خانه تهرانیها (فهادان )یزد این خانه را در حدود صد و پنجاه تا دویست سال پیش آقا شیخ مهدی عرب بنیان گذاشته است. خانواده او بعدها لقب تهرانی ها گرفتند و از زمان این خانه به خانه تهرانی ها شهرت یافت بنا از یک بخش اصلی و یک بخش خدماتی تشکیل شده است. بخش اصلی آن عبارت است از حیاطی مستطیل شکل که با فضاهایی بسته با ارتفاع معادل دو طبقه محصور شده است. حیاط تقریبا در امتداد شمال-جنوب قرار گرفته است و دستگاه ورودی متشکل از سردر و هشتی و دالان در گوشه شمالغربی بنا قرار دارد. بخش خدماتی واقع در جنوب خانه ورودی مجزا دارد. این بخش در پس فضاهای مجاور حیاط میانی جای گرفته و در نتیجه از بازی اصلی فضاهای مجموعه به کنار است د رانتظام فضایی بنا ، ایوان و تالار و سه دری ها که همگی فضاهای اصلی بسته و نیم باز بنایند در میانه جبهه های حیاط قرار گرفته و با آن پیوند محکمی بر قرار کرده اند در مرتبه بعد اتاقهای کوچکتر در کناره های هر جبهه از حیاط واقع اند و از منظره آن بهره میبرند فضاهای گوشه های حیاط نیز مکانهایی سر پوشیده و مستقل اند که فقط از نور سقف استفاده می کنند و از طریق راهرو ها به حیاط مرتبط می شوند. در هر جبهه از حیاط فضاهای میانی ارتفاعی به اندازه دو طبقه پیدا کرده و به همراه فضاهای طرفین خود که دو طبقه اند حصاری یک اندازه به گرد حیاط پدید آورده اند. در این میان فقط در جبهه جنوبی حیاط اندکی مرتفع تر شده و آن را از دیگر جبهه ها متمایز کرده است . آرایش نمای حیاط نیز جالب توجه است . آبنما به جای مرکز در مقابل ایوان نشسته و در عوض فضای سبز در مرکز قرار دارد . بخش دیگر فضاهای خانه سردابهایی است که در مرکز جبهه هایی شرقی و جنوبی و گوشه جنوبی جبهه غربی واقع است . سرداب شرقی با پلکان به فضایی راه دارد که نهر آب زیر زمینی در آن جاری است و سرداب جنوبی در انتها به اتاق بادگیر باز میشود.
منبع : صداو سیمای مرکز یزد
