آموزش مدیتیشن و ذهن آگاهی به کودکان

ستاره حمیدی؛ روان درمانگر

در دوره‌‌ای که کودکان رو به بازی‌‌های خشن کامپیوتری آورده‌اند و ارتباط‌شان با طبیعت و بازی‌‌های گروهی با همسالان کمتر شده و اکثراً تک فرزند بوده و تمام وقت خود را صرف بازی‌‌های رایانه‌‌ای و یا تبلت می‌‌کنند چگونه می‌‌توان توقع داشت شب‌‌ها کابوس حاصل از بازی‌‌های خشنی که دیده‌اند را نداشته باشند و یا چگونه با دیدن برخی صحنه‌‌های فیلم‌‌های اکشن از ترس از خواب بیدار نشوند و یا به خاطر ارتباط کم با مادر و پدر شاغل دچار اضطراب جدایی نشوند.

چه بسیارند والدینی که نگران ترس‌‌ها، اضطراب‌‌ها، ناخن جویدن و یا بی قراری‌‌های فرزندانشان هستند.

اختلالات اضطرابی: تحقیقات نشان داده اختلالات اضطرابی در میان کودکان شایع است، آمار نشان می‌‌دهد که از هر 10 تا کودک 1 نفر از آنها اضطراب شدید را در طول دوران کودکی خود تجربه می‌‌کنند و چه بسیار مادران و پدران نگرانی که بیان می‌‌کنند فرزندشان در مدرسه تمرکز و آرامش نداشته و مربی‌اش از وی شکایت می‌‌کند که کودک آرام و قرار ندارد و علاوه بر آن همکلاسی‌‌هایش را نیز مورد آزار و اذیت قرار می‌‌دهد.

والدینی که برای یافتن راه چاره به کلینیک‌‌های مشاوره و روانشناس‌‌ها مراجعه می‌‌کنند، آنچه مسلم است روانشناسان در این مسیر می‌‌توانند با بررسی الگوهای رابطه والد و فرزند و نوع وقت گذرانی و تفریحات کودک راهکارهای مناسبی به والدین ارائه دهند و با تکنیک‌‌های تغییر رفتار کمک شایانی به والدین نمایند و در این میان یکی از هدیه‌‌های ویژه‌‌ای که هر والدی می‌‌تواند به فرزندش ببخشاید آموختن روش‌‌ها و مهارتهایی است که وی را در دنیای پر استرس امروزی محافظت کرده و به وی آرامش ببخشد.

مهارتی که آرامش را از دوران کودکی تا بزرگسالی به فرزندان هدیه می‌‌دهد.

مدتیشین و ذهن آگاهی

در مقاله‌‌ای که در سال 2009 دانشکده جانسون در واشنگتن دی سی منتشر شد و تحقیقات صورت گرفته مشخص شده که آموزش مراقبه و مدیتشین و ذهن آگاهی به مدت20 دقیقه در روز تاثیرات شگفت انگیزی در کاهش میزان استرس و اضطراب کودکان دارد و علاوه بر آرام سازی کودکان این تمرین سبب کسب مهارت‌هایی نیز در کودکان می‌‌شود.

شادی و لذت بردن در زمان حال به کودک آموخته می‌‌شود او می‌‌آموزد لحظه به لحظه زندگی کند و در زمان حال حضور داشته باشد.

نگران آینده نباشد و حسرت گذشته را نخورد همچنین روش‌‌های ذهن آگاهی سبب تقویت تمرکز و توجه کودکان می‌‌گردد و آنها را برای رویارو شدن با دنیایی که هرلحظه در حال تغییر است آماده می‌‌سازد حال ذهن آگاهی چیست؟

در واقع ذهن آگاهی به کودکان در حال زندگی کردن و لذت بردن از زندگی را می‌‌آموزد و در کنارش تکنیک‌‌های مراقبه و مدیتیشن وی را آرام می‌‌سازد و فرزندان را از مبتلا شدن به اختلالات اضطرابی و افسردگی در آینده رها ساخته تا بتوانند سلامت روانی و زندگی شادی را تجربه نمایند.

زمانی که کودکان بیاموزند با روش ذهن آگاهی در لحظه حضور داشته باشند قادر خواهند بود احساسات و هیجانات خود را در زمان حال مدیریت کنند و از خشم‌‌ها وعصبانیت‌‌های بدون کنترل رهایی یابند.

آنچه مسلم است آرام کردن یک کودک مضطرب و یا وحشت زده نیاز به مهارت‌هایی دارد و اینجاست که والدین ابتدا باید خود این مهارتها را بیاموزند.

مدیریت استرس

با این تکنیک والدین قادر خواهند بود مدیریت استرس را به فرزندان شان آموزش دهند.

تحقیقات نشان داده زمانی که افراد دچار استرس، اضطراب و خشم می‌‌شوند قادر نیستند به خوبی نفس بکشند و نفس خود را حبس می‌‌کنند با تکنیک ذهن آگاهی والدین به فرزندان خود آموزش می‌‌دهند چگونه خوب نفس بکشند در زمان‌‌های که استرس دارند و چگونه از تکنیک‌‌های مدیتیشن استفاده کنند در واقع مدیتیشن ابزار مدیریت استرس است حتی برای کودکان آنچه در این میان از اهمیت ویژه‌‌ای برخوردار است علاقمند کردن کودکان به این روش است.

جالب است بدانید که کودکان سریع تر از بزرگسالان جذب این تکنیک می‌‌شوند اگر والدین مسیر درست را بیابند در ذیل یک روش جهت علاقمند کردن کودکان ذکر می‌‌گردد:

ابتدا باید والدین تکنیک‌‌ها را خود فرا گرفته و در منزل انجام دهند به گونه‌‌ای که کودکان شاهد آن باشند بدون شک کودکان با دیدن علاقمند می‌‌شوند باید فضا را برای ورود کودکان آماده ساخت.

آنچه باید انجام شود

1- بصورت یک برنامه مشخص در زمان خاص والدین خود به تنهایی تمرین کنند زمانی که کودکان شاهد تمرین شما باشند خود پیشقدم می‌‌شوند.

2- استفاده از شمع‌‌های فانتزی و کم کردن نور محیط جهت جذب و آماده‌سازی فضا استفاده کنید.

3- زمان‌‌های انجام تمرین در ابتدا کوتاه باشد دقت کنید میزان توجه و تمرکز فرزند شما به تعداد سال‌های سن وی است یک کودک پنج ساله می‌‌تواند 5 دقیقه تمرکز کند.

از 5 دقیقه شروع کنید، طولانی شدن باعث ناکامی و بی حوصلگی کودک می‌‌شود

4- موسیقی ملایم پخش کنید. به کودک یادآور شوید موسیقی یکی از ارکان اصلی این بازی است، کودکان بازی‌‌ها و قواعد اش را دوست دارند و بدان علاقمند می‌‌شوند.

5- از کودک بخواهید برای فراهم کردن مقدمات شما را همراهی کند : به عنوان مثال به وی بگویید "شمع‌‌ها را بیاور" "با هم شمع‌‌ها را روشن می‌‌کنیم" و اگر از نظر سنی بزرگتر بود از وی بخواهید شرایط را آماده کند و شمع‌‌ها را بیاورد و روشن کند و غیره ... .

6- با یک تمرین ساده شروع کنید از وی بخواهید کنار شما در فضایی که مهیا کرده‌اید دراز بکشد و بگویید هر آنچه شما بیان می‌‌کنید را انجام دهد به عنوان مثال : "چشم‌‌هایت را ببند، راحت دراز بکش، تصور کن در ساحل دریا هستیم و روی شن‌‌هادراز کشیده ایم، تجسم کن صدای موج‌‌ها را می‌‌شنوی و ...".

هنگامی که به کودک یادآور شوید برگزاری مراسم دو نفره یا سه نفره همراه با پدر و مادر یک مراسم ویژه خانوادگی است کودک به این مراسم ترغیب شده و شک نداشته باشید منتظر فرا رسیدن زمان برگزاری مراسم مدیتیشن و... خواهد بود و مدام اصرار به تمرین و تکرار آن دارد.

شاید در ظاهر این یک بازی برای کودک باشد ولی به مرور زمان او در این تمرین جدی تر خواهد شد و این بستگی به نوع هدایت والدین خواهد داشت.

برای انجام این امور بهتر است ابتدا خود والدین تمرینات و اطلاعات کافی داشته باشند تا بتوانند پاسخگویی سوالات کودکان باشند.

استفاده از متن‌‌ها معتبر در اینترنت، کتاب‌‌ها و روانشناسانی که در این زمینه فعالیت می‌‌کند کمک بسیاری به والدین خواهد کرد.