مسئولان آموزش و پرورش کشور این روزها در خصوص شیوه‌نامه جنجالی جذب معلم توضیحات زیادی ارائه کردند اما چه فرهنگیان و چه بقیه مردم هنوز نیز نسبت به بندهای ذکرشده در این فهرست به عنوان عامل ممنوعیت کار اعتراض دارند.
به گزارش ، قانون نوشت: بخشی از فرهنگیان نه از شرایط استخدام و نه حتی از پرداخت حقوق و حق التدریس آن‌ها گله دارند چراکه وضعیت بیمه طلایی معلمان در دوران معاونت محمد بطحایی به زیر صفر سقوط کرد و وزیر فعلی در آن زمان نتوانست نقش موثری در تامین کسری بودجه این وزارتخانه لااقل برای پرداخت حق التدریس‌ها داشته باشد. حالا فهرست ممنوعیت استخدامی که البته مسئولان می گویند دو سال است در حال اجرا شدن است، مزید بر علت شده و بیش از قبل، صدای اعتراض معلمان را به دنبال داشته است. مواردی مانند انواع بیماری‌های پوستی، استخوانی، چشمی، فک و دهان، بیماری‌های دستگاه ایمنی و بیماری های زنانه و غیره. موارد عجیبی مانند موی زاید صورت، بلوغ زودرس یا دیررس، سابقه جراحی بیماری‌های رحمی، ناباروری، کیست‌های تخمدانی، اندومتریوزیس و غیره از جمله موارد ممنوعیت برای زنان بود که سیل اعتراض به آن، مسئولان را واردار به پاسخگویی کرد. در این خصوص «اسفندیار چهاربند»، رییس مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش به «قانون» گفت که این فهرست از دو سال گذشته تدوین شده و در هر حال حاضر به طور کلی بازبینی و اصلاح شده است.
به گفته او تمام این موارد قبل از اینکه بین شبکه های مجازی دست به دست شوند حذف شده بود و خیلی از این موارد نیز تنها مربوط به تشکیل پرونده و ارائه خدمات درمانی است. چهاربند معتقداست این موارد نه فقط قانون آموزش و پرورش، که قانون مورد اجرا در تمام دستگاه‌های دولتی تابع قوانین استخدامی کشور است. او همچنین به جامعه فرهنگیان و حق التدریسان شاغل وعده داد که تمام معوقات تا پایان شهریور ماه پرداخت و پس از آن به صورت ماهانه با حقوق معملمان واریز خواهد شد.
گفت‌وگو با رییس مرکز برنامه‌ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش را در ادامه می خوانید:
با توجه به نیاز نظام آموزشی کشور آیا در ابتدای کار وزارت آموزش و پرورش در دولت دوازدهم، تعداد فعلی معلمان پاسخگوی نظام آموزشی هست؟
ما در طول چهار سال آینده تقریبا هر سال به طور متوسط حدود 75 هزار نفر بازنشسته خواهیم داشت. بنابر این باید با روش هایی نسبت به تامین جایگزین این همکاران، جذب نیرو داشته باشیم. راهکارهایی پیش‌بینی شده و مستلزم این است که به تصویب برسد. سه روش جذب نیرو داریم. روش اول دوره چهار ساله تربیت معلم از طریق کنکور سراسری است. روش دوم از بین دانشجویان سال های دوم و بالاتر دانشگاه‌های روزانه دولتی افراد علاقه مند و مرتبط با رشته‌های تربیت دبیر را در قالب قانون متعهدین خدمت جذب می کنیم. یعنی دو سال باقی مانده را بر اساس جدول برنامه درسی ما بگذرانند. روش سوم دوره یک ساله مهارت آموزی است که از فارغ التحصیلان کارشناسی و بالاتر برای جذب، آزمون به عمل می‌آید. برنامه راهبردی 10 ساله بر همین اساس برنامه ریزی شده است.
نارضایتی هایی که در بدنه فرهنگیان وجود دارد می تواند وزارتخانه را از جذب نیروهای کارآمد، محروم کند؟
با وجود اینکه همکاران فرهنگی مطالبات بحقی دارند و روی انگیزه خدمت آن ها تاثیر می گذارد اما به دلیل ماهیت شغل معلمی در حال حاضر با داوطلبان بیش از 10 برابر ظرفیت وزارت آموزش و پرورش مواجه هستیم. این شغل جذابیت و جایگاهی دارد و تاثیر گذار است. اگر ظرفیت استخدام داریم مدیون جایگاه مقام معلم هستیم نه مرهون خدماتی که به فرهنگیان ارائه می شود. اگر برای 10 هزار سهمیه استخدام 160 هزار نفر داوطلب می شوند این به واسطه جذابیت معنوی مقام معلم است.
یعنی آرامش خاطر از ارزش جایگاه معلم باعث بی‌توجهی به نیازهای معیشتی معلمان شده است؟
خیر. می دانیم که این جایگاه و ارزش نیز تاریخ مصرف دارد و اگر به همین شکل ادامه پیدا کند، مشکلات صنفی و معیشتی معلمان می تواندروی این جایگاه نیز اثر نامطلوب بگذارد. فعلا با توجه به نسبت داوطلبان به مجوزهای کسب استخدام در آمار شاهد ریزش داوطلب نبوده ایم اما نسبت به محدود بودن تاریخ مصرف این جایگاه آگاه هستیم.
اما فرهنگیان معتقدند وضعیت معلمان در دوره معاونت محمد بطحایی بدتر شد و به بهبود شرایط در دوران وزارت ایشان هم امیدی ندارند؟
برای ارزیابی هنوز خیلی زود است و تازه 10 روز بیشتر نگذشته است. هر مسئول وقتی در پستی قرار می گیرد متناسب با اختیارات آن پست می تواند منشأ تغییر باشد. وزیر آموزش و پرورش قبلا در پست وزارت نبودند و در پست معاونت هم اختیارات محدودی داشتند. ازاین‌رو این نقد را نمی توان تسری داد.
معلمان به طور مشخص از قدرت چانه زنی ایشان نا مطمئن هستند و می گویند زمان معاونت وزیر فعلی، وضعیت بیمه معلمان و شرایط معلمان حق التدریسی از آنچه بود، بدتر شد.
در دوره جدید با توجه به برنامه و حمایت دولت و اختیاراتی که وزیر دارد می توانند آنچه در برنامه آمده را اجرا کنند. طبیعی است که یک نفر به تنهایی نمی تواند چانه زنی کند و لازم است اسباب و ابزار آن و حمایت مجلس و دولت و همچنین بدنه معلمان هم وجود داشته باشد. تقویت ساز و کارها و تحقق قول‌هایی که در برنامه بطحایی است و افزایش انگیزه معلمان، نیاز ملی است نه نیاز صنفی و نگاه ملی به آن وجود دارد.
تعداد معلمان در حال حاضر چند نفر است؟
590 هزار نفر معلم رسمی پیمانی و 50 هزار نفر معلم حق التدریس پیمانی و در مجموع 640 هزار نفر نیرو داریم. این 50 هزار نفر کمبود وزارت آموزش و پرورش برای تعداد معلمان است. حق التدرس ها دو گروه هستند. گروه اول همان نیروهای رسمی پیمانی هستند که اضاف بر ساعات کارشان تدریس می کنند که به آن حق‌التدریس شاغلان می گویند. گروه دوم حق التدریس آزاد هستند و رابطه رسمی پیمانی با وزارتخانه ندارند.
این نارضایتی وجود دارد که وزارت آموزش و پرورش این کمبود نیرو را بدون پرداخت حق‌التدریس جبران کرده است.
حق التدریسان آزاد معوقه ندارند اما حق التدریس شاغلان به دلیل کسری بودجه وزارتخانه، هنوز پرداخت نشده است. در حال حاضر وزارتخانه در تلاش است قبل از مهر ماه این معوقات را پرداخت‌کند. منبع تامین اعتبارات سازمان برنامه و بودجه است و در دولت قبل تلاش های زیادی صورت گرفت که این مبالغ معوق نماند. حتی دلخوری هایی بین دولت و این وزارتخانه پیش آمد. به دلیل شرایط خاص اقتصادی کشور، چهار سال گذشته دوره سختی بود و تاثیر آن را در وزارت آموزش و پرورش هم به این شکل شاهد بودیم. آموزش و پرورش دستگاه بزرگی است که صد در صد نیازهای مالی آن وابسته به دولت است. حق بدهیم که در منابع مالی دچار زحمت بشود.
پیش بینی وزارت آموزش و پرورش برای پرداخت حق التدریس ها چیست؟
برای سال تحصیلی 95 و 96 پیش بینی ما پرداخت معوقات تا قبل از مهر ماه است و برای سال 96 و 97 هم طبق برنامه ششم حق التدریس ها هر ماه به همراه حقوق پرداخت شود و شاهد تاخیر نباشیم. هفته گذشته با مدیران کل استان ها زمانبندی ساماندهی و صدور ابلاغ را مشخص کردیم به گونه ای که که از مهر ماه این وضعیت به روال عادی بازگردد.
پس به فرهنگیان اطمینان می دهید که حق التدریس ها تا قبل ازمهر ماه پرداخت خواهد شد؟
بله و بعد از آن هر ماه با حقوق پرداخت می شود.
برنامه ای برای استخدام حق التدریس‌های آزاد به عنوان جایگزین بازنشستگان دارید؟
طبق برنامه ششم توسعه و سیاست های کلی تحول آموزش و پرورش تمام جذب باید از طریق آزمون و دانشگاه فرهنگیان باشد بنابراین حق التدرسان با سابقه دو تا سه سال می تواند در آزمون های استخدامی شرکت کنند اما با این امتیاز که به ازای هر سال خدمت حق التدریس به شرط سنی آن ها و امتیاز آزمون آن ها درصدی اضافه خواهد شد.
فهرست بیماری های مشمول ممنوعیت استخدام آموزش و پرورش سر و صدای زیادی به پا کرد. چرا چنین فهرستی تهیه شد؟
آن فهرست اصلاح شد. اگر فهرست را ببینید متوجه خواهید شد که بخشی از آن تنها بابت تشکیل پرونده پزشکی افراد بوده و بخش دیگری از آن در مصادیق منجر به ممنوعیت استخدام است. اما طبقه بندی این فهرست بر اساس نوع بیماری ها بوده و نه بر اساس بیماری های منجر به ممنوعیت یا تشکیل پرونده، پس تصور عامه مردم این است که تمام این فهرست دال بر ممنوعیت است در حالی که فقط در مورد بیماری های اعصاب و روان، 10 مورد زیر مجموعه وجود دارد که 4 مورد آن به ممنوعیت می انجامد.
اما دلیل برخی از ممنوعیت ها هنوز واضح نیست. برای مثال وجود «کیست» چه منافاتی با تدریس دارد؟
صرف وجود «کیست» منجر به ممنوعیت تدریس نیست و منظور کیست های مشکوک به سرطان بوده است. شاید هنوز اعتراض وجود دارد اما ارتباط با گروه‌های آسیب پذیر مانند کودکان نیازمند شرایط جسمانی، صلاحیت های علمی، اعتقادی و اخلاقی و آمادگی روانی است. این دفترچه 17 بند دارد و ذیل هر بند 10 تا 12 مورد آمده است اما تنها تعدادی از آن منجر به ممنوعیت است. تمام موارد مشکوک به بیماری های مقاوم به درمان، به ممنوعیت استخدام منجر می‌شود و این نه فقط قانون آموزش و پرورش، که قانون مورد اجرا در تمام دستگاه‌های دولتی تابع قوانین استخدامی کشور است. اگر بخواهیم کسی را استخدام کنیم لازم است پرونده پزشکی از وی داشته باشیم تا بتوانیم خدمات آموزشی، رفاهی و درمانی مناسبی به آن‌ها ارائه دهیم.
آن چیزی که بیشتر مانع استخدام می‌شود مشکلات ناشی از معلولیت‌های جسمی است که این مهم نیز باید متناسب با شرح وظیفه معلمان در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای، معلولیت جسمی مانع انجام وظیفه حرفه‌ای می‌شود اما ممکن است مشکلی چون ضعف شنوایی برای مدارس استثنایی مشکلی ایجاد نکند و بتوانیم از فردی که چنین معلولیتی دارد در مدارس استثنایی استفاده کنیم، ضمن آنکه ما سه درصد سهمیه جذب معلولان را داریم اما در مجموع معلولیت‌ها و عدم مشکلات جسمی داوطلبان به تناسب رشته تدریس‌شان باید در نظر گرفته شود و متفاوت است و موردی چون عدم بارداری ، مانع استخدام نمی‌شود اما اگر قرار باشد خدمات درمانی و رفاهی را ساماندهی کنیم اطلاعات این پرونده‌های پزشکی به ما کمک می‌کند. تا دو سال گذشته مجموعه‌ای از معاینات صورت می‌گرفت که برای کارگر ساده یک کارخانه کفایت می‌کرد اما در دو سال گذشته استانداردها را بازبینی کردیم. بیماری‌هایی که مانع از انجام حرفه معلمی شود موانعی برای استخدام محسوب می‌شوند. سرطان‌های بدخیم در تمام دستگاه‌ها یکی از موانع استخدام محسوب می‌شود.
قانون سه درصد سهمیه استخدامی معلولان سر جای خود مانده است؟
در شاخه فنی و حرفه‌ای و کاردانش که نیازمند توانایی‌های جسمی افراد است و باید کارهای عملی انجام شود نمی‌توان از افراد معلول استفاده کرد اما اگر معلمی ناشنوا باشد می‌توان از او در مدارس استثنایی بهره برد.
