گورستان شغاب

آدرس : 3 کیلومتری جنوب شهر بوشهر – کنار پارک شغاب
گورستان شغاب (بوشهر)، قبرستانی تاریخی واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
«گورستان شغاب بوشهر» این قبرستان در جنوب شهر بوشهر قرار دارد و اخیرا توسط اداره میراث فرهنگی کشف شده‌است. در این قبرستان اسکلت اموات در داخل خمره‌های بزرگ و کوچک نخودی رنگ مدفون شده‌اند که روی برخی از خمره‌ها نوشته‌ای نیز نقش بسته‌است. اشیاء کشف شده دیگر این قبرستان که در خمره‌های بزرگ و کوچک قیراندود قرار گرفته‌اند مشتمل بر تابوت‌های سنگی مکعب شکل و مهره‌های عتیق تزیینی است. این قبرستان به عیلامی‌ها تعلق دارد.
محوطه‌ی «شغاب» در بوشهر به اواخر دوره‌ی اشکانی و دوره‌ی ساسانی تعلق دارد و یک گورستان نیز در آنجا کشف شده است. در این گورستان براساس دین زرتشت‌، اجساد را داخل صخره‌های سنگی، خمره‌، تابوت‌های سنگی یا سفالی قرار می‌دادند تا از آلوده شدن خاک جلوگیری شود. پس از گذشت زمان و با متلاشی شدن اجساد، استخوان‌ها را همراه با آنچه همراه اجساد دفن شده بود، داخل استودانی می‌گذاشتند تا به این ترتیب، فضا برای دفن دیگر مردگان باز شود و گورستان بزرگ‌تر نشود.
این محوطه، اطلاعات بسیار ارزنده‌ای را می‌تواند از دین زرتشت در اختیار قرار دهد و حدود سال 1377 که در این محل کاوش باستان‌شناسی انجام شده است و از سال 1377 در فهرست آثار ملی ثبت گردیده است.
پس از انجام مطالعات و کشف گورستان در محوطه‌ی «شغاب» بوشهر‌، بحث حفاظت از آن مطرح شد. در این راستا مستندسازی کاملی انجام شد و اگر در آینده دوباره در این محل کاری پژوهشی انجام شود، از آنجا که قبرهای کشف‌شده زیر زمین هستند، می‌توان این کار را انجام داد.

سیدعلی‌اصغر میرفتاح در مقاله‌ای با عنوان «گورستان شغاب» که در شماره‌ی 25 مجله‌ی «اثر» منتشر شد، درباره‌ی وجه تسمیه‌ی شغاب توضیح داد: با دیدن کلمه‌ی «شغاب» ابتدا تصور می‌شود که این واژه به معنی پاره‌پاره شدن آب در جایی باشد. به این صورت که کلمه‌ی شغاب را به‌صورت دو جزء «شغ» و «آب» بررسی کنیم، شبیه بناب یا ماندوآب. البته با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی شهرستان بوشهر و نبود جریان آب دائمی که به مکان گورستان شغاب کشیده شود، به این اصل می‌رسیم که این واژه باید معنی دیگری به‌جز استنباط سطحی «شغ ـ آب» داشته باشد.
ارتباط کلمه‌ی شغاب با «شغا» به معنی جعبه‌ی تیردان و تیرکش شاید آن چیزی باشد که بتواند مورد توجه قرار گیرد، زیرا با اشکانی دانستن گورستان شغاب، این نام با بهترین خصلت جنگاوران پارتی که همانا تیراندازی آن‌ها بود، پیوند پیدا می‌کند. در این صورت، این کلمه قدمت خود را در شناسنامه‌ی تاریخی‌اش که به پیش از میلاد می‌رسد، خواهد یافت.
محوطه‌ی «شغاب» در جنوب شهر بوشهر در محله‌ای به همین نام قرار دارد.