانش‌بنیان، عمدۀ فعالیت های صورت‌گرفتۀ صندوق تاکنون معطوف به ارائۀ تسهیلات مختلف بوده است و خود شرکت‌های دانش‌بنیان تمایل چندانی به مشارکت نداشته‌اند. یکی دیگر از دلایلی که باعث می شود شرکت ها به مشارکت با صندوق گرایش نداشته باشند، نرخ پایین سود تسهیلات است که شرکت ها را ترغیب می کند به جای واگذاری بخشی از سهام شرکت در قبال تأمین مالی، در فضایی که متعلق به خود می دانند و با دریافت تسهیلات کم‌بهره مشکلات مالی خود را حل‌وفصل کنند.
در طول سه سال گذشته بیش از 2800 تقاضای تسهیلات و تنها حدود 80 تقاضای مشارکت به صندوق رسیده است و تعداد کمی از تقاضاهای مشارکت، اقتصادی و دانش‌بنیان بوده و تصویب شده است.
مشارکت و سرمایه‌گذاری خطرپذیر، ازجمله خدمات صندوق است که به شهادت مصاحبه‌ها و اسناد موجود، از ابتدای فعال‌سازی صندوق به وفوردرمیان شرکت‌های دانش‌بنیان تبلیغ وترویج شده است، درخصوص سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ایجاد صندوق‌های VC مشترک، صندوق برای همۀ ذی‌نفعان و نهادهای مرتبط نامه‌ای ارسال کرده و تمایل خود به مشارکت را اعلام کرده است.
در کارگروه صندوق‌های پژوهش و فناوری نیز طرح تأسیس صندوق ویژه VC مصوب شده است که بر اساس آن صندوق نوآوری و شکوفایی با مشارکت 49 درصدی از ابتدای تشکیل صندوق‌ها در راه‌اندازی آن‌ها مشارکت خواهد کرد، تاکنون، تشکیل 4 صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر مصوب شده است.
صندوق مجاز به سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌صورت مستقیم نیست، اما در سرمایه گذاری غیرخطرپذیر می تواند به صورت مستقیم مشارکت کند، ازاین‌رو، راهبرد صندوق درارتباط با طرح های خطرپذیر، سرمایه گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق های پژوهش و فناوری است، اما متأسفانه تاکنون طرح قوی دراین حوزه ارائه نشده است و از سوی دیگر صندوق‌های پژوهش و فناوری عمدتا ترجیح می‌دهند روی شرکت‌های مدنظر خود سرمایه‌گذاری خطرپذیر کنند، نه طرح‌های معرفی‌شده از جانب صندوق نوآوری و شکوفایی سرمایه گذاری خطرپذیرکنند.

- میزان و نوع تضامین و وثیقۀ دریافتی از شرکت های دانش‌بنیان برای اعطای تسهیلات صندوق چگونه است؟
سلطانی : تضامین مورد قبول برای اعطای تسهیلات، به نوع طرح و ریسک آن بستگی دارد، در طرح‌هایی که ریسک آن‌ها و احتمال شکست طرح به تشخیص صندوق یا کارگزاران زیاد است و با وجود نظر کارشناس/ کارگزار ارزیاب صندوق، شرکت اصرار بر انجام طرح دارد و حاضر به مشارکت با صندوق هم نیست، بایستی وثیقۀ ملکی به ارزشی معادل با اصل و سود تسهیلات ارائه کند تا تضمینی برای بازپرداخت تسهیلات وجود داشته باشد، ارائۀ دیگر انواع تضامین بنا بر تشخیص و آمادگی شرکت و پذیرش در مراجع تصویب صندوق، امکان‌پذیر است.
صندوق نوآوری وشکوفایی، سازوکار پذیرش دانش فنی به‌عنوان وثیقه را هم طراحی کرده است، اما نظام حقوقی و قانونی کشورهنوز آن را پشتیبانی نمی‌کند و نقدشوندگی دانش فنی با ابهام مواجه است.
یکی از راه‌های دیگری که شرکت ها باید به آن سمت و سو گرایش پیدا کنند، استفاده از ظرفیت مشارکت خطرپذیر به ویژه درحالتی است که امکان ارائۀ تضامین لازم برای دریافت تسهیلات را ندارند، درمشارکت خطرپذیر، شرکت‌ها بخشی از سهام خود را به صندوق واگذار می‌کنند، درعوض نیازی به ارائۀ وثیقه ندارند، شرکت و صندوق در سود یا زیان طرح شریک می‌شوند و صندوق طی یک دورۀ 3 تا 5 ساله سهام خود را واگذار کرده و از شرکت خارج می‌شود.
با توجه به اینکه سرمایۀ صندوق، امانت نظام است، باید برای برگشت سرمایه و هزینه‌کرد صحیح آن در طرح‌های دانش‌بنیان، از راه‌حل های قانونی مصوب (دریافت تضامین متناسب با میزان تسهیلات و نظارت بر اجرای طرح) استفاده شود.
دقت در نحوۀ ارائۀ تسهیلات و اخذ تضامین، در راستای حفاظت از منابع مالیِ نظام است، زیرا یکی از مشکلات نظام بانکی کشور که منجر به بروز پرونده های متعدد فساد بانکی یا تسهیلات معوق شده است، ناشی از نبود دقت در اخذ تضامین و وثایق لازم متناسب با میزان تسهیلات بوده است.
باوجود مباحث فوق، طی سه سال گذشته برای اکثر شرکت های دانش بنیان نوپا به‌ویژه برای طرح های تا مبلغ 100 میلیون تومان، چک و سفته به‌عنوان تضمین تعیین شده است و حدود 46 درصد از تضامین صندوق چک و سفته بوده است که حاکی از ریسک‌پذیری صندوق حتی در ارائۀ وام است (درحالی که در اعطای وام هیچ ریسکی را نباید پذیرفت).

- مزیت صندوق نوآوری و شکوفایی نسبت به بانک ها چیست؟
سلطانی : تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی نسبت به بانک‌ها از مزایایی از قبیل نرخ ترجیحی وام (کاهش نرخ بهرۀ تسهیلات از 20 به 17، از 17 به 14، از 14 به 12 درصد و از 12 به 11 درصد و کاهش نرخ لیزینگ به 9 درصد) در حال حاضر بانک‌های کشور تسهیلات مختلف را با نرخ بهره‌ای بیش از 20 درصد پرداخت می‌کنند.
ساده‌تر بودن تضامین اخذ شده از شرکتهای دانش بنیان در صندوق نسبت به بانک ها،60 درصد از شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌های نوپایی هستند که عمدتاً شرایط لازم برای دریافت تسهیلات از بانک‌ها را ندارند. صندوق نوآوری و شکوفایی به‌منظور تسهیل تأمین منابع مالی در مقایسه با بانک‌ها تضامین ساده‌تری (مانند چک و سفته) از شرکت‌های دانش‌بنیان اخذ می‌کند.
البته با توجه به اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی نهادی اقتصادی ـ توسعه‌ای است و نه صرفا حمایتی، امکان اعطای تسهیلات بدون دریافت تضامین لازم را ندارد و بایستی برای تضمین برگشت تسهیلات، تضمین مناسب و متناسب با میزان و نوع تسهیلات را از شرکت‌ها دریافت کند.
حذف محدودیت‌های بانکی از دیگر مزیتهای صندوق به بانک ها است، تسهیلات صندوق بدون نیاز به آوردۀ نقدی و سپرده گذاری و نیز با دورۀ بازپرداخت طولانی‌تر نسبت به بانک‌ها پرداخت می‌شود.
ارائۀ تسهیلات به طرح هایی با ریسک زیاد از سوی صندوق صورت می گیرد، طرح‌های توسعۀ فناوری با ریسک زیادی همراه هستند، ازاین‌رو نهادهای مالی مانند بانک‌ها تمایلی به ارائۀ تسهیلات برای این طرح‌ها ندارند.
نرخ سود در صندوق به صورت ساده محاسبه می شود و نه به صورت مرکب، کوتاه‌تربودن زمان دریافت تسهیلات صندوق برای شرکتهای دانش بنیان نسبت به بانک ها از دیگر مزایای صندوق به بانک ها است، مدت زمان لازم برای ارزیابی و تصویب تسهیلات، پس از تکمیل مدارک شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌طور میانگین 3 ماه است.
توانمندسازی شرکت‌ها درحین فرایند ارزیابی و اجرای طرح را از دیگر مزیت های صندوق می توان نام برد،شرکت‌های دانش‌بنیان علاوه برمنابع مالی به توانمندی‌های مدیریتی و فنی نیز نیاز دارند،برنامه‌های توانمندسازی صندوق نوآوری و شکوفایی (از قبیل برگزاری دوره‌های آموزشی مرتبط، حمایت از اخذ استانداردها و شرکت در جوایز ملی و...) خدماتی است که صندوق نوآوری در حین فرایند ارزیابی و اجرای طرح‌های دانش‌بنیان به شرکت‌ها ارائه می‌دهد،این در حالی است که بانک‌ها چنین خدماتی به شرکت‌ها ارائه نمی‌کنند و تنها تسهیلات مالی به آن‌ها اعطا می‌کنند.
نظارت دقیق و قوی درطول اجرای طرح که مانع از انحراف اجرای طرح و انحراف درهزینه‌کرد منابع شده و منابع مالی را در راستای توسعۀ محصولات دانش‌بنیان و درنتیجه تحقق اقتصاد دانش‌بنیان هدایت می‌کند.

- نحوۀ همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی با صندوق های پژوهش و فناوری چگونه است؟
سلطانی : همۀ صندوق‌های پژوهش وفناوری کشور به عنوان کارگزاران ارزیابی، نظارت ومالی صندوق نوآوری و شکوفایی فعالیت می‌کنند، صندوق به‌منظور استفادۀ حداکثری از ظرفیت صندوق‌های پژوهش وفناوری، 5 روش برای واگذاری کامل فعالیت‌ها به آن‌ها طراحی کرده است، این روش‌ها عبارت‌اند از: خط اعتباری (مشابه رابطۀ صندوق توسعۀ ملی با بانک‌های عامل)، وام، مشارکت، ایجاد صندوق مشترک، عاملیت نوع 2 (همراه با مسئولیت پذیرش ریسک و اختیار تصمیم‌گیری). اما صندوق‌ها، تمایلی به عاملیت نوع 2 و پذیرش ریسک نشان نداده‌اند و به همین دلیل ارزیابی و نظارت بر طرح‌ها و عاملیت مالی را می‌توانند انجام دهند، اما تصمیم‌گیری نهایی دربارۀ تصویب یا رد طرح‌ها بایستی در داخل صندوق نوآوری و شکوفایی انجام شود. برای روش مشارکت و خط اعتباری مصوبۀ هیئت امنای صندوق نوآوری و شکوفایی لازم است و در حال حاضر بررسی این روش‌ها در دستور کار هیئت امنا قرار دارد.
دبیرخانۀ کارگروه صندوق‌های پژوهش وفناوری به صندوق نوآوری واگذار شده و صندوق نوآوری به‌عنوان نهاد تنظیم‌گر برای این صندوق‌ها ایفای نقش می‌کند، در این راستا، از زمان واگذاری دبیرخانه به صندوق، مجوز تأسیس 14 صندوق پژوهش و فناوری جدید در استان‌های مختلف اعطا شده و درخواست تأسیس 36 صندوق جدید در دست بررسی است.
به‌علاوه صندوق‌های پژوهش و فناوری می‌توانند از تسهیلات صندوق (متناسب با سرمایۀ خود) بهره‌مند شوند، تاکنون 75 میلیارد تومان تسهیلات (وام) برای صندوق‌های پژوهش و فناوری تصویب شده است که بخشی از آن پرداخت شده و برخی دیگر از صندوق‌ها در مرحلۀ تکمیل مدارک برای دریافت تسهیلات هستند.

- آیا شرکت‌های بزرگ هم می‌توانند از تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی بهره‌مند شوند؟
سلطانی : صندوق ازنظر مقرراتی امکان ارائۀ تسهیلات به شرکت‌های بزرگ دارای فعالیت دانش‌بنیان را تا سقف 33 میلیارد تومان دارد، برای طرح‌هایی با مبالغ بیش از 33 میلیارد تومان صندوق می‌تواند با شرکت ها مشارکت کند. در حال حاضر نیز طرح‌هایی با مبالغ درخواستی 60 ـ 70 میلیارد تومان برای مشارکت، در صندوق در دست بررسی است.
صندوق راهکار CVC را هم برای اتصال شرکتهای بزرگ (حتی غیر دانش‌بنیان) به شرکت‌های دانش‌بنیان طراحی کرده است، بر اساس این طرح، صندوق شرکت‌های بزرگ را به شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان متصل می‌کند و این شرکت‌ها می‌توانند نیاز فناورانۀ خود را از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین کنند.

- فلسفۀ راه‌اندازی مجتمع های فناوری چه بوده است و چقدر با نیاز شرکت ها مطابقت دارد؟
سلطانی : دراساسنامۀ صندوق به ارائۀ خدمات غیرمستقیم به شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره شده است و خدمات تأمین دفاتر کاری، یکی از حمایت‌های غیرمستقیم صندوق نوآوری و شکوفایی است در راستای پایدارسازی شرکت‌های دانش‌بنیان طراحی شده و پس از اخذ مصوبۀ هیئت امنا به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه شده است.
خدمات تأمین دفاترکاری، براساس درخواست تجمعی حداقل 10 شرکت دانش‌بنیان و به صورت اجاره به شرط تملیک (تسهیلات 5 ساله) به شرکت‌ها ارائه می‌شود، از 2900 شرکت دانش‌بنیان کشور، تنها حدود 900 شرکت در پارک‌ها مستقر هستند، مابقی شرکت‌های دانش‌بنیان درسطح شهرهای کشور پراکنده‌اند و تاکنون هیچ‌گونه خدمتی درخصوص محل استقرار به آن‌ها ارائه نشده است.
یکی از عواملی که شرکت‌های درحال رشد را تثبیت می‌کند، داشتن دفترکار است و خدمت تأمین دفاترکاری، به 2900 شرکت دانش‌بنیان (خارج از پارک‌ها) امکان تثبیت و دستیابی به دارایی ثابت با شرایط مساعد را می‌دهد. ازاین‌رو، این خدمات به‌عنوان یکی از نیازهای جدی شرکتهای دانش‌بنیان، با حدود 7 درصد از مصوبات صندوق، مدنظر قرار گرفته است.
مجتمع یا برج فناوری، امکان استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان درکناریکدیگر را فراهم می‌سازد. این هم‌جواری، از یک‌سو باعث کاهش هزینه‌های زیرساختی برای شرکت‌ها خواهد شد، از سوی دیگرهم‌افزایی شایان توجهی در پی خواهد داشت و به ارتقای سطح دانش و مهارت‌های کارکنان این شرکت‌ها درنتیجۀ تعامل و شبکه‌سازی با یکدیگر منجر می‌شود.
مکان مجتمع‌های فناوری عمدتاً با پیشنهاد خود متقاضیان تعیین می‌شود، با ارائۀ این خدمت جدید صندوق، شرکت‌های دانش‌بنیان، به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا، می‌توانند با شرایط آسان‌تری دفترکاری مناسب برای خود را تهیه کنند. به‌علاوه شرکت‌ها با استقرار در برج‌های فناوری، امکان استفاده ازسالن جلسات و سالن کنفرانس مجهز را خواهند داشت و این امر تعامل آن‌ها با شرکت‌های بزرگ فناوری‌محور دنیا را نیز تسهیل خواهد کرد، تجربۀ شرکت‌های مستقردر مجتمع‌های فناوری شریف و تربیت مدرس نیز گواه این امر است.
خدمات تأمین دفاترکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، با مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری متفاوت است، مراکز رشد، دفاتر کاری را به صورت اجاره‌ای ودرمرحلۀ توسعه ایده تیم‌ها یا شرکت‌های فناور به آن‌ها واگذار می‌کنند.
تیم‌ها و شرکت‌ها پس از توسعه ایده و گذراندن دوران پیش‌رشد و رشد بایستی شرکت نوپای خود را ثبت و راه‌اندازی کرده و ازمرکز رشد خارج شوند، پارک‌های علم وفناوری نیز اگرچه به شرکت‌ها پس از فارغ‌التحصیلی از مرکزرشد هم اجازۀ استقرار در پارک را می‌دهند، امکان واگذاری (فروش) دفترکاری به شرکت‌ها را ندارند و دفتر کاری را به‌صورت اجاره‌ای در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند.
تاکنون درسطح کشور مجتمع‌های مختلفی با عنوان مجتمع پزشکان، مجتمع وکلا، مجتمع تجاری و مجتمع اداری راه‌اندازی شده است، اما به ایجاد نماد و هویت فناوری توجه چندانی نشده است. صندوق نوآوری وشکوفایی درصدد است با راه‌اندازی 'مجتمع‌های فناوری' ، با استفاده از پیشرفته‌ترین فناوری‌های روز دنیا، درنقاط مختلف کشورنماد و فرهنگی جدید در معماری شهری ایجاد کند تا نخبگان کشور بتوانند پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در چنین مراکز فناورانه‌ای مشغول به کار شوند.

- عملکرد صندوق درزمینه صدور ضمانت نامه چگونه بوده است؟
سلطانی : به جرأت می‌توان ادعا کرد که صندوق مشکل ضمانت‌نامۀ شرکت‌های دانش‌بنیان به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا را حل کرده است، حمایتهای صندوق در حوزۀ ضمانت نامه های مورد نیاز شرکت های دانش بنیان به دو روش صورت می‌گیرد، یکی سپرده‌گذاری منابع صندوق نزد بانک ها به صورت اهرمی و صدور ضمانت نامه بانکی با وثایق چک و سفته و ودیعه حداقل 5 درصد به پشتوانه منابع صندوق وبا پذیرش بخشی از ریسک توسط صندوق است.
دراین روش طی یک سال گذشته بیش از 280 فقره ضمانت نامه و حداعتباری به ارزش حدودی 150 میلیارد تومان از سوی دو بانک عامل صندوق مصوب وصادر شده است، این درحالی است که در صورت مراجعۀ مستقیم این شرکت ها به بانک ها، از آن‌ها گردش فعال حساب، وثیقۀ ملکی و ودیعه‌ای بیش از 10 درصد مطالبه می‌شود.
روش دوم صدور مستقیم ضمانت نامه های خاص و غیربانکی مانند ضمانت اعتباری و ضمانت تضمین فناوری است که به‌تازگی عملیاتی شده و تاکنون دو فقره ضمانت نامه اعتباری به ارزش 3/3 میلیارد تومان و یک فقره ضمانت تضمین فناوری به ارزش 1.2 میلیارد تومان صادر شده است.

- آیا صندوق در اعطای تسهیلات خود اولویت‌بندی خاصی بین حوزه‌های فناوری مختلف دارد؟
سلطانی : تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی، تنها به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌شود، براساس نظر کارگروه تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان، این شرکت‌ها، در14 حوزۀ فناوری مختلف جای می‌گیرند، درواقع، اولویت‌های فناوری بنا برنظر کارگروه تشخیص صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان تعیین شده است، از سوی دیگر، اسناد بالادستی صندوق، با نگاه سیاست افقی تدوین شده است و بر اساس آئین‌نامۀ اجرایی، صندوق موظف به اعطای تسهیلات به همۀ این حوزه‌ها است، تاکنون نیز تسهیلات براساس تقاضای شرکت‌ها به آن‌ها تخصیص یافته است و لایۀ دوم اولویت‌گذاری در بین این 14 حوزۀ فناوری‌های اولویت‌دار دانش‌بنیان انجام نشده است.
علمی ** 9340**1440
خبرنگار: منیر ابراهیمی زاده** انتشاردهنده: معصومه گلشن