احمد پنجه‌پور وکیل پایه یک دادگستری
شما، برای تعطیلات بلیت رم خریده‌اید، سوار بر هواپیما شده‌اید. بار خود را از فرودگاه مقصد تحویل گرفته‌اید و منتظرید تا کسی که قرار بوده از سوی آژانس مسافرتی شما را به سمت هتل برساند، هر لحظه برسد. در همین حین البته خودتان و اعضای خانواده پاسپورت‌های خود را در دست گرفته‌اید تا ویزای خود را به پلیس ایتالیا نشان دهید.
پلیس اول کمی به قیافه شما نگاه می‌کند. شما سعی‌تان بر این است که خیلی راحت و خندان به نظر برسید. ولی می‌بینید مامور ایتالیایی شما را با دقت بیشتر نگاه می‌کند! شاید قیافه شما را با قیافه یک بازیگر اشتباه گرفته ولی گویا قضیه این طور نیست؛ چرا که شما و اعضای خانواده‌تان را به اتاقی می‌برند. بازجویی می‌کنند و بعدا به همراه یک مامور 12 ساعت بعد به ایران دیپورت می‌کنند! این می‌شود سفر شما به فلورانس و ونیز و رم در تعطیلاتی که گمان می‌کردید به بهترین شکل به شما خوش بگذرد!
تازه شما بعد از بازگردانده شدن به ایران با مسوول آژانس مسافرتی تماس می‌گیرید و داستان شروع می‌شود و می‌بینید نه نسخه‌ای از قرارداد را دارید، نه از شروط آن باخبرید و نه اصلا می‌دانید چه کسی پای قرارداد شما را امضا کرده است.
اکنون باید وارد بازی دادگاه شوید که بی‌شک در حوصله شما نیست و احتیاج به یک وکیل دارید.
قرارداد باید دو نسخه باشد
برای آنکه به چنین شرایطی گرفتار نشوید باید به‌خاطر داشته باشید که هنگام امضای قرارداد با آژانس توریستی، حتما در دو نسخه تهیه شده باشد و مطمئن شوید که در یکی از بندهای قرارداد صراحتا به این موضوع اشاره شده باشد. هر دو نسخه از اعتبار یکسان برخوردارند و شما باید نسخه خودتان را تحویل بگیرید.
قرارداد شما را باید شرکت خدمات گردشگری دارای مجوز از سوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری امضا و مهر کند. بنابراین حتما دقت کنید که هم امضا و هم مهر شرکت ذیل اوراق قرارداد شما باشد.
اگر قرارداد شما به‌صورت آنلاین و اینترنتی است، جای نگرانی وجود ندارد. برای این کار لازم است اول از همه مطمئن شوید که دارید با آژانس مسافرتی معتبری وارد امضای قرارداد می‌شوید؛ وقتی از امضای قرارداد بحث می‌کنیم حتما نباید تور یک ماهه اروپا باشد، بلکه امضای تور یک روزه گردشگری هم قرارداد به حساب می‌آید. اینکه مبلغ قرارداد پایین یا بالا باشد تاثیری در ماهیت کار ندارد. معمولا در قراردادهای اینترنتی به محض پرداخت از سوی درگاه بانک، قرارداد «بسته شده» فرض می‌شود. بنابراین در صورتی که احتیاج به امضای الکترونیک باشد که از این طریق و درغیر این صورت با توجه به اینکه تقریبا اغلب ما چنین امضایی نداریم با صرف پرداخت مبلغ قرارداد منعقد می‌شود. در خصوص امضای الکترونیک هم جالب است بدانید می‌توانید به بعضی از دفاتر اسناد رسمی که مجوز ثبت چنین امضایی را اخذ کرده‌اند مراجعه کنید و چنین امضایی را رسما داشته باشید.
در قرارداد همیشه طرفین خود و نشانی خود را باید به صراحت و با دقت معرفی کنند. موضوع قرارداد باید دقیقا مشخص باشد؛ اینکه دقیقا ما چه چیزی از آژانس مسافرتی می‌خواهیم و او چه چیزی می‌خواهد اجرا کند. البته جزئیات را در داخل متن قرارداد خواهیم دید. بسته به نوع قرارداد هزار و یک نوع مورد را می‌توان در قرارداد لحاظ کرد.
در موردی که ما به آن پرداخته‌ایم – درخصوص قرارداد با آژانس مسافرتی و گردشگری- به این موارد حتما باید دقت کنیم: نوع سفر چگونه است؟ هوایی، زمینی، ریلی یا دریایی. در چه نوع هتلی قرار است اسکان داده شویم؟ ترجیحا نام آن را بدانیم تا بتوانیم اطلاعاتی در مورد آن جست‌وجو کنیم. متاسفانه یکی از موارد اصلی که دیده می‌شود به واسطه آن بین مسافر و آژانس ارائه‌دهنده خدمات پیش می‌آید نوع هتل است. مسافر در تصور خود یک هتل خوب را فرض می‌کرده ولی چون نوع هتل در قرارداد لحاظ نشده بوده آژانس هم به حداقل قناعت کرده و یک هتل ارزان‌قیمت را در اختیار او قرار
داده است.
نکته دیگر اینکه چه نوع خدماتی قرار است در طول سفر به ما داده شود؟ آیا مثلا ارائه تور لیدر از تعهدات آژانس بوده یا اینکه صرفا رزرو بلیت و هتل از تعهدات اوست؟ آیا قرار است آژانس ما را به مکان‌های دیدنی مقصد ببرد یا اینکه ما کل سفر در اختیار خود هستیم؟ رستوران و غذا چگونه است؟ اگر در آنجا به مشکلی برخوردیم آژانس فردی را به ما معرفی می‌کند که با او تماس بگیریم یا خیر؟ آیا خدمات آژانس شامل بیمه مسافرتی هم می‌شود؟ و مواردی دیگر که بسته به نوع سفرمان می‌توانیم در قراردادمان با آژانس لحاظ کنیم.
حتما لازم نیست قرارداد در صد بند و تبصره باشد تا قرارداد خوانده شود، نوشته‌ای حاوی تعهدات اگر در یک بند هم باشد می‌تواند قرارداد نام بگیرد.
در قراردادی که قرار است به امضای ما برسد، هم با دقت همه تعهدات خود را می‌خوانیم و هم همه تعهدات شرکت گردشگری را. اصولا بسیاری از ما اسیر اعتماد فراوان یا بعضا اعتماد به نفس فراوان خود می‌شویم و نخوانده امضا می‌کنیم! اما لازم است برای جلوگیری از هرگونه مشکل و ضرر، همه قرارداد را بند به بند بخوانیم تا سفر خوشی انتظار ما را بکشد.
