تاریخ خبر: 1393/07/15 – گروه گردشگری، عاطفه نبوی: سایت خانه مسافر اوایل هفته گردشگری راه‌اندازی شد. این سایت به جهت ساماندهی و نظارت بر خانه‌های استیجاری که در سراسر کشور پراکنده شده‌اند و به مسافران اجاره داده می‌شوند، به راه افتاده است. سازمان میراث فرهنگی تا پایان شهریورماه حدود 20 هزار واحد اقامتی در استان‌های مختلف کشور را شناسایی کرده که برای بیش از 6هزار واحد مجوز صادر شده است و از طریق این سایت معرفی شده‌اند.
در این سایت امکان رزرو خانه‌هایی در اقصی نقاط ایران با توجه به علایق و سلایق مسافران و گردشگران وجود دارد. پیش از این هم بخش اعظمی از مالکان به شکل‌های مختلف واحدهای خود را به اسکان مسافران اختصاص می‌دادند که گاه به‌دلیل بروز مشکلاتی، نارضایتی مسافران را در پی داشت، اما کمبود اقامتگاه‌ها در نقاط مختلف کشور بالاخص در ایام پیک سفر مانع از برخورد شدید با این اقامتگاه‌های غیرقانونی و تصویب طرحی برای جمع‌آوری آنان بود. حال اینکه این طرح تا چه حد با استقبال مواجه شود و تا چه اندازه در رفع مشکلات نامبرده موفق باشد نیاز به گذشت زمان دارد. اما در حال حاضر این سوال مطرح است که راه‌اندازی این سایت چه تاثیری بر وضعیت هتل‌ها و ضریب اشغال آن خواهد داشت؟ آیا پراکندگی و عدم امکان نظارت دقیق بر این اقامتگاه‌ها منجر به شکل گرفتن استاندارد دوگانه‌ای برای اقامتگاه‌های قانونی (مانند این خانه‌ها از یکسو و هتل‌ها و مسافرخانه‌ها از سوی دیگر) نمی‌شود؟ این استاندارد دوگانه به ضرر کدام گروه است؟
خانه مسافر، منافاتی با هتلداری ندارد
مسعود سلطانی فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در گفت‌وگویی با «دنیای اقتصاد» به تشریح این طرح پرداخته و گفت: واقعیت این است که خانه‌های مسافر نه به شکلی رسمی بلکه به صورت غیررسمی همواره در صنعت گردشگری کشور وجود داشته، اما نابسامان بوده و همیشه شکایاتی از مشکلات امنیتی و اخلاقی وجود داشته است. در حال حاضر ما فقط همان وضعیت موجود را سروسامان دادیم. وی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است با به راه افتادن و توسعه خانه‌های مسافر ضربه‌ای به صنعت هتلداری ما وارد آید، گفت: این تصور نادرست است زیرا کسانی‌که مشتریان این خانه‌ها هستند، مخاطب هتل‌ها نیستند و این افراد با هم تفاوت دارند. از سوی دیگر شاید خیلی پیش از آنکه هتل‌ها وجود داشته باشند، اجاره‌خانه‌ها در شهرهای شمالی و شهرهایی مانند مشهد، شیراز و اصفهان وجود داشته‌است و این اقامتگاه‌ها به‌صورت موازی با هم فعالیت می‌کردند و هرکدام پاسخگوی یک قشر و یک ذائقه خاص از گردشگران بوده‌اند، بنابراین در حال حاضر تفاوتی ایجاد نشده است. معاون رئیس‌جمهور در ادامه تاکید کرد: آمار نشان می‌دهد که هتل‌ها در ایام پیک سفر و در وضعیتی که از 100 درصد ظرفیت خود استفاده کنند فقط می‌توانند 8 تا 10 درصد از مسافران را پوشش دهند و این ضرورت وجود اقامتگاه‌های دیگری مانند خانه‌های مسافر را نشان می‌دهد که ما امیدواریم با ساماندهی آنان بتوانیم تا حدی نیازهای گردشگران را مرتفع کنیم.
قانونمندی برابر هتل‌ها و خانه‌ها
رئیس اتحادیه هتلداران استان تهران در گفت‌وگویی با «دنیای‌اقتصاد» درباره به راه افتادن این سایت و تبعات آن گفت: این برنامه خوبی است، اما به شرط آنکه تمام و کمال و به درستی اجرا شود. به این معنا که بحث نظارتی و اجرای قوانین در آن – چنانچه ادعا می‌شود – به اجرا درآید؛ چرا که
در غیر‌این‌صورت آسیب‌هایی را برای هتل‌ها یا اقامتگاه‌هایی که به صورت سنتی تحت این نظارت دقیق و پیگیر هستند در پی خواهد داشت. محمدعلی فرخ‌مهر در ادامه با برشمردن قوانینی که یک هتلدار باید از مراحل اولیه ساخت تا زمان پذیرش میهمان و درمدت اقامت وی رعایت کند، گفت: به نظر می‌آید با توجه به وسعت و پراکندگی این واحدهای استیجاری امکان نظارت دقیق و موشکافانه‌ای که برای هتل‌ها اعمال می‌شود، وجود نداشته باشد. این در حالی است که وقتی این پروژه تحت مسوولیت سازمان میراث فرهنگی است، سروشکل قانونی به خود می‌گیرد و از این رو سرمایه‌گذاری در آن هم به شکل مطمئن‌تری انجام شده و رشد خواهد کرد. وی با اشاره به مشکلاتی که در مسیر قانونمند کردن این واحدها وجود دارد خاطرنشان کرد: به‌عنوان مثال، تصور کنید در یک آپارتمان 8 یا 10 واحدی یکی از مالکان بخواهد این کاربری را در خانه خود داشته باشد و آن را به خانه مسافر بدل کند. در این وضعیت نه می‌توان از گردشگری که برای تفریح به این شهر آمده انتظار رعایت تمام و کمال زندگی در یک آپارتمان -از زمان رفت و آمد گرفته تا بقیه موارد- را داشت و نه می‌توان از همسایه‌ها به خاطر اعتراض به رفت و آمد افراد مختلف به این مجموعه که به نوعی حریم خصوصی آنها محسوب می‌شود، شکایتی کرد.
فرخ‌مهر در ادامه تاکید کرد: با آزادی‌های بیشتری که در این خانه‌ها نسبت به هتل وجود خواهد داشت، مطمئنا اقبال عمومی به آنها بیشتر شده و طبیعی است سرمایه‌گذار ترجیح دهد سرمایه‌اش را به جای صنعت هتل‌سازی روی واحدهای متمرکز و گاهی پراکنده در شهرهای مختلف کشور هزینه کند؛ عرصه‌ای که به نوعی وجود مشتری برای آنها تضمین شده‌تر است و در مراحل ساخت و بهره‌برداری نیز محدودیت‌های هتل را نخواهد داشت. شاهد زنده این مدعا هم شهرهای شمالی کشور است که به‌دلیل وسعت استفاده از این خانه‌ها، صنعت هتلداری در این منطقه زمین‌گیر شده و رشدی نکرده است. رئیس جامعه هتلداران تهران با تاکید به اینکه مساله وجود این خانه‌ها در صنعت گردشگری دنیا چیز جدیدی نیست، گفت: برای رفع مشکل اقامت مسافران در زمان پیک سفر در همه جای دنیا ساز و کار به این شکل است که هتلدار در منطقه 20 یا 30 خانه استیجاری مناسب را که مشکلات جنبی نداشته باشند تحت مالکیت خود می‌گیرد و با قبول مسوولیت به اسکان مسافران در این خانه‌ها می‌پردازد. خانه‌ها از طریق عکس‌ها و بروشورهایی که در هتل وجود دارد، به گردشگران معرفی می‌شود و با توجه به تعداد محدود آنها امکان نظارت و کنترل دقیق برای مجموعه هتل وجود دارد.
به نظر می‌آید وجود چنین خانه‌هایی ضرورت گردشگری کشور ما و بالاخص گردشگری داخلی است که حتی اگر سامان هم نمی‌گرفت، ضرورت داشت. بنابراین سعی در سروسامان دادن و کاهش آسیب‌های احتمالی آن سیاست مثبتی است که نشان از توجه و حساسیت نهادهای متولی نسبت به نیاز جامعه دارد. اما سازوکار اجرای این ساماندهی و اینکه چگونه می‌توان بدون آسیب به صنعت هتلداری این روند را پیش برد، نیازمند بحث و بررسی و شاید کمک گرفتن از هتلداران است تا در این روند هم از آشفتگی در این بازار جلوگیری و هم مناسب هر ذائقه و قشری اقامتگاه ارائه کند.
