تاریخ خبر : 1394/2/6 – ساری – ایرنا – گردشگری مزرعه (farm tourism) از جمله ظرفیت های فراموش شده صنعت گردشگری ایران به شمار می رود که توسعه آن نیازمند شناسایی، تدوین طرح جامع و فراهم کردن زیرساخت های این بخش است.
ایران از نظر ظرفیت های موجود در صنعت گردشگری کشوری بسیار غنی است با توجه به درآمدزایی و ارزآوری این صنعت، ضروری است این ظرفیت ها شناسایی شده و برای اجرای آن برنامه ریزی اصولی و هدفمند صورت گیرد.
در این میان گردشگری مرزعه از جمله ظرفیت حوزه گردشگری است که تاکنون توجهی به این حوزه نشده در حالی که می توان با برنامه ریزی، زمینه بازدید گردشگران و آشنایی آنان با جاذبه های بکر و متنوع روستاها را فراهم کرد.
یکی از ویژگی های استان های شمالی بویژه مازندران کشت ها و زراعت های ویژه آن از جمله برنج کاری، مرکبات، گل و گیاه و در سال های اخیر برگزاری جشنواره های بومی مثل بهار نارنج، توت فرنگی، انار اشرف و نیشکر است.
اما این که مسوولان امر تا چه میزان از ظرفیت مزارع مازندران برای جذب گردشگران استفاده کرده و برای آن برنامه ریزی کرده اند و چرا تاکنون از این توانمندی برای توسعه اقتصاد استان بهره گرفته نشده، جای سوال است.
به اعتقاد کارشناسان، گردشگری در کشورهایی خوب رشد می کند که مسوولان امر به این صنعت به عنوان یک منبع درآمد بنگرند، برای توسعه آن راهبرد مشخصی داشته باشند و همچنین برای حوزه های متعدد آن تعریف خاصی ارایه کنند.
به طور کلی عناصر گردشگری در پنج دسته حمل و نقل، اقامتگاه، غذا و رستوران، جاذبه ها و خدمات جای می گیرند و بایستی در همه شاخه های صنعت گردشگری مد نظر باشد.
ایران با داشتن یک میلیون و 200 تپه و 150 هزار اثر تاریخی و منابع متنوع طبیعی جزو 10 کشور برتر دارای جاذبه های گردشگری دنیا و پنج کشور نخست در زمینه تنوع و جذابیت گردشگری طبیعی است.
وجود بیش از هشت هزار گونه گیاهی، 500 گونه پرنده، 160 گونه پستاندار و یک هزار گونه خزنده و آبزی در ایران، درختان کهنسال، چشمه های آب معدنی، رشته کوه های البرز و زاگرس، بیابان های وسیع، 50 دریاچه داخلی و بزرگ ترین دریاچه جهان، جنگل های انبوه، دومین دریاچه شور جهان (ارومیه) و آثار تاریخی بی شمار با سابقه تمدنی بیش از 6 هزار سال، ظرفیت عظیمی است که باید بیش از پیش با برنامه ریزی دقیق و کارشناسانه درآمدی بیش از درآمد نفت را نصیب کشورمان کرد.
به تاکید کارشناسان با شناسایی ظرفیت های گردشگری در همه مناطق بویژه گردشگری مزرعه ای و نیز با برنامه ریزی و مدیریت و فراهم کردن زیرساخت ها باید رتبه ایران را در صنعت گردشگری در بین کشورهای جهان ارتقا داد.
ایران با وجود برخوداری از جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوان تاکنون رتبه ای بالاتر از 75 در بین کشورهای عضو سازمان جهانی توریسم، دست نیافته است.
این رتبه بیانگر آن است که باید با اتخاذ راهبرد هدفمند، عزم ملی و جدی برای افزایش جذب جهانگرد و درآمد ناشی از آن در کشورمان تلاش کرد.
استاد دانشگاه های مازندران و گیلان و متخصص گردشگری روستایی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: گردشگری مزرعه ای شامل مکانی برای اقامت گردشگران و شرکت در فعالیت های کشاورزی و دامپروری است.
محمدرضا اورمزدی افزود: این نوع گردشگری که به گردشگری کشاورزی نیز مشهور است به خاطر محیطی که در اختیار دارد، محل همپوشانی گردشگری محیطی و گردشگری فرهنگی است.
وی اظهار داشت: این نوع گردشگری امروز در کشورهای اروپایی بسیار مورد توجه بوده و بیشترین آن در فرانسه در تاکستان انگور آن کشور اتفاق افتاده است.
این استاد دانشگاه یادآور شد: در گردشگری مزرعه گردشگران در خانه های روستایی اقامت می کنند، سرسفره میزبان می نشینند و در امور کار و زندگی روستاییان مشارکت می کنند.
وی تاکید کرد: گردشگری مزرعه در مازندران می تواند فرصتی برای رونق روستا و توسعه پایدار در این مناطق باشد و در کنار درآمدزایی، فرهنگ اصیل روستایی را نیز ترویج کند.
این استاد دانشگاه توسعه گردشگری مزرعه را نیازمند آموزش پیوسته از سوی نهادهای ذی ربط از جمله سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی گرشگری و بخش مدیریت روستایی استانداری ها به جامعه روستایی و روستاها هدف گردشگری دانست.
وی گفت: گردشگری که می خواهد وارد مزرعه شود، نیازمند آن است که بداند چگونه باید با جامعه میزبان روستایی مراوده و رفتار نماید و چگونه در امور کشت و زرع روستاییان مشارکت کند تا موجب ضرر و زیان و خسارت نشود.
اورمزدی تصریح کرد: در برخی از کشورها از جمله آمریکا گردشگری مزرعه ای در قالب مزرعه های خانوادگی گردشگری تعریف کرده و توسعه می دهند به گونه ای که ابعاد اکولوژیکی و ابعاد و ظرفیت محیطی را امکان سنجی می کنند و حتی حجم تورهای ورودی به مزرعه را از پنج نفر الی 20 نفر در نظر می گیرند.
وی گفت: به طور نمونه امروز در مالزی مزرعه میوه دسارو( Desaru ) با بیشتر از 100 نوع میوه گرمسیری، 10 نوع گیاه مختلف و یک باغ وحش حیوانات اهلی تجربه بی نظیری را برای تمامی گردشگران بین المللی و داخلی آن مجموعه فراهم کرده است.
این مزرعه در سال 2006 میلادی بهترین مزرعه کشاورزی در مالزی انتخاب شد.
متخصص گردشگری روستایی بیان داشت: استان مازندران به خاطر وجه غالب کشاورزی آن، ظرفیت بسیار متنوع و مناسبی برای رونق گردشگری مزرعه دارد که از جمله این ظرفیت ها پرورش انواع میوه ها، سبزی ها، طیور و دام، زنبورداری، پرورش کرم ابریشم، باغداری، پرورش ماهیان و استخرهای پرورش ماهی است.
استان مازندران رتبه اول در تولیدات مرکبات، برنج و گل و گیاه را در ایران دارد.
این کارشناس گفت: گردشگرانی که برای تفریح و بازآفرینی روح و گذران اوقات فراغت به مزارع و کشتزارها مراجعه می کنند، نیازمند هتل های مجلل و چندستاره، غذاهای مدرن و فست فودی و یا تشریفات خاص نیستند.
اورمزدی تاکید کرد: این گروه از گردشگران نیازمند همان فضای آرام و طبیعت بکر و محیط با صفا روستا و فرهنگ اصیل روستایی، آرامش و فرهنگ غنی و محیط پاک و بی آلایش روستایی و همان خانه کاه گلی و چوبی برای اقامت هستند.
وی افزود: در واقع این دسته از گردشگران نیازمند و متقاضی همان غذای سنتی و نان داغ تازه تنوری روستایی بوده و با فراموش کردن نیازمندی های یک زندگی مدرن متقاضی تجربه یک زندگی سنتی هستند.
یک مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران نیز گفت: بر اساس آمارها 90 درصد مردم برای استفاده از دریا به مازندران سفر می کنند در حالی که دریا تنها جاذبه طبیعی این استان نیست.
مجید صمدی آملی افزود: این آمار بیانگر آن است که برنامه ریزان همه ظرفیت های بخش گردشگری استان و دیگر نقاط کشور را شناسایی نکرده و برای آن کتابچه ای مدون نکرده اند.
وی خاطرنشان کرد: باید کاری کنیم که گردشگران علاوه بر استفاده از جاذبه های تاریخی و طبیعی به جاذبه های دیگر استان ها از جمله گردشگری روستایی مطلع شوند.
این مدرس دانشگاه آزاد با تاکید بر شناسایی همه جوانب گردشگری روستایی تصریح کرد: گردشگری روستایی از موضوعاتی است که باید به طور گسترده درحوزه های توسعه روستایی و توسعه گردشگری مطرح و عملیاتی شود زیرا با توجه به اثرات اقتصادی نظیر اشتغالزایی که بر جامعه روستایی دارد، برنامه ریزی منسجم و هدفمند نهادهای مربوط ضروری است.
وی تاکید کرد: در واقع با توسعه گردشگری روستایی بسیاری از موضوعات و مسایل روستایی مورد تعریف و بازساخت دوباره قرار می گیرد و فرصت جدید برای احیای روستاها فراهم می کند.
صمدی آملی با بیان این که برخی از متخصصان امر گردشگری روستایی را یکی از مردمی ترین گردشگری ها به حساب می آورند، گفت: گردشگری روستایی در دنیا به طور مشخص از دهه 1950 میلادی به بعد گسترش یافته است.
وی افزود: گردشگری روستایی پایدار یک فرصت بی نظیر برای اجتماعات روستایی جهت حفظ یا افزایش کیفیت زندگیشان فراهم می کند ولی اگر بدون برنامه ریزی شده باشد به طور جدی آسیب های اجتماعی و زیست محیطی به روستاها وارد می کند.
این مدرس دانشگاه ظرفیت طبیعی شمال ایران برای توسعه صنعت گردشگری را گنجینه عظیمی ارزیابی کرد و گفت: صنعت گردشگری شمال با توسعه گردشگری روستایی متحول می شود.
وی از این که تاکنون از مواهب بخش روستایی و زراعی مازندران برای رونق صنعت گردشگری استفاده مطلوب نشده است، ابراز تاسف کرد و افزود: گردشگری روستایی ظرفیتی فراموش شده بخش گردشگری کشور است که باید برای اجرای آن طرحی مدون کرد.
صمدی آملی با بیان این که بر اساس آمار با ورود هر گردشگر زمینه اشتغال سه تا پنج نفر فراهم می شود، ادامه داد: مسوولان امر برای رفع چالش های اقتصادی استان از همه ظرفیت های بخش گردشگری بویژه بخش یاد شده بهره وافر ببرند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران فراهم شدن زیرساخت های گردشگری را امری ضروری و زمان بر دانست و گفت: برای تحقق برنامه 20 ساله جذب 20 میلیون گردشگر به استان باید برنامه ریزی اصولی کرد.
مهران حسنی در گفت و گو با ایرنا سمت و سوی مدیریت کلان استان را توسعه صنعت گردشگری ارزیابی کرد و گفت: وضعیت فعلی به گونه ای است که در حال نزدیک شدن به سطح مطلوبیت در این حوزه هستیم.
وی به تدوین طرح جامع گردشگری مازندران اشاره کرد و افزود: لازمه اجرایی شدن این طرح و شناسایی و عملیاتی شدن همه ظرفیت های بخش گردشگری استان منوط به داشتن طرح آمایش سرزمین است که متاسفانه هنوز فراهم نشده است.
حسنی تاکید کرد: با اجرایی شدن طرح جامع گردشگری ضمن شناسایی دقیق ظرفیت های بخش گردشگری استان، همه اهداف و برنامه ها و نیازهای مسافران مشخص و تامین می شود.
سالانه بیش از 15 میلیون مسافر به استان مازندران سفر می کنند.
گزارش از: جانعلی فتحی
