اعظم اسلامی‌مجد
«او در ورزش چندان موفق نیست و با اینکه بیشتر دوستانش دوست دارند بسکتبال را به‌طور حرفه‌ای یاد بگیرند، علاقه‌ای هم به بسکتبال ندارد؟» «من مجبورم در کلاس‌های موسیقی شرکت کنم، در حالی که هیچ علاقه‌ای به این کار ندارم» «اگر در کلاس رقص، هنری، ورزشی و ... شرکت نکند، وقتش را به بطالت خواهد گذراند، لااقل در این کلاس‌ها چیزی یاد می‌گیرد.»
این جملات و جملات بسیار دیگر، چیزهایی هستند که پدر و مادرها و کودکان برای توصیف یا شکایت از کارهایی که انجام می‌دهند، می‌گویند. برخی از کودکان کارهای بیشتری برای انجام دادن دارند؛ به‌طوری که گاهی اوقات دچار کمبود وقت می‌شوند. اما چرا برخی کودکان اینقدر پر مشغله هستند؟
برخی از پدر و مادرها فکر می‌کنند که مشغول نگه‌داشتن کودکان و فرستادن آنها از کلاسی به کلاس دیگر بهتر از آن است که خانه را به قصد بازی کردن ووقت هدر دادن ترک کنند. برخی هم معتقدند اگر کودکان خود را در کلاس‌های مختلف ثبت نام نکنند، آنها از تجربیات اصلی که باید در این سنین کسب کنند، محروم و از سایر هم سن و سال‌های خود عقب می‌مانند.
برخی دیگر از والدین نیز فقط می‌خواهند هر آنچه را برای آینده کودکشان خوب است، فراهم کنند؛ غافل از اینکه این گونه فشارها می‌تواند اثرات مخرب دیگری روی آنها داشته باشد. مسلماً فعالیت‌های سازماندهی شده و ورزش کردن برای کودکان مفید است؛ زیرا مهارت‌های اجتماعی آنها پرورش می‌یابد و فرصت‌های بیشتری برای بازی و چیز یاد گرفتن در اختیار خواهند داشت؛ اما تمام این موارد وقتی خوب هستند که موجب سرگرمی و لذت هم بشوند. وقتی که کودکان را بیش از اندازه پر مشغله می‌کنیم، فرصت لذت و شادی را از آنها می‌گیریم.
خانواده‌های پر مشغله
بسیار مهم است که پدر و مادرها کمی به عقب برگردند و برنامه‌های کودک خود را طوری تنظیم کنند که او با بی‌میلی مجبور به انجام کاری نباشد. بهتر است همه چیز را در حد تعادل حفظ کرده و سعی کنید فعالیت‌های کودکتان متناسب با سن و سالش باشد. روحیه و خلقیات، علایق، توانایی‌های فیزیکی و ذهنی او را حتماً در نظر داشته باشید.
کودکان ازانجام کارهای سخت و پیچیده که تناسبی با سن و سالشان ندارد، احساس خستگی می‌کنند و وقتی که کاری را فقط برای خشنود کردن پدر و مادر خود انجام می‌دهند، مرتباً در آن شکست می‌خورند. بنابراین فعالیت‌های او را محدود کنید تا مطمئن شوید آنها را با لذت و علاقه انجام دهد. مثلاً:
طوری برنامه‌ریزی کنید که هر فصل یک ورزش انجام دهد و سایر فعالیت‌هایش را به هفته‌ای دو تا سه بار محدود کنید. برنامه‌های خود را روی کاغذ بنویسید و در جایی جلوی چشم‌هایتان بگذارید تا همیشه با برنامه‌ریزی قبلی وقت کافی برای انجام کارهایتان داشته باشید و نگرانی و استرس‌های خود را در مورد کمبود وقت به کودکتان منتقل نکنید.
گاهی اوقات اجازه دهید یک روز زیبا و خوب در کنار خانواده یا دوستانش داشته باشد؛ حتی اگر قرار باشد یک یا دو جلسه از کلاسش را از دست بدهد. به همه فرزندان‌تان به یک اندازه توجه کنید. توجه به برنامه‌های جانبی یک کودک نباید مانع از توجه کافی به کودک دیگر شود. خانواده علاوه بر این فعالیت‌ها نیاز به تفریح، بازی، دوچرخه‌سواری و بسیاری کارهای دیگر نیز دارد.
اولویت‌بندی کنید. مسلماً مدرسه و امور مربوط به آن در اولویت قرار دارد و شرکت در سایر فعالیت‌ها و کلاس‌های جانبی نباید باعث دوری کودک از مدرسه و کلاس درس شود. بدانید چه زمانی نه بگویید. اگر احساس می‌کنید که کودکتان بسیار پرمشغله است، ولی باز هم در پی انجام کار جدیدی است، به او بگویید که باید این فرصت‌ها را در اختیار دیگران نیز قرار دهد و اگر بیش از حد اطراف خود را شلوغ کند، نمی‌تواند نتیجه مطلوبی به دست آورد.
اهمیت استراحت کافی را به او یادآوری کنید. هر کسی باید فرصتی برای ریلکس کردن داشته باشد؛ فرصتی که در آن هیچ کاری انجام ندهد و فقط انرژی بدست آورد تا بتواند دوباره فعالیت‌هایش را از سر بگیرد. یک لحظه صبر کنید و به زندگی فرزند خود بیندیشید. دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، ساز زدن، بازی کردن، موسیقی گوش دادن و حتی بیکار بودن گاهی برای آنها آنقدر لذت بخش است که حتی به فکرتان هم نمی‌رسد. چیزی که آنها واقعاً نیاز دارند، بچگی کردن است.
نشانه‌های مشغولیت کودکان
کودکان پر مشغله دیر یا زود علائمی را از خود بروز می‌دهند. هر کودک با کودک دیگر تفاوت‌هایی دارد، اما کودکان پر مشغله در بسیاری از موارد شبیه یکدیگرند:
احساس خستگی، نگرانی و افسردگی می‌کنند.
از سردرد، دل درد و دردهای دیگر شکایت دارند که می‌تواند در اثر استرس، وعده‌های غذایی نامنظم و یا کمبود خواب باشد. برنامه‌های جانبی بسیار باعث افت درسی آنها می‌شود. پر مشغله بودن کودکان روی روابط دوستی و زندگی اجتماعی آنها نیز اثر می‌گذارد و زندگی خانوادگی‌شان عذاب آور می‌شود.
به ندرت پیش می‌آید که همگی دور یک میز بنشینند و غذا بخورند. پدر و مادر نیز برای اینکه کودکشان سر وقت در کلاس‌هایش حاضر شود، و از آنها نتیجه بگیرد، تمریناتش را به درستی انجام دهد و بسیاری موارد دیگر، دچار استرس می‌شوند.