روستای جاجا

روستای جاجا از توابع بخش مرکزی شهرستان تیران و کرون، در 5 کیلومتری شمال غربی تیران، 27 کیلومتری نجف‌آباد و 55 کیلومتری اصفهان قرار دارد. ارتفاع این روستا از سطح دریا 1900 متر و آب و هوای آن گرم و خشک می‌باشد. مردم روستای جاجا به زبان فارسی سخن می‌گویند و مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند. لازم به ذکر می‌باشد؛ در سال 1385 جمعیت روستای جاجا 377 نفر گزارش شده است. درآمد بیشتر مردم روستا از فعالیت‌های زراعی، دامداری و باغداری تامین می‌شود. گروهی از مردم نیز از طریق صنایع دستی امرار معاش می‌کنند. عمده محصولات زراعی و باغی این روستا شامل: گندم، جو، نخود، تره‌بار، انگور، بادام، به، گردو و گیاهان دارویی است. همچنین گوشت، شیر، خامه، ماست، کره محلی و روغن حیوانی از جمله فرآورده‌های دامی روستا می‌باشد. گفتنی است زنان و دختران روستایی ضمن همکاری در فعالیت‌های زراعی به بافت قالی (طرح نجف‌آبادی) نیز می‌پردازند. عزاداری ماه محرم، زمزمه‌های سحر در روزهای ماه رمضان همراه با نواختن طبل در هنگام طلوع آفتاب از جمله مراسم خاص و آیینی مردم روستای جاجا است؛ همچنین در اعیاد و مناسبت‌های ملی از قبیل عید نوروز و چهارشنبه سوری مراسم ویژه‌ای برگزار می‌گردد. طبل و سنج، نی، دایره و تنبک سازهایی هستند که از آنها در مراسم عروسی و اعیاد ملی استفاده می‌شود و بازی‌های قوبازی، پل و چفتک، خانه بندی، یک قل و دو قل، قایم باشک، گردو بازی و هفت سنگ در میان مردم روستای جاجا رایج است. پوشاک برخی از مردم روستا لباس‌های خاص محلی می‌باشد. لباس محلی مردان شامل: شلوار مشکی گشاد، پیراهن یقه بوری، قبا، آر خالق یا نیف تنه، شال و گیوه است. زنان نیز از کلاه مخمل حاشیه دوزی شده، چارقد، چادر شب، پیراهن راسته، شلوار قردار (نوعی دامن شلواری) یل و گیوه استفاده می‌کنند. قالی‌های بافت این روستا در زمره بهترین صنایع دستی استان اصفهان می‌باشند؛ در ضمن کشمش، انگور، شیره انگور، کشک، سرکه و انواع قالی عمده‌ترین سوغاتی‌های این روستا محسوب می‌شوند. از غذاهای محلی روستا می‌توان به آش بلغور، حلیم با گندم پوست کنده، آش جو ترش و شولی اشاره نمود. نکته قابل توجه آن که روستای جاجا با بافت مسکونی متراکم در منطقه‌ای کوهستانی استقرار یافته است که کوه‌های وجین بالا و وجین پایین در شرق و تپه قلعه در شمال شرقی روستا واقع شده‌اند. مصالح عمده به کار رفته در واحدهای مسکونی مشتمل بر خشت، گل، سنگ و آجر می‌باشد. سقف خانه‌ها مسطح و در پوشاندن آنها از چوب، سر شاخه‌های درختان و اندو گل یا قیرگونی استفاده شده است. شکل خانه‌های روستایی از نوع معیشت خانوار روستایی تاثیر پذیرفته است و فضاهای درونی آن شامل: ایوان، حیاط، باغچه، سرویس بهداشتی، انباری، راهرو و تعدادی اتاق استراحت و خواب می‌باشد؛ همچنین عبور رودخانه مرغاب از میان روستا آب و هوایی خوش و چشم اندازهای طبیعی زیبایی به وجود آورده است؛ چنان که دو طرف حاشیه رودخانه و انبوه درختان کاشته شده بلند در سر سبزی فضای عمومی روستا تاثیر بسزایی گذاشته است. از آثار تاریخی روستا می‌توان به قلعه قدیمی داخل روستای جاجا با 200 سال قدمت اشاره کرد که امروزه به صورت نیمه مخروبه در آمده است؛ اما با بهسازی و بهره‌برداری مناسب می‌توان این بنا را به یک جاذبه تاریخی تبدیل نمود. حمام، مسجد قدیمی، مساجد خان، سید تیران و خانه‌های قدیمی روستا از دیگر جاذبه‌های تاریخی و مذهبی این روستا می باشند که پیشینه تاریخی روستا را به نمایش می‌گذارند. گردشگاه طبیعی و حفاظت شده قمیشلو در 20 کیلومتری روستای جاجا از ییلاقات و تفرجگاه‌های منطقه محسوب می‌گردد که با وسعتی برابر 4/89813 هکتار دارای کوه‌ها، دشت‌ها و تپه ماهورهای متعددی است که مهم‌ترین آنها عمر کوه، موستان، زنگاری، دم زرد، اتابکی، دربند، کپه پلنگی و دم دراز می‌باشد؛ هم چنین پوشش گیاهی منطقه شامل: درمنه، گون، بادام وحشی، تنگرس، انجیر وحشی و گونه‌های مختلف دارویی است. حیاط وحش این منطقه را نیز پستاندارانی چون: قوچ و میش، آهو، کل و بز، پلنگ، گربه وحشی، روباه معمولی، کفتار، شغال پرندگانی و سارگپه، عقاب طلایی، قرقی، بالابان، شاهین، دلیجه، لیل، جغد، کبک، تیهو، انواع چکچک و … تشکیل می‌دهند. برای دیدار از این منطقه هر ساله گردشگران و مسافران بسیاری به صورت گذری به این روستا مسافرت می‌کنند. علاوه بر آن چشمه سارهای متعدد پیرامون روستا از جمله چشمه‌های مرغاب و احمدرضا از جاذبه‌های طبیعی روستا به شمار می‌آیند. در حاشیه این چشمه‌ها، تفرجگاه‌های زیبایی وجود دارد که در ایام مختلف سال پذیرای گردشگران زیادی می‌باشد. دریاچه سد خاکی خمیران در فاصله 6 کیلومتری روستای جاجا قرار دارد و از جاذبه‌های آبی مهم روستا می‌باشد که موجبات رشد و رواج ورزش‌های آبی در این منطقه را فراهم آورده است. پیست اسکی دالانکوه نیز در 35 کیلومتری روستا واقع شده است که در فصل زمستان گردشگران، کوهنوردان و اسکی بازان بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. دسترسی به این روستا از طریق شهرهای اصفهان، نجف‌آباد و تیران با جاده آسفالت میسر می‌باشد.