زخم های سرطانی و غیرسرطانی
قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب، خشکی پوست و کاهش سطح ایمنی بدن، پیش زمینه های سه گانه سرطان پوست هستند.
معمولاً سه نوع زخم سرطانی در پوست دیده می شود. یکی از آنها ملانوماست که خال های رنگی و زخمی هستند که سرطانی شده اند و بدترین نوع سرطان های پوست هستند. دو زخم سرطانی دیگر پوست که نسبتاً هم شایع هستند و بیشترین تعداد سرطان ها را در جهان تشکیل می دهند اما میزان کشندگی آنها پایین است، عبارتند از:
1- سرطان سلول های پوششی پوست
2- سرطان سلول های پایه پوست: این زخم ها بیشتر در نقاطی از بدن پیدا می شوند که زیر تابش آفتاب قرار دارند. اشعه ماورای بنفش موجود در نور خورشید، عامل اصلی این بیماری زایی است.
زخم ها اندازه های مختلف داشته و از یک جوش کوچک تا چند سانتی متر مربع متفاوت هستند. سرطان سلول های پایه پوست خوش خیم تر از سرطان سلول های پوششی بوده و آسان تر به درمان جواب می دهند. هر زخمی که در سر و صورت و گردن پیدا شده و مدتی از آن گذشته اما بهبودی نیافته است، باید تحت مراقبت جدی تشخیصی قرار گرفته و نوع آن مشخص شود.
سرطان های پوست روز به روز درحال افزایش هستند و طی 10 سال گذشته رقم آنها به بیش از 10 برابر رسیده که این افزایش در زنان بسیار بیشتر و محسوس تر از مردان است.
پیش زمینه ها
معمولاً سه عامل پیش زمینه برای سرطان های پوست شناخته و معرفی می شوند:
1- قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم آفتاب: مهمترین عامل به وجود آورنده است و کشاورزان، کارگران و کسانی که در آفتاب کار می کنند، باید با استفاده از کلاه های آفتابی از آن احتراز کنند. تغییر سبک زندگی به ویژه زنانی که سطح بیشتری از بدن خود را در معرض آفتاب قرار می دهند، از دلایل مؤثر افزایش این بیماری است. خوشبختانه در کشور ما که زنان از پوشش اسلامی برخوردار هستند، چنین افزایشی برای میزان سرطان پوست در خانم ها دیده نمی شود. کاهش ضخامت لایه اوزون و کاهش اثرات محافظتی آن در اشعه ماورای بنفش از دلایل مؤثر این عامل است.
2- خشکی پوست:خشک بودن پوست و پوسته ریزی آن نیز از پیش زمینه های سرطان به حساب می آید که باید با مراقبت های مناسب درمان شود.
3- کاهش سطح ایمنی بدن: به هر دلیلی که سطح ایمنی بدن پایین آید، مثلاً در کسانی که پیوند عضو شده و دارو مصرف می کنند، احتمال پیدا شدن سرطان پوست افزایش می یابد. این زخم های سرطانی در کسانی که پوست روشن دارند، بیشتر از تیره پوستان دیده می شود. محل های شایع زخم ها عبارت است از: گونه ها، پلک ها، بینی، گردن، پوست سر و هر جایی که بیشتر در معرض تابش آفتاب قرار گیرد.
درمان
اگرچه درمان زخم های سرطانی پوست برحسب اندازه و محل قرارگرفتن آنها فرق می کند، اما بهترین روش درمانی هنوز هم جراحی است که باید زخم به طور کامل با حاشیه های سالم برداشته شود. معمولاً این زخم ها نجیب هستند و به این درمان جواب داده و کاملاً خوب می شوند.
در مواردی که زخم سرطان پوست عود می کند یا به دلیل محل قرار گرفتن زخم نمی توان با حاشیه کاملاً سالم آن را برداشت، از اشعه درمانی( رادیوتراپی) کمکی هم استفاده می شود. در زخم های کوچک تر که بیمار تمایل به جراحی ندارد یا اصلاً نمی تواند کاندید خوبی برای عمل باشد، به طور اولیه از اشعه درمانی استفاده می شود که تقریباً معادل جراحی، نتیجه خوب خواهد داشت.
منبع: نشریه کوچه ما، شماره 8. 