یکی از زیباترین دیدنی های مشهد ، بقایای مسجد تابران توس است . در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی، در یکصد و پنجاه متری جنوب غربی بنای هارونیه قدیمی‌ترین مسجد موجود در خراسان و بقایای یکی از منحصر به فردترین مساجد اولیه ایران کشف گردیده است. بقایای این مسجد به طول 94 و عرض 53 متر به سبک شبستانی ستون‌دار اولیه (خراسانی) ساخته شده و بر اساس بررسی‌ها شامل شبستان قبله (جنوبی)، صحن و شبستان شمالی است. آثار مکشوفه احتمالاً متعلق به اواسط سده پنجم هجری است و گویا بانی آن خواجه نظام‌الملک توسی بوده است. امروزه این مکان به صورت سایت موزه باستان‌شناسی مورد بازدید گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد و از اصلی ترین موزه های مشهد است .
قدمت این مسجد که از جاهای دیدنی مشهد است احتمالا مربوط به اواسط سده پنجم هجری است و ساختار معماری آن سرپوشیده و دارای تزئینات نقاشی، گچ‌بری، آجرکاری است. بانی این اثر به احتمال زیاد خواجه نظام‌الملک توسی است و در شهر تاریخی توس قرار گرفته و به شماره 1758 در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده است. بخشی از این مسجد در جریان کاوش‌های باستان‌شناسی سال‌های 1379 تا 1382 کشف و مورد شناسایی قرار گرفت که بنا بر بررسی‌های به‌عمل آمده این بنا یکی از قدیمی‌ترین مساجد خراسان و نمونه‌ای از مساجد اولیه ایران به شمار می‌رود.
مسجد جامع تابران به طول 94 متر و عرض 53 متر به سبک شبستانی ستون‌دار ساخته شده و شامل شبستان قبله (جنوبی)، صحن و شبستان شمالی است.ضمن کاوش‌های باستان شناسی در مجاورت ضلع غربی و شمالی مسجد شواهدی دیده شده است که بر وجود بازارهایی در آن مکان دلالت دارد. پس از مدتی که از بنیان مساجد جامع گذشته در نیمه شرقی شبستان جنوبی مدرسه‌ای وسیع ساخته شده که دارای حجره‌ها و فضاهای معماری متناسب با آن دوره بوده است، بنای این مدرسه حدود سده نهم هجری قمری مورد استفاده قرار گرفته است و امروزه از مکانهای دیدنی مشهد بشمار می آید .
