مُهاجران ( ماران ) یکی از شهرهای استان همدان و در سمت شرقی بخش لالجین از توابع شهر بهار واقع شده است. این شهر پیش‌تر جزو دهستان حاجی‌لوی کبودرآهنگ بود. در این شهر 1698 خانوار با جمعیتی بالغ بر 7758 تن ساکنند. از این تعداد 3979 تن را مردان و 3779 تن را زنان تشکیل می‌دهند. مسجد جامع، تپه و پل مهاجران معروف به پل خانم از آثار تاریخی این شهر به‌شمار می‌رود.
مشاهیر
شیخ محمود زنجانی (متین) یکی از علمای بزرگ که در سال 1301 پس از کسب علم از محضر علمای نجف وارد مهاجران شد و سی‌سال مردم این منطقه از وجود وی بهره بردند.او در سال 1332 فوت نمود. پیکر ایشان در جوار مرقد فاطمه معصومه در قم مدفون است. شیخ محمدباقر بن العالم الجلیل آیت‌اللَّه آقا شیخ على زاهد مهاجرانى از علماء اعلام معاصر است . ملیت : ایرانی – قرن : 14 منبع : گنجینه دانشمندان (جلد هفتم) شیخ محمدباقر بن العالم الجلیل آیت‌اللَّه آقا شیخ على زاهد مهاجرانى از علماء اعلام معاصر است در شهر همدان. وى در سال 1325 قمرى در مهاجران متولد شده و از هفت سالگى مقدمات را در همان قریه در حضور علماء محل فراگرفته بعدا به همدان حرکت کرده قریب پنج سال در همدان از حوزه اساتید استفاده نموده و شنیدند که آیت‌اللَّه حایرى طاب ثراه در قم تأسیس حوزه نموده‌اند در اواخر سال 1340 قمرى مشرف به بلده طیبه قم شد و در حضور اساتید عظام جهت تکمیل سطوح حاضر و از حضور آیت‌اللَّه آقا شیخ ابوالقاسم قمى استفاده نمودند. سپس در سال 1347 به بحث آیت‌اللَّه حایرى حاضر شدند و در سال 1349 قمرى در محضر آیت‌اللَّه العظمى حجت قدس سره حاضر شده فقها و اصولا استفاده نمود. پس از آن در حوزه تدریس آیت‌اللَّه العظمى بروجردى شرکت نمودند. معظم‌له هم اکنون در قیدحیات نبوده ودر سال 1365 فوت کرده اند.
اجازات ایشان عبارتند از: اجازه اجتهاد از آیت‌اللَّه العظمى حجت، آیت‌اللَّه حایرى، آیت‌اللَّه صدر، آیت‌اللَّه سید ابوالحسن اصفهانى و آیت‌اللَّه حکیم طاب ثراهم مىباشند. نوشتجات و تألیفات این دانشمند به قرار ذیل است: 1- تقریرات دوره کامل اصول آیت‌اللَّه حجت 2- درس بیع 3- رساله در صلوت 4- رساله‌اى در صوم 5- صلوت جمعه 6- قاعده لاضرر و لباس مشکوک 7- درایه که قریب به انتشار است. فرزند ایشان ایت الله جعفر زاهد مهاجرانی هم اکنون در قید حیات بوده و شاگردانی نیز داشته اند. وی از شاگردان ایت الله خمینی نیز بوده واز ایشان ودیگر علما اجازه ی اجتهاد دارند.
معرفی یکی ازمشاهیر مهاجران به نقل ازتاریخ مفصل همدان:
نوشته ایت الله صابری همدانی جلد دوم صفحه401 :
آیت الله شیخ عباس مهاجرانی (اسماعیلی) متولد1278 در مهاجران متوفی1353 شمسی مدفون درشهر مقدس قم.
(شیخ عباس مهاجرانی ابن مولاقلی از فضلای قرن 14 هجری است پدرشان از زهاد واتقیاء عصر بود و علمای محتاط صیغه ی طلاق را نزد ایشان می خواندند. ابتداء امر در قریه مهاجران نزد عالم جلیل و محقق آقا شیخ علی مهاجرانی مشروطه خواه به کسب دانش پرداخت. سپس به قم رفت و در حوزه درس بنیانگذار حوزه علمیه قم حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی شرکت و از آن فقیه بزرگ استفاده کرد و در بعض موارد بر کتاب «دورالاصول» استادش تعلیقه و حاشیه دارد. و صاحب ترجمه غیر از خطیب کامل و نویسنده فاضل دکتر عباس مهاجرانی ابن شیخ حسین معاصر است که دراین کتاب ترجمه اش بیاید).
ایت الله شیخ عباس مهاجرانی سالهای متمادی تاسال1353 که مرحوم شدند امام جماعت مسجد جامع مهاجران بودند. علاوه بر مهاجران اهالی محترم روستاهای اطراف مثل رایکان علیا، رایکان سفلی، ماهروار، کوریجان و کوشک اباد. مخصوصا مردم شریف قرخلر از وجود بابرکتش استفاده می کردند. رحمت الله علیه.
آثار باستانی
پل قدیمی مهاجران (خانم کورپوسی)
فراورده‌های کشاورزی و باغی
مهم‌ترین فراورده‌های کشاورزی و باغی مهاجران عبارتند از: جو، خربزه، خیار، سیب زمینی، پیاز، گوجه‌فرنگی، هندوانه، هویج، یونجه، اسپرس، باقلا، ذرت علوفه‌ای و خوشه‌ای، سبزیجات، شبدر و گندم می باشد.
آثار و اماکن تاریخی
تپهٔ مهاجران
پل مهاجران
مسجدجامع مهاجران
امامزاده ابراهیم و عقیل دستجرد
تپهٔ دستجرد
تپهٔ ریکان سفلی
تپهٔ حسین‌آباد
