فردینما تبری

گاهشماری طبری / تبری/ مازندرانی، نوعی از گاهشمار ساسانی است که در آن سال برابر 365 روز و شامل دوازده ماه 30 روزه بوده‌است. مبداء آن مرگ یزدگرد سوم در سال 31 هجری بوده و به وسیله اسپهبد «گیل ژاماسپی» از اسپهبدان طبرستان رواج یافته‌است. امروزه نیز در برخی مناطق مازندران کاربرد دارد. از آنجا که دوازده ماه سی روزه برابر سیصد و شصت روز خواهد شد، پنج روز اضافه محاسبه نمی‌شود. پنج روز اضافه هر سال پتک نامیده شده و به آخر سال اضافه می‌شود. اهالی سعی می‌کنند که این پنج روز را در دامان طبیعت به استراحت بگذرانند. به شش روز اضافه سالهای کبیسه ششک گفته می‌شود . درباره مبدا تقویم تبری نظرات متفاوتی ارائه شده‌است و مبدأ آنرا اسپهبدی (24شمسی)، یزدگردی، خراجی (11ق. ه) و یا باستانی می‌نامند. اما آنچه امروزه مشهور است بر اساس محاسبات نصرالله هومند آغاز آن باستانی و برابر با دوم مرداد 133سال پیش از هجرت مصادف با پادشاهی قباد ساسانی و حاکمیت فرزندش کیوس بر ساتراپ تبرستان می‌باشد. وی معتقد است که در این سال مردمان تبرستان با برقراری یک روز کبیسه به نام ششک سال را از گردش باز داشتند و از این رو آن را مبدا در نظر گرفت. از اینرو این تقویم با تقویم هجری خورشیدی 133 سال تفاضل دارد که بعلت تفاوتشان در سر سال از اول فروردین تا اول مرداد این تفاضل 132 سال می‌باشد. ماههای تبری معادل شمسی 1 – فردینه ما 2 مرداد – 31 مرداد 2 – کرچه ما 1 شهریور – 30 شهریور 3 – هره ما (غرب مازندران : خره ما ) 31 شهریور – 29 مهر 4 – تیر ما 30 مهر – 29 آبان 5 – ملاره ما 30 آبان – 29 آذر 6 – شروینه ما 30 آذر – 29 دی 7 – میر ما 30 دی – 29 بهمن 8 – اونه ما 30 بهمن – 29 اسفند «شیشک» «پیتک» 30 اسفند 1 – 5 فرودین 9 – ارکه ما 6 فرودین – 4 اردیبهشت 10- دِه ما 5 اردیبهشت – 3 خرداد 11- وهنه ما 4 خرداد – 2 تیر 12- نوروز ما 3 تیر – 1 مرداد سال تبری دوازده ماه‌است با فردینه ما از 2 مردادماه هجری خورشیدی آغاز می‌شود و هر ماه 30 روزه دارد. مانند تقویم باستانی دارای پنجه می‌باشد که «پیتک» نام دارد و با پنج روز اول فروردین هجری خورشیدی برابر است و در سالهای کبیسه 30 اسفند با روز کبیسه «شیشک» برابر است. سرسال تقویم تبری با داشتن کبیسه گیری یکنواخت چهارساله نسبت به تقویم رسمی گردان بوده‌است و زمانی که به 2 مردادماه خورشیدی رسیده‌است از نظر کبیسه گیری با تقویم رسمی هماهنگ شده‌است و سرسال آن تثبیت شده‌است. این روز بعلت تناسب فصلی سرسال گرفته شده و تثبیت گردیده‌است. و از سویی روز کبیسه «شیشک» با این محاسبه با 30 اسفند مطابقت دارد. بنا براین مردم مازندران با شروع سال جدید تبری آیین سنتی فردینه ما را برگزار می کنند که در این جشن برنامه‌های مختلفی اجرا می شود از قبیل سرنا نوازی، کشتی محلی، نمایش آیینی محلی، موسیقی محلی و پخت آش ترش که یکی از غذاهای سنتی مازندران در مناطق کوهستانی است و ….