شهر رشت

رَشْت یکی از کلان‌شهرهای ایران، مرکز استان گیلان در شمال ایران، و مرکز شهرستان رشت است و مادرشهر استان گیلان و بخش‌هایی از استان‌های همجوار است. این کلانشهر همچنین بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر شمال ایران در بین سه استان‌های حاشیهٔ دریای خزر و بزرگترین شهر گیلک نشین، بزرگترین سکونت گاه سواحل جنوبی دریای خزر محسوب می‌شود.رشت سومین شهر گردشگر پذیر ایران است.

بر اساس سرشماری رسمی در سال 1390، جمعیت ساکن آن 639،951 نفر بوده‌است.جمعیت شناور ثابت روزانۀ شهر رشت به‌عنوان مادرشهر استان گیلان بالغ بر 1٬200٬000 نفر است.جمعیت این شهر در تعطیلات و ماه‌های گردگشری سال بالغ بر دو میلیون نفر است.رشت فشرده‌ترین شهر ایران به لحاظ نسبت جمعیت به وسعت است و ازلحاظ نسبت جمعیت در روز و شب نیز رتبه نخست کشور را دارد.

در شهر رشت لهجه‌های گوناگون از گویش بیه‌پس زبان گیلکی توسط مردم تکلم می‌شود.

آب و هوای رشت ازجمله آب و هوای معتدل کاسپین و شبه مدیترانه‌ای است که دارای تابستان‌های گرم و شرجی و زمستان‌های سرد و مرطوب است. همچنین شهر رشت دارای رتبهٔ اول میزان بارش مراکز استان‌های ایران و به شهر باران شهره است.

رشت بیش از 4٬5 قرن پیش مرکز گیلان شدو در گذشته، مرکز استان یکم ایران بوده‌است. همچنین این شهر نقشی کلیدی در بزنگاه‌های تاریخ ایران مانند انقلاب مشروطه،جنبش جنگل و انقلاب 1357 ایران داشت و با توجه به فرهنگ مردم آن و قرار گرفتن در جاده راه ابریشم از دیرباز به عنوان دروازه اروپا همواره به عنوان دروازه تمدن مدرن از آن یاد می‌شود. و دارای پیشینه‌ای درخشان عرصه مبادلات خارجی بوده است.

امروزه شهر رشت یکی از قطب‌های کشاورزی و گردشگری در سطح کشور محسوب می‌شود. رشت قطب تولید برنج ایران،تولید کنندهٔ بزرگ فولادو قطب تولید نانو داروهای ضد سرطان کشوریکی از مهم ترین شهرهای ایران است.

نام
وجه تسمیۀ رشت در فرهنگ واژه‌های دساتیر، به‌معنی گچی که بنّایان، سنگ و آجر را به آن محکم نمایند، و در لغت‌نامه‌های انجمن آرا، آنندراج، لغت فرس اسدی توسی، لغت محلی شوشتری، برهان قاطع، ناظم الاطبا و لغت‌نامۀ جهانگیری: چیزی که از هم فروریزد؛ هر چیزی که از هم فروریزد و فروپاشد؛ دیوار مشرف بر افتادن. گچ را نیز گویند که بدان خانه سفید کنند؛ لجن و خاکروبه؛خاک و گَرد؛ خاک را گویند؛ رنگ‌کرده نیز معنی شده‌است.همچنین رشت (به فتح اول) به معنی در فروافتاده در گودی قرار گرفته یا جای پست است. صفتی بود برای هفته بازار رشت و حومه که روزهای یکشنبه در این شهر و روزهای چهارشنبه در آج بیشه حومه رشت تشکیل می‌شد. رشت بازار یعنی بازار در گودی قرار گرفته و این صفت بدان اعتبار بود که هر پیله‌ور و یا مسافری که از بخشهای جنوبی، مانند رودبار یا از مناطق غربی مانند فومن یا از مناطق شرقی مانند لاهیجان به سوی رشت حرکت می‌کرد، از منطقه‌ای بلندتر به ناحیه‌ای که در سطح پایین قرار داشت سرازیر می‌شد. تدریجاً “بازار” از آخر نام حذف شد و “رشت” باقی‌ماند..

هوشمندانه سفر کنید و برای رزرو هتلهای رشت ، ایران هتل آنلاین در کنار شماست.

از جمله دیگر نظرات می‌توان به (بیه) یعنی مصب بین دو رود اشاره کرد. یا (دارالمرز) یعنی سرزمین پست و گود (جلگه) و یا به نظر علی‌اکبر دهخدا چون ساخت اصلی شهر در سال 900 هجری بوده و کلمه رشت در حساب ابجد 900 است این نام را انتخاب نمودند. بنا به یک گمانه زنی دیگر نیز: تلفظ دقیق این نام شهر رَشت “رِشت” بوده که آن نیز از بن ریسیدن گرفته شده‌است و دلیل این نام گذاری مطرح بودن این شهر در تولید رشته‌های نوغان یا همان ابریشم؛ابریشمی دانسته شده‌است.طبق یکی دیگر از گمانه زنی‌ها معنی کلمه رَشت از ترکیب کلمه «رِش» به معنی باران بسیار ریز است. که با پذیرفتن این گمانه زنی می‌توان رشت را به مکانی که در آنجا باران به صورت مداوم می‌بارد پذیرفت. واژه گیلکی «وارش» که به معنی باران است موید این نکته‌است که این واژه مرکب از وا+رش ساخته شده که اصل کلمهٔ مرکب هم پیشوند «وا» معادل «باز» متبادر کنندهٔ «باز باران» یعنی «باران مکرر»است. در اوستا کتاب ایرانیان باستان کلمه هو رشت بارها استفاده شده است. هو به معنی نیک و رشت به معنی کردار می‌باشد. شاید رشت در کتب پارسی به معنی کار یا عمل یا کردار یا محلی برای کار باشد. همچنین عده‌ای بر این گمانند که نام رشت از نام ایزد باران در فارسی پهلوی یعنی تیشتر گرفته شده.

رشت در 49 درجه و 36 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی واقع شده و فاصله آن از تهران 300 کیلومتر می‌باشد. همچنین شهر رشت با مساحت 180 کیلومتر مربع در زمینی مسطح و هموار به ارتفاع به طور میانگین 5 متر از سطح آب‌های آزاد قرار دارد. رشته کوه البرز در قسمت جنوبی شهررشت واقع شده و نزدیک ترین قله بلند به شهر رشت (درفک) به ارتفاع 2٬733 متر است. نزدیک ترین شهرستان به رشت صومعه سرا است که در فاصلهٔ 26 کیلومتر ی آن قرار دارد. رشت از شمال به دریای خزر و مرداب انزلی، از غرب به رودخانه پسیخان , صومعه سرا و فومن , از جنوب به بخش سنگر و شهرستان رودبار و از شرق به کوچصفهان و آستانه اشرفیه محدود است.

سلسله جبال البرز در قسمت جنوبی شهررشت واقع شده و نزدیک ترین قله بلند به شهر رشت (درفک) به ارتفاع 3500 متر است. نزدیک ترین شهرستان به رشت صومعه سرا است که در فاصلهٔ 26 کیلومتر ی آن قرار دارد. رشت از جانب شمال به دریای خزر و مرداب انزلی، از غرب به رودخانه پسیخان , صومعه سرا و فومن , از جنوب به شهرستان سنگر و رودبار و از شرق به کوچصفهان و لاهیجان محدود است و فاصلهٔ آن تا تهران 325 کیلومتر و تا بندر انزلی 30 کیلومتر است. در واقع جلگه حاصلخیز شهرستان رشت توسط کرانه‌های دریای خزر از سمت شمال، دلتای سفیدرود (آستانه اشرفیه) از جهت شرق، ارتفاعات کوهپایه‌ای- جنگلی رودبار از قسمت جنوب و شالیزارهای جلگه تولمات و فومنات از جهت غرب محدود می‌گردد. تالاب انزلی در شمال غربی شهرستان رشت واقع شده است. قسمت وسیعی از این شهرستان در ناحیه جلگه‌ای استان گیلان واقع شده و مساحت کمی از آن در ابتدای ارتفاعات و کوهپایه‌های جنگلی قرار دارد. از مهمترین ارتفاعات محدوده مورد نظر می‌توان به سراوان، عزیزکیان، موشنگاه، امامزاده هاشم و غیره اشاره کرد.

1. جمعت رشت بر اساس سرشماری در سال 1335 شمسی، 100 هزار نفر بود. این در حالی است که امروزه این شهر از جمعیتی یک میلیون نفری برخوردار است.

2. 76 درصد جمعیت این منطقه، شهری و 24 درصد آن روستایی است.

3. بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر شمال ایران در بین شهرهای ساحلی، شهر رشت است.

4. در بین شهرهای کشور، میزان بیشترین تراکم جمعیت نسبت به مساحت برای رشت است.

5. رشت سومین شهر گردشگری ایران محسوب می‌شود. سالانه 12 تا 15 میلیون نفر گردشگر به این منطقه سفر می‌کنند.

6. شهر رشت در قسمتی از جلگه‌ی گیلان قرار دارد که در دشت های جنوبی دریای خزر و در حاشیه‏‌ی غربی دلتای سفیدرود واقع شده است.

7. رشت دارای تابستان‌های گرم و شرجی و زمستان‌های سرد و مرطوب است. میانگین سالانه‌ی حداکثر دما 20 و حداقل دما 11 درجه برآورد می‌شود.

8. همچنین این شهر با متوسط بارندگی 135 روز از سال در صدر شهرهای بارانی کشور قرار دارد. میانگین سالانه‌ی بارندگی در این شهر 1359 میلی‌متر است.

9. در رشت دو رودخانه‌ی گوهررود و زرجوب جریان دارند که در شرق و غرب این شهر قرار گرفته‌اند. این دو رودخانه، در ناحیه‌ی پیربازار رشت به یکدیگر می‌رسند و سپس وارد تالاب انزلی می‌شوند.

10. طبق اسناد موجود، نام قدیم این شهر «بیه» بوده است. بیه طبق لغت‌نامه‌ها، به منطقه‌ی بین دو رودخانه گفته می‌شود.

11. شهرداری رشت یکی از قدیمی‌ترین شهرداری‌های کشور محسوب می‌شود که در سال 1286 شمسی تاسیس شد. امروزه این شهر دارای پنج منطقه‌ی شهرداری است که هر کدام از آن‌ها به سه ناحیه تقسیم می‌شوند.

12. برای وجه تسمیه‌ی رشت نظریه‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از نظریه‌ها برگرفته از مفهوم «رشت»، به معنی «قرار گرفته در جای پست و گود» است؛ که به اقلیم جلگه‌ای این منطقه اشاره دارد.

همچنین طبق نظریه‌ی علی اکبر دهخدا چون ساخت اصلی شهر در سال 900 هجری بوده و کلمه‌ی «رشت» در حساب ابجد 900 است، این نام انتخاب شده است.

نظریه‌ی دیگری به معنی کلمه‌ی «رش» اشاره دارد که در زبان گیلکی به معنی «باران بسیار» است.

13. زبان مردم این منطقه، گیلکی است. از طرفی اکثر مردم رشت، شیعه هستند؛ با این وجود، عده‌ای از آن‌ها اهل سنت و تعداد کمی زرتشتی، مسیحی و یهودی هستند.

14. رشت در گذشته قطب تولیدات نساجی ایران بود. در سالیان اخیر بسیاری از کارخانجات بزرگ صنعتی در رشت به حالت تعطیل درآمده‌اند. امروزه شهر رشت به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی در سطح کشور مطرح است. همچنین این منطقه، از تولید کنندگان بزرگ فولاد و نانو داروهای ضد سرطان کشور نیز محسوب می‌شود.

15. رشت با تولید 10 درصدی برنج، رتبه‌ی نخست را در زمینه‌ی تولید برنج کشور دارد.

16. در شهر رشت تعداد 19 واحد دانشگاهی دولتی و غیر دولتی وجود دارد.

17. شهر صنعتی رشت در سال 1353 شمسی در جنوب این منطقه تاسیس شد. این شهر صنعتی که در جنوب شهر رشت واقع شده است، یکی از پنج شهر صنعتی بزرگ کشور و دومین شهر صنعتی خصوصی ایران به شمار می‌رود. در حال حاضر تعداد 280 واحد صنعتی در این شهر وجود دارد که از این تعداد 140 واحد در حال فعالیت هستند.

18. مهم‌ترین صنایع دستی این منطقه، دستبافت‌های پشمی، حصیر بافی، چادر بافی و چموش دوزی هستند.

19. شهر رشت در سال 2015 به عنوان شهر خلاق در زمینه‌ی خوراک‌شناسی، به یونسکو پیوست. بر اساس استانداردهای یونسکو، شهر خلاق شهری است که از نوآوری و توانمندی‌های شهروندان در توسعه‌ی شهری استفاده می‌کند. رشت، تنها شهر ایران به همراه 18 شهر دیگر جهان است که در زمینه خوراک‌شناسی در یونسکو ثبت شده است.

20. در انتها جالب است بدانید، در سال 1290 شمسی، اولین اتوبوس در ایران توسط یک تاجر بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد.