شهر دشتی

دَشتی (دشتی گاوبندی) شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان گاوبندی در استان هرمزگان واقع در جنوب ایران است. این شهر در 4 کیلومتری جنوب گاوبندی ، و در 2 کیلومتری شمال کوه شاهین‌کوه واقع شده‌است.

گستره دشتی

از شمال شهرستان پارسیان، از جنوب شاهین کوه، از باختر ستولو، و از سمت خاور به بمبری محدود می‌گردد.
جمعیت

جمعیت آن در حدود 5000 نفر و 920 خانوار می‌باشند که همگی از اهل سنت از شاخه شافعی هستند یعنی از پیروان امام محمد ادریس شافعی می‌باشند و به زبان فارسی سخن می‌گویند. دارای 13 مسجد، برق، لوله‌کشی آب، آب انبار (برکه)، یک خانه بهداشت، یک مرکز بهداشتی درمانی و سه دبستان، دو تا راهنمایی و دو تا دبیرستان و یک مدرسه دینی می‌باشد. به‌تازگی که مجتمع‌های آموزشی ساخته شده، مرکز همه‌ی مجتمع‌های آموزشی در روستای دشتی می‌باشد.
پیشه

کار مردم ماهی‌گیری، دامداری و کشاورزی است، گروهی از جوانان ده برای کار و بازرگانی به آن سوی خلیج فارس می‌روند. لازم به ذکر است از آنجایی‌که این روستا بزرگترین روستای منطقه پارسیان بوده و از نظر فرهنگی در پایه‌ی بالایی جای دارد و بیشترین تعداد معلم در منطقه را دارا می‌باشد. حدود 200نفر معلم در این روستا وجود دارد.
آثار

در حدود 1000 خانه قدیمی وجود دارد که از سنگ و کاهگل ساخته شده‌است، آثار ارگی بزرگ در جنوب دهستان باقی‌مانده‌است که در دوران گذشت مقر حاکم بوده‌است، این ارگ بنام دژ شیخ حارب بن مذکور یا کلات سرخ معروف است که در سده دوازده هم هجری قمری بنا شده‌است. در جنوب شهرستان گاوبندی ومشرف بر خلیج فارس، شاهین کوه واقع است که مرتفع ترین قله آن به کلات سرخ مشهور می باشدکه از قدیم الایام مسکن وپناهگاه مردمان بسیاری بوده است.وسعت تقریبی کلات سرخ حدود یک هکتار می باشد که در مرکز آن، قله بلندی واقع است که ارتفاعش درحدود 40 مترمیرسد که در بالای قله سنگر دیده بانی وجود داشت که بر تمامی مناطق وسرزمین های اطراف کلات از روستاهای منطقه تا سواحل خلیج فارس احاطه داشت.ازخصوصیات عمده کلات سرخ ، عدم دسترسی آسان به آن است چرا که در چهار جهت ،پرتگاه ودره های عمیق وجود داردکه تنها راه ورودی به آن یک نقطه بود که نگهبانان ومحافظین زیادی از آن مراقبت می کردند وهیچ دشمنی ،به آسانی توانایی ورود به آن نداشت..بر اساس روایات وگفتارهای موجود، سالها قبل زمانی که شیخ مذکور نصوری حاکم وقت منطقه گاوبندی بود و بر بخش وسیعی از منطقه ودریای پیرامون حکمرانی داشت پس از افزایش اقتدار خود ، از تابعیت حکومت مرکزی خارج وادعای استقلال نموده وبدین منتظور سکه ی مخصوص که نشان از شورش واستقلال وی بود ضرب نمود . پس از مدتها که اوضاع بدین منوال گذشت حکومت مرکزی به حاکم ایالت فارس ماموریت دستگیری وسرکوب شیخ مذکور واگذار نمود وحاکم فارس سپاهی جهت سرکوبی شیخ به منطقه گاوبندی اعزام نمود.شیخ مذکور که می دانست مورد غضب وقهر حکومت مرکزی قرار گرفته است و جهت دستگیری وی اقدام خواهد شد،بنا براین پایگاه و مقر اصلی خویش را کلات سرخ قرار داد وکلیه وسایل مورد نیاز از جمله آب و آذوقه تهیه وذخیره نمود ودر ضلع شمالی وغربی کلات سنگر بندی کرد .زمانیکه سپاهیان اعزامی حاکم فارس به منطقه گاوبندی رسیدنداز طریق دشتی روانه کلات سرخ شدند .آنها پس از مدتها سرگردانی و زحمات فراوان ومحاصره طولانی کلات سرخ توانستند شیخ مذکور را دستگیرکنندو او را روانه زندان نمایند و پس از مدتی ، شیخ مذکور به اعدام محکوم گردید.

کشاورزی

در این روستا مزارع نخیل و نخلستان‌های وسیعی وجود دارد. آب زیر زمینی اش شیرین است و محاصیل زراعتی فراوانی مانند: جو و گندم، و عدس و لوبیا، و نخود، و غله کشت می‌شود، همچنین در حدود 600 اصله نخل دیم دارد که از ثمر آن مرغوب‌ترین انواع خرما در منطقه بدست می‌آید.