وحدتیه شهری از توابع بخش سعدآباد شهرستان دشتستان استان بوشهر در جنوب ایران است.
موقعیت
وحدتیه در حدود 90 کیلومتر با شهر بوشهر فاصله دارد و در فاصله 28 کیلومتری شهر برازجان، مرکز شهرستان دشتستان قرار دارد. این شهر از پیوستن دو روستا به نامهای بی براء و مزارعی در سال 1379 به شهری کوچک تبدیل شدهاست. که دلیل نامگذاری آن نیز اتحاد و بهم چسبیدن این دو روستا است. در ضمن بزرگترین روستای استان نیز قبل از شهر شدن بهشمار میرفتهاست. این شهر تا پیش از استقرار شهرداری نیز روستایی دارای تاکسی تلفنی بودهاست.[نیازمند منبع] قبل از انقلاب ایران یعنی دز زمان پهلوی هر یک از روستاها که فاصله شاید یک یا دو کیلومتری با هم داشتند از هم تفکیک بودند که مرز ما بین آنها یک دره بود که هم اکنون به مهمترین مکان تجاری شهر تبدیل شدهاست. هم اکنون روستاهایی مثل سرقنات، تلسرکوب و اسلام آباد نیز از توابع دهستان وحدتیه به حساب میآید.
جمعیت
بر اساس سرشماری 1385 جمعیت آن 11023نفر (2250خانوار) میبود. شاید بتوان گفت حدود 40 یا 60 درصد اهالی شهر را مهاجرین یعنی کسانی که از شهرها و روستاهای اطراف به این روستا نقل مکان کردهاند تشکیل دادهاند.
محصولات
وَحدَتیه شهری نفتخیز در شهرستان دشتستان است. مهمترین پیشه مردمانش کشاورزی است. و فراوردههای آن خرما و گندم است که البته در چند سال اخیر با فراهم شدن امکانات کشت هندوانه و سایر فراوردههای جالیزی در آن رونق فراوانی گرفتهاست. قبل از جنگ ایران و عراق کشور عراق بزرگترین صادر کننده خرما به دنیا بود که پس از جنگ، ایران جای آن کشور را گرفت. بیشتر نخلهای ایران در استان بوشهر و در شهرستان دشتستان قرار دارد. شهر وحدتیه نیز نخلهای بسیاری دارد. مردم این شهر از تمام قسمتهای نخل استفاده میکنند. از جمله برگهای آن زنبیلهایی درست میکنند که برای حمل خرما به کار میرود. شاخههای بالای نخل برای ساختن خانههایی موقتی کپر چوب نخل نیز در قدیم برای ساختن خانهها مورد استفاده قرار میگرفت چون بسیار محکم بودند. و در جوانه(مریستم راس) آن چیزی بنام پنیز وجود دارد که سفید رنگ است و بسیار خوشمزه و مقوی است. طبق نظریه کارشناسان بهترین نوع خرما از نظر مرغوبیت و کیفیت رتبه نخست کشوری را دارا میباشد. سالانه چهار هزار تن خرما به کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای همسود صادر میکند.
شهر وحدتیه جاذبه های متعددطبیعی و تاریخی دارد.ازجمله این ظرفیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد: الف}جاذبه های طبیعی
1.نخلستان های سرسبز
در شهرستان دشتستان حدود 4.5 میلیون اصله نخل وجود دارد.بخش اعظمی از این نخیلات در شهر وحدتیه قرار دارند.
2.کوههای زیبا کوه های شهر وحدتیه به دلیل پدیده های طبیعی مناسب برای طبیعت گردی است.خیلی از مسیر هادر کوه توسط شرکت نفت جاده هایی بعضا آسفالته برای تردد کشیده شده و می توان تا ارتفاع بالایی از این کوهها را با ماشین طی کرد.در این میان این کوه ها کوه موسوم به نرگسی در فصل بهارمحل رشد گل های نرگس است.تنگ پلنگی دارای کوه هایی به شکل های عجیب و غریب و دیدنی است.در میان کوه ها چندین آبشار زیبا وجود دارد که معمولا در زمستان و فصل بارندگی جاری هستند.گونه های جانوری جالبی هم در این کوه ها زندگی می کنند مثل پلنگ ایرانی ،تشی،گراز ،خرگوش ،کفتارو….صخره پرستو ها رو از دست ندید…صدها پرستو که در زیر صخره ای بزرگ مامن گرفته اند.در حاشیه رود خانه شاهپور و در دل کوهستان نیز با کمی کوه نوردی به سدی باستانی با مجموعه ای از کانال های انتقال آب به دشت می رسید که موسوم به سد سبا ست و متعلق به دوره هخامنشیان.این کوهها بین دو رود دالکی و شاه پور و دو سد قرار گرفته .سد رئیسعلی بر روی رود شاهپور و سد دالکی(در دست احداث)بر روی رود دالکی.این کوهها برای علاقه مندان به صخره نوردی نیز جاذبه هایی بی نظیر دارد.
3.رود ها و دریاچه های زیبا دشت وحدتیه محصور میان دو رود دائمی شاهپور و دالکی است.چند سالی است که بر روی رود شاهپور سد رئیسعلی احداث شده است و دریاچه پشت این سد تبدیل به یکی از جاذبه های گردشگری شهر شده است.عملیات احداث سد مخزنی بر روی رود دالکی هم در سال 1392 آغاز شد.
ب)جاذبه های تاریخی
1.سد های باستانی: دشت وحدتیه در طول سده های پیشین سکونت گاه بوده است.وجود سد های مربوط به دوران هخامنشیان و کانال هایانتقال آب به زمین های کشاورزی دشت وحدتیه از طرفی و وجود کارگاه باستانی تراش سنگ آسیاب از طرف دیگر گواهی بر این ادعاست.سد سبا در ارتفاعات شرقی شهر و سدی دیگر در دامنه کوهستان بامعماری جالب از این جمله اند.
آب و هوا
این شهر دارای آب و هوای تقریباً بیابانی است تابستان بسیار گرمی دارد بقول خودشان خرماپزان ولی در زمستان هوای بسیار مطبوعی دارد و تقریباً میتوان گفت بهار این سرزمین در فصل زمستان است. زمان بارندگیها معمولاً از آبان ماه شروع شده و نهایتاً تا فروردین ادامه دارد. شاید دو یا سه بار گزارش بارش برف نیز در این منطقه شدهاست درههای این منطقه بطور فصلی آب دارد و پس از اتمام بارندگی خشک میشوند.
گیاهان
کوهها و بیابانهای اطراف این شهر در فصل زمستان و تا اوایل بهار سرسبز و زیباست. از گلهای مشهور این شهر میتوان گل نرگس و گل شقایق را نام برد. در قسمتی از کوههای این شهر بنام نرگسی گل نرکس بسیار زیاد میروید که فضا را خوشبو و زیبا میسازد در فصول بارندگی گیاهان دارویی زیادی در این نواحی میروید. از جمله بنگو. سربرنجاس و…. از درختان جنگلی این شهر میتوان از درخت کنار، گز و.. نام برد. از میوههای وحشی این منطقه میتوان از لیجی نام برد که هم بصورت خام مصرف میشود هم بصورت ترشی جات.
دنیای وحش
به دلیل تنوع اقلیم منطقه که شامل کوه،دشت ،نخلستان،رود و دریاچه است گونه های زیستی بسیاری در منطقه وحدتیه یافت می شود.در کوه های منطقه طی سال های اخیر گونه کمیاب پلنگ ایرانی مشاهده شده است.[3]در طی فصول مختلف گونه های محتلف مهاجر به دلیل وجود آب مناسب در این منطقه به اینجا کوچ می کنند.با شروع بهار هزاران قمری به این منطقه کوچ و در نخلستان های منطقه به زادو ولد می پردازند.
جانوران: پلنگ ایرانی ،گربه وحشی ،خرگوش ،شغال،کفتار ،تشی ،گراز ،سمور،موش صحرایی و … پرندگان:هوبره،کبک،تیهو،بلبل خرما،کبوتر،قمری،انواع پرندگان شکاری،جغدسفید،سبز قبا،لیکو،هدهد،پرستوو… خزندگان:چندین گونه مار و مارمولک و… حشرات:انواع سوسک ،چندین نوع مورچه ،چند گونه ملخ ،پروانه و…
ورزش
بیشتر مردم این شهر به فوتبال علاقه فراوانی دارند و دارای باشگاهای فوتبال زیادی است که پیشرفت قابل توجهی داشتهاند. البته اهالی این شهر در ورزشهای رزمی نیز فعالیت خوبی دارند و حتی چند سال پیش باشگاه کاراته این شهر توانست در مسابقات کشوری خود را خوب نشان دهد.
درچند سال اخیر دو سالن سرپوشیده در شهر احداث شده.ورزشگاه شهید پاسالار نیز دارای زمین چمن می باشد.درسال های اخیر چند دوره مسابقات اسب دوانی در شهر برگزار شده است.
سوغات
مهمترین سوغاتی وحدتیه عبارت است از: خرما، رطب، خارک، حصیر و سایر محصولات بافته شده با برگ نخل، ظروف سفالی، قالی، قالیچه، گبه، گلیم، نمد، گیوه، عبا، ملحفه، قبا، ارده (شیره کنجد)، انواع حلوا، گرده و مشتک و انواع دیگر نان محلی، لورک و ماست و سایر لبنیات محلی، خاک شیر (درمان درد معده)، زیره (دفع باد شکم)، بنگو، گل گاوزبان و شنبلیله.
غذاهای محلی
یکی از قدیمیترین غداهای این شهر للک است. از دیگر غداها میتوان از شله ماشکی. حلیم. تلیت کشت. قلیه ماهی. پلو میگو. مشتک جیک ملو. شلشلک…. نام برد.