چگونه با دندان مصنوعی کنار بیاییم؟

توصیه دندان‌پزشکان به سالمندان
اگر بار اول‌تان است که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنید، حتما سوال‌ها و نگرانی‌های زیادی دارید. نحوه نگهداری، غذاخوردن و صحبت با آن، تمیزکردن و... اما نگران نباشید میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از دندان‌های مصنوعی استفاده می‌کنند و به خوبی با آن کنار آمده‌اند فقط باید کمی صبور باشید. عادت به دندان مصنوعی در روزهای اول اصلا آسان نیست. ممکن است بترسید لبخند بزنید، حرف بزنید، غذا بخورید و... شاید ندانید چه کنید اما با گوش سپردن به توصیه‌های ساده دندان‌پزشکان می‌توانید کم‌کم با دندان مصنوعی‌تان کنار بیایید:
یک راه کنار آمدن با این دندان‌ها این است که در روزهای اول سعی کنید ساعت های بیشتری دندان مصنوعی را در دهان خود نگه دارید. حتی یکی، دو روز اول شب‌ها هم آنها را خارج نکنید تا زودتر عادت کنید. بهتر است روزهای اول روبروی آینه بایستید، با خود حرف بزنید (با صدای بلند)، لبخند بزنید، شکلک درآورید، سوت بزنید، دهان خود را باز کنید و... این کار به شما اعتمادبه‌نفس بهتری می‌دهد و باعث می‌شود زودتر به بودن دندان مصنوعی در دهان تان عادت کنید.
به ازای هریک دهه عمر شما، حداقل یک هفته زمان لازم است تا به دندان جدید عادت کنید. در بعضی افراد این مدت به چند ماه می‌رسد. پس صبور باشید. در بیشتر موارد، دندان مصنوعی در روزهای اول به لثه فشار می‌آورد. حتی کسانی که سال‌ها از یک دندان مصنوعی استفاده کرده بوده‌اند، بعد از استفاده از دندان مصنوعی جدید دچار مشکل می‌شوند. حتی ممکن است زخم‌هایی روی لثه ایجاد ‌شود که طبیعی است و شستشوی با آب نمک ولرم می‌تواند کمی آرام‌بخش باشد.
معمولا بعد از چند روز لازم است دوباره به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا دندان مصنوعی را بررسی کند و اگر لازم باشد، تنظیم های لازم را روی آن انجام دهد. کسانی که برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، عادت ندارند تمام‌مدت این دندان‌ها در دهانشان باشد به همین دلیل مغز تصور می‌کند این عامل غذاست درنتیجه به غدد بزاقی پیغام ترشح بزاق می‌دهد. این اتفاق به‌خصوص در روزهای اول رخ می‌دهد و زیادشدن آب دهان (بزاق) محسوس است. نوشیدن آب به مقدار فراوان، استفاده از قرص‌های مکیدنی نعناع و قورت دادن مداوم آب دهان می‌تواند تا حدی موثر باشد.
مشکل دیگر، «عق‌زدن» است. بعضی افراد تحمل وجود دندان مصنوعی در دهان را ندارند. این مشکل گاه به دلیل لق بودن دندان و گاه به علت ضخیم یا بزرگ‌بودن آن است. بزرگ بودن دندان مصنوعی فک بالا باعث می‌شود به قسمت کام نرم (در انتهای سقف دهان) فشار بیاید و احساس عق‌زدن به فرد دست دهد. در این صورت باید با مراجعه به دندان‌پزشک مشکل را حل کرد.
تجمع پلاک میکروبی زیر دندان مصنوعی می‌تواند باعث التهاب لثه شود بنابراین لازم است حتما چند ساعت در طول شبانه‌روز (شب‌ها) دندان مصنوعی از دهان خارج شود تا لثه استراحت کند. شستشوی مداوم دندان مصنوعی با آب ولرم و خمیردندان نیز ضروری است. این کار مانع رنگ گرفتن و ایجاد بوی بد دهان می‌شود اما باید به خاطر داشت هرگز آن را با آب داغ نشویید. لازم است لثه‌ها هم هر روز شسته شوند. این کار را بهتر است با مسواک نرم یا انگشت انجام دهید تا مالش لثه، مانع ایجاد التهاب و عفونت در محل شود.
مشکل دیگر افرادی که از دست دندان مصنوعی استفاده می‌کنند،‌کم شدن حس چشایی است. بیشتر کسانی که برای بار اول از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، از این مشکل شکایت دارند به‌خصوص کسانی که دندان مصنوعی فک بالا را دارند. اما این مشکل به مرور رفع می‌شود.
نگه داشتن دندان مصنوعی در محل نیز مشکل دیگری است که روزهای اول شدیدتر است. این مشکل در مورد دندان مصنوعی فک پایین بیشتر بروز می‌کند و هنگام حرف زدن و غذاخوردن معمولا دندان از جای خود بیرون می‌آید اما به تدریج عضلات زبان و گونه یاد می‌گیرند چگونه دندان را در محل نگه دارند.
جویده شدن مداوم زبان، لب و گونه هم در روزهای اول شایع است اما به تدریج که فرد به بودن دندان در دهانش عادت ‌کند این مشکل حل خواهد شد.
صحبت کردن با دندان مصنوعی ابتدا دشوار است. به خصوص ادای کلماتی که حرف «س» دارند این طبیعی است و چند هفته زمان می‌برد تا به صحبت کردن با دندان مصنوعی عادت کنید. کتاب خواندن با صدای بلند و روبروی آینه و شمردن اعداد با صدای بلند تا حدی می‌تواند مشکل را سریع‌تر رفع کند. حتی می‌توانید صدای خود را ضبط کنید و به آن گوش دهید تا متوجه شوید در ادای چه کلمه‌هایی مشکل دارید و آنها را تمرین کنید.
شب‌ها که دندان مصنوعی را از دهان خارج می‌کنید، حتما آن را در آب قرار دهید تا تغییر حجم ندهد. گاه از مایعات تمیزکننده هم می‌توان همراه آب استفاده کرد.
دقت کنید دندان مصنوعی از دستتان نیفتد چون شکستنی است به خصوص هنگام تمیزکردن آن لازم است حوله یا کاسه‌ای آب زیر دستتان باشد.
اگر دندان مصنوعی شکست یا لق شد، سعی نکنید آن را تعمیر کنید و حتما به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا مشکل را حل کند.
یکی از روش‌هایی که گیر دندان مصنوعی را بهتر می‌کند، قراردادن یک یا چند ایمپلنت زیر آن است. با این کار استحکام، گیر و ثبات دندان مصنوعی بهتر می‌شود و غذاخوردن و صحبت کردن نیز آسان‌تر خواهد شد. امروزه بسیاری از دندان‌پزشکان چند ایمپلنت روی استخوان فک قرار می‌دهند و بعد دندان مصنوعی را روی آن سوار می‌کنند.
قراردادن دندان مصنوعی برای اولین بار در دهان سخت است. فرد احساس می‌کند دهانش خیلی پر شده است. غذاخوردن با این دندان‌های جدید ابتدا غیرممکن، سخت یا حداقل خسته‌کننده به نظر می‌رسد اما زمان مشکل‌گشاست. سعی کنید ابتدا غذاهای نرم بخورید تا کم‌کم به غذاخوردن با دندان‌های جدید عادت کنید. غذا را به قطعات ریز تقسیم کنید و لقمه‌ها را کوچک بردارید و به مدت طولانی آن را بجوید. کلید اصلی موفقیت در این کار، آرام غذاخوردن است. به دهان خود فرصت بدهید تا به حضور دندان مصنوعی در دهان عادت کند.
برای جویدن غذا از هر دو طرف دهان کمک بگیرید تا نیروهای جویدن متعادل شوند و دندان ثبات داشته باشد.
می‌توان به کمک چسب‌های مخصوص، دندان مصنوعی را بهتر در محل خود محکم کرد تا موقع غذاخوردن تکان نخورد. در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
از خوردن غذاهای سفت و چسبناک در روزهای اول اجتناب کنید. همراه غذای خود مایعات زیاد بنوشید.
موقع خوردن و نوشیدن غذاهای داغ دقت کنید. شاید نتوانید درجه حرارت غذا را خوب حدس بزنید.
جویدن با دندان‌های جلو باعث جداشدن دندان مصنوعی می‌شود. بهتر است از دندان‌های عقب کمک بگیرید.
هرکس به طریقی با دندان مصنوعی کنار می‌آید. اگر دوستی به شما گفته از روز اول به راحتی همه چیز می‌خورده، به این معنی نیست که شما هم باید همین‌طور باشید. به‌تدریج یاد خواهید گرفت از دندان خود به خوبی استفاده کنید و از غذاخوردن لذت ببرید. بعد از مدتی که به آنها عادت کردید، اصلا یادتان می‌رود که دندان مصنوعی در دهان دارید.
منبع:هفته نامه سلامت