درباره حمام های تاریخی جارچی باشی :
حمام تاریخی جارچی یکی حمام های قدیمی شهر اصفهان از دوران گذشته (صفویه ) است که در آن دوران بزرگترین حمام اصفهان بوده است و دارای 2 حمام مردانه و زنانه بودهاست و سال ساخت آن همزمان با میدان امام اصفهان بوده است .این بنا در بازار بزرگ اصفهان و نزدیک مسجد جارچی واقع گردیده و بر اساس کتیبه تاریخی مسجد، ظاهراً در سال 1019 ﻫ . ق به همراه بنای مسجد، توسط ملک سلطان ـ جارچی باشی شاه عباس اول ـ بنا گردیده است.با همت متعالی این شخص(ملک سلطان جارچی باشی ) در اطراف بناهای عظیم میدان نقش جهان ، مسجد شیخ لطف ا… ، مسجد نقش جهان(شاه) ، کاخ چهلستون و کاخ عالی قاپو ، بازار قیصریه ،عمارت هشت بهشت ، مسجد حکیم ، 4 بنای ارزشمند دیگر به نام های مسجد جارچی ،حمام جارچی ،سرای جارچی وکاخ جارچی ساخته شده و مورد استفاده عموم مردم قرار می گرفت.هم اکنون 3بنای ابتدایی فعال می باشد وکاخ جارچی کاملا از میان رفته است .
نحوه تقسیم گرما در بخشهای مختلف حمام و ترتیب قرار گرفتن فضاها از جمله رختکن، سربینه، چال حوض وگرمخانه نشان می دهد از لحظه ورود تا خروج برای مراجعین برنامه ریزی وجود داشته تا مردم با عبور از این فضاها علاوه بر نظافت، به ملاقات و گفتگو با یکدیگر و حتی تفریح و شنا نیز پرداخته باشند. مثلا در سربینه، حوضچه هایی وجود دارد که می بایست پاها را در آن شستشو می دادند، و یا در قسمت چال حوض حمام، استخری با قاعده مستطیل وجود دارد که با آب سرد پر می شده و برای شنا استفاده می شده است.
روشنایی از روزنه هایی تأمین می شود که بر روی سقف گنبدی شکل حمام تعبیه گردیده، دراین روزنه ها شیشه های محدبی و عدسی شکل وجود دارد. خاصیت محدبی این شیشه ها علاوه بر جلوگیری از اتلاف انرژی،باعث شکست نور شده و روشنایی را پخش می کند. در واقع مهندسان و معماران بنا از خاصیت ذره بین، برعکس استفاده نموده و براحتی فضای داخل حمام را روشن کرده اند. ویژگی جالب دیگر اینکه شیشه ها از یک طرف نور را عبور می دهند و کسی که در پشت بام باشد نمیتواند داخل حمام را ببیند.
استفاده از حمام ملک سلطان جارچی باشی برای همه مردم آزاد بوده و از سحرگاه تا نیم روز مردها و زنان در این مکان استحمام می کردند و این حمام جزء معدود حمام های آن دوران بوده است که به صورت همزمان دارای 2 حمام مردانه و زنانه به صورت اختصاصی بوده است .
مخزن حمام از سوختن چوب و زغال گرم می شد و حتی دود حاصل از آن را به داخل گربه رو هایی که در کف وجود دارد هدایت می کردند تا برای ضدعفونی و گرم کردن سایر قسمتها نیز مورد استفاده قرار بگیرد، بدین ترتیب ازکمترین انرژی موجود، به بهترین وجه استفاده می کردند.
البته در اواخر سالهای استفاده از این حمام از گازوئیل به جای زغال برای گرم کردن آب استفاده می شده و البته مقداری گازوئیل را در گربه روهای کف حمام هدایت نموده و سپس آتش می زدند.
آب به خاطر اختلاف سطح میان مخازن و حوضچه ها و فواره ها، به گردش در می آمده و برای به جریان انداختن آب، لوله ها را شیب دار طراحی کرده اند. یکی از مواردی که هنگام بازدید حمام توجه شما را به خود جلب خواهد کرد وجود تعداد زیادی فواره ها و جوی های آب است که تقریبا همه جا دیده می شوند. این فواره ها باعث میشوند تا صدای دلنشین آب در فضای بسته حمام بپیچد و در همه جا به گوش برسد تا کسانی که برای شستشو به گرمابه آمده اند، ساعتی به آرامش برسند و خاطر از دغدغه های روزمره بشویند.
دوران مرمت و بهسازی این بنای ارزشمند تاریخی :
عملیات مرمت حمام سنتی ملک سلطان جارچی باشی متعلق به دوره صفویه جهت کاربری رستوران سنتی و تالار پذیرایی و گردشگری از سال 1382 توسط حاج سید احمد افتخاری با هزینه ای بالغ بر 4 میلیارد 350 میلیون تومان آغاز شد و در تاریخ 1390/12/18 رسما افتتاح گردید.
البته شایان ذکر است که قسمتی از این بنا به علت تصرفات عدوانی هنوز بازسازی و بهسازی نگردیده است و در آینده ایی نزدیک با کمک و حمایت مسئولین استانی و علی الخصوص سازمان میراث فرهنگی به این مجموعه دوباره الحاق می گردد .
در این مراسم استاندار محترم استان، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان، مدیر عامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان و جمع کثیری از مسئولان و مدیران بلند پایه این ادارات و سایر ادارت مرتبط، به همراه عده ای از فعالان و مدرسان دانشگاهی در زمینه گردشگری و هنرمندان صدا وسیمای مرکز اصفهان حضور داشتند.
این بنای تاریخی ارزشمند (به شماره 11545 ثبت شده در فهرست آثار ملی کشور ) تا چند سال پیش جهت استحمام مورد استفاده مردم شهر قرار می گرفته و پس از آن به علت فرسودگی و عدم رسیدگی مناسب ، تخریب گردیده که عکسهای قبل از مرمت این بنا در همین سایت ،قسمت گالری تصاویر موجود می باشد .
در حال حاضر این سفره خانه ظرفیت پذیرایی از 250 الی 300 نفر را به طور همزمان داراست.
احداث پارکینگ خودرو و فروشگاه های صنایع دستی و سوغات اصفهان از پروژه های آتی این مجموعه می باشد.
آدرس :خیابان سپه – خیابان حکیم – کوچه هفتم یا کوچه باغ قلندرها-مجموعه تاریخی و اقامتی ملک سلطان جارچی باشی
شماره تماس : 31-32207418و 32207422-031 و 03132207453
