بررسی فیلم «ترانه به ترانه» Song to Song: یک مثلث عشقیِ شاعرانه

برخی هنرمندان دنیا را متفاوت می‌بینند. ترنس مالیک Terrence Malick فیلم‌ساز مرموز، فریبنده و غیرقابل پیش‌بینی، دیدِ بسیار خاصی دارد. در دنیای مالیک زمان با تصاویرِ زیبا و حرکاتی مالیخولیایی می‌چرخد که احساست را در هر چرخش گیج و شگفت‌زده می‌کند. اگر هر پیاده‌روی‌اش در آشپزخانه برای پر کردن فنجان چای این‌گونه باشد، زندگی مالیک بسیار طاقت‌فرسا خواهد بود؛ اما اگر این دریافت شما باشد یا آنچه باشد که می‌خواهد به دنیا ارائه کنید، آن‌وقت، فکر می‌کنم این شیوه ایست که باید بر آن پایه پیش روید. این بار این نوع نگاه برای ترنس مالیک جواب داده است. فیلم «ترانه به ترانه» Song to Song هنگامی‌که در آن برای فهم داستان دقیق می‌شوید، بهترین فیلم از سه‌گانه اخیر مالیک است. «به سوی شگفتی» To the Wonder و «شوالیه جام‌ها» Knight of Cups مانند دست‌گرمی برای آماده شدن برای این فیلم می‌مانند.«ترانه به ترانه» داستان ارواحی گرسنه است که به اشتباه از خودشان تغذیه می‌کنند. کاراکتر اصلی داستان فِی با بازی رونی مارا Rooney Mara,موزیسینی تازه کار از شهر آستینِ تگزاس است. او درگیر دو مرد می‌شود؛ بی وی با بازی رایان گاسلینگ Ryan Gosling موزیسینی بر نوک قله موفقیتش و کوک با بازی مایکل فاسبندر Michael Fassbender یک تهیه‌کننده موسیقی. یک مثلث عشقی شروع می‌شود و در طرح کلی آن، یک کلیشه است. مرد پولدار بد است. هنرمندِ با نیت خالص خوب است. البته نه از زمانی که ترنس مالیک در سال 1973 «زمین‌های لم‌یزرع» Badlands را ساخت و به شدت نسبت به طرح داستان حساس بود و مشخصاً به کاراکترهای سیاه و سفید علاقه‌ای ندارد. در فیلم سال 1998 خود، «خط باریک سرخ» The Thin Red Line هردو شخصیتِ ملایم و خشن داستان، مستعد گفتگوهای درونیِ شاعرانه هستند. این بار هم در جنگ بین عشاق و دوستان ماجرا به همین گونه است.
این فیلمیست که به طور مرتب به تصاویری بدون متن متصل می‌شود. مثل تصاویری از سینمای قدمی شوروی که به صحنه غذاخوری در خارج از یک دکه غذا در آستین کات می‌خورد. به همچنین صحنه‌های زیادی وجود دارد که با لنزهای “فیش آی ” در آپارتمانهای مدرن و اکثر خالی گرفته‌شده (فِی به عنوان یک کارگزار املاک کار می‌کند) یک لحظه هم در فیلم وجود ندارد که یک نمایش ساده و عادی به ارمغان آورد.این فیلم هم مانند «شوالیه جام‌ها» صحنه‌های از مهمانی‌های لوس‌آنجلسی و صحنه‌های از استخرها دارد. آپارتمان و اتاق‌های هتل گران اما بدون اثاثیه و به همچنین مانند قبل تمایلِ شهوت گونه برای مکان‌های ساخت و ساز و خانه‌های ناتمام در ناکجا آبادها دارد. نوآوری آن در صحنه‌های موسیقی است که به او این اجازه را داده تا در فستیوال‌های واقعی فیلم‌برداری کند. به‌هرحال این معجون از زیبای و ناخوشنودی انسجامی دارد که «شوالیه جام‌ها» از آن برخوردار نبود. کاراکترها بیشتر حرف می‌زنند، بیشتر می‌خندند و صحنه‌ها به اندازه کافی از روایت برخوردار هستند که نیروی حرکت فیلم را حفظ کنند.
ترنس مالیکِ 73 ساله کارگردان سینما و استاد فلسفه در دانشگاه که خود نیز مانند کاراکتر فیلمش بزرگ شده آستین تگزاس است در طول دوره 48 ساله فیلم‌سازی‌اش (از 1969 که فیلم کوتاه «لانتون میلز» را ساخته تا سال 2017) تنها ده فیلم در کارنامه کاری خود دارد. مالیک دو بار برای فیلم‌های «خط باریک سرخ» و «درخت زندگی» The Tree of Life نامزد دریافت جایزه اسکار شده و دو بار نخل طلایی جشنواره فیلم کن را برای فیلم‌های «روزهای بهشت» Days of Heaven در سال 1987 و «درخت زندگی» در سال 2011 از آن خود کرده است؛ اما او معمولاً در جشنواره‌ها و مراسم اهدای جوایز شرکت نمی‌کند و در سال 2011 هم در حالی نخل طلایی جشنواره کن به او تعلق گرفت که در مراسم حاضر نبود.او که به انزواطلبی و دوری از رسانه‌ها و محافل عمومی شهرت دارد، در اتفاقی کم نظیر در جشنواره “جنوب از جنوب غربی ” ظاهر شد و در نشست پرسش و پاسخ درباره فیلم جدیدش صحبت کرد. او گفت که فیلم «ترانه به ترانه» آن‌قدر طولانی بود که می‌توانست به یک مینی سریال یا دو فیلم سینمایی متفاوت تبدیل شود. او که با کمرویی سخن می‌گفت و هنگام صحبت کردنش سالن در سکوت مطلق فرو رفته بود، درباره «ترانه به ترانه» گفت: “ما این فیلم را در یک بازه 40 روزه فیلم‌برداری کردیم. یک نسخه 8 ساعته از فیلم داشتیم که تدوین آن به یک نسخه سینمایی قابل نمایش و قابل فهم زمان زیادی برد.” او در ادامه گفت که طی مرحله تدوین از خود می‌پرسیده: “این قرار است یک مینی سریال باشد؟ ما به اندازه یک فیلم سینمایی دیگر تصویر داریم.” مالیک همچنین با اشاره به زمان طولانی برای کامل کردن ساخت این فیلم گفت که مجبور شده “بیش از یک‌بار ” سراغ استودیوها و سرمایه‌گذاران برود. فاسبندر که در این نشست در کنار مالیک حاضر شده بود، درباره شیوه گیج کننده مالیک در هدایت بازیگران توضیح داد و گفت وقتی به پروژه اضافه شد، زمان کافی نداشت که دیالوگ‌ها را حفظ کند و وقتی درباره اجرای نقش به مالیک گفته، او پاسخ داده که باید بداهه اجرا کنند.پرُسه ساخت فیلم از سال 2001 شروع شد و تا سال 2015 به طول انجامید. اولین اکران جهانی فیلم در دهم مارچ 2017 بود و هفدهم همان ماه در آمریکا بروی پرده رفت. نظر منتقدان به این فیلم تاکنون بسیار مختلف و متفاوت بوده و منتقدان کاملاً دوقطبی با آن برخورد کرده‌اند. سایت “روتن تومیتوز “ به آن امتیاز 45 از 100 و رتبه میانگین 5٫5 از 10 را بر اساس 85 ری‌ویو داده است. فیلم در سایت “متاکریتیک “ رتبه 53 از صد را بر اساس 32 نقد (16 نقد مثبت، 12 نقد متوسط و 6 نقد منفی) دریافت کرده.
نکاتی جالب درباره فیلم و حواشی آن:
ـ بنا به اظهارات رایان گاسلینگ در هنگام فیلم‌برداری از فیلم‌نامه استفاده نمی‌شده.
ـ در ابتدا کریستین بیل Christian Bale نقش مهم‌تری در فیلم داشته اما تنها سه یا چهار روز درمجموع در فیلم کار کرده. او نهایتاً از فیلم حذف‌شده چون به نظر می‌رسیده که کاراکتر او بسیار شبیه به فاسبندر است.ـ بخش‌های از فیلم در فستیوال موسیقی آستین در سال 2012 گرفته‌شده و هنرمندانی که در آن سال در فستیوال بودند در فیلم حضور دارند ازجمله آن‌ها پتی اسمیث Patti Smith، ایگی پاپ Iggy Pop، جان لیدون John Lydon، فلورانس ولش Florence Welch از “فلورانس اند دِ ماشین “ Florence and The Machine لیکی لی Lykke Li و گروه “رِد هات چیلی پِپِرز “ The Red Hot Chili Peppers هستند.
ـ کریستین بیل، هالی بنت، بوید هولبروک Boyd Holbrook، کلیفتون کالینز Clifton Collins Jr و بنیسیو دل تورو Benicio Del Toro هم در فیلم نقشی داشتند و صحنه‌های اجرای آن‌ها فیلم‌برداری شده اما در تدوین نهایی حذف‌شده.
ـ ترنس مالیک که معمولاً کارگردانی بسیار منزوی است در مصاحبه‌ای نادر به همراه ستاره فیلمش مایکل فاسبندر شرکت کرده. این تنها و اولین باری است که او یک مصاحبه عمومی داده است.
ـ به گفته ترنس مالیک فیلم در تدوین اولیه هشت ساعت بوده است.
ـ فیلم تنها در 40 روز در بازه زمانیِ 2 سال فیلم‌برداری می‌شود. زمان فیلم‌برداری در روز بسیار طولانی بوده، از صبح شروع می‌شده و تنها یک استراحت نیم‌ساعته برای نهار داشتند. از بازیگرها حتی درزمانی که با ماشین از لوکیشنی به لوکیشن دیگر می‌رفتند فیلم می‌گرفتند فقط به این دلیل که ممکن بود صحنه جالبی میان این فیلم‌برداری‌ها باشد که بشود در فیلم استفاده کرد.ـ کیت بلانشت Cate Blanchett و ناتالی پورتمن Natalie Portman هر دو در فیلم قبلیِ ترنس مالیک «شوالیه جام‌ها» بازی کرده‌اند.
ـ فیلم در ابتدا «بدون محدودیت» Limitless نام داشت که بعد به «بی‌وزن» Weightless تغییر کرد و درنهایت «ترانه به ترانه» نام گرفت.
ـ مایکل فاسبندر جایگزین نقش کریستین بیل می‌شود چون بیل برای ایفای نقش در فیلم «حقه‌باز آمریکایی» American Hustle 2013 می‌رود.
بازیگرانی که در این فیلم به ایفای نقش پرداختند:
رایان گاسلینگ در نقش بی وی
رونی مارا در نقش فِی
مایکل فاسبندر در نقش کوک
ناتالی پورتمن در نقش روندا
کیت بلانشت در نقش آماندا
هولی هانتر در نقش میراندا
برنیس مارلوهه در نقش زوئی
وال کیلمر در نقش دوئن
لیکی لی در نقش لیکی
اولویا گریس اپلگیت در نقش اما
دانا فالکونبیری در نقش خواهر فِی
لیندا اموند در نقش مادر بی وی به نام جودی
لوآن استیونز در نقش خانم گاسمر
کریستین سایر دیویس در نقش زن خشمگین
تام استاریج در نقش برادر بی ویکارگردان: ترنس مالیک
نویسنده: ترنس مالیک
تاریخ اکران: 28 اسفند 1395 (17 مارس 2017)
زمان فیلم: 129 دقیقه
ژانر: درام / موزیکال / عاشقانه