حذف ۳۰۰ دلار، مسافری را شوکه نمی‌کند

به گزارش ایسنا، روند کاهشی حجم ارز مسافرتی از سال 90 آغاز شد تا سرانجام روز دوشنبه 20 شهریورماه 96،  پرونده آن با دستور بانک مرکزی بسته شد، هرچند که چراغ آن از آذرماه سال 91 کم سو شده بود، آن زمان که به دستور دولت دهم مقرر شد هر مسافر فقط یک بار در سال حداکثر 300 دلار دریافت کند.

این مبلغ برای سفرهای عتبات عالیات نیز تا 200 دلار تعیین شده بود.

نرخ رسمی دلار در زمانی که دستور حذف ارز مسافرتی صادر شد به 3332 تومان رسیده بود، درحالی که ارز آزاد با قمیت حدودی 3900 تومان در بازار، مبادله می‌شد که نشان‌دهنده اختلافی در حدود 560 تومان بود که محاسبه آن در 300 دلار ارز مسافرتی، شکافی نزدیک به 170 هزار تومان را ایجاد کرده بود. برای همین فعالان گردشگری معتقدند؛ تفاوت نرخ ارزِ بازار آزاد و بانک در چند سال اخیر آن‌چنان نبود که آن 300 دلار وسوسه‌کننده باشد و اکنون با حذف آن، آمار سفر روند نزولی را طی کند.

تصمیم دولت برای حذف ارز مسافرتی بیشتر به دلایلی چون صرفه‌جویی ارزی و حرکت به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز گرفته شده است که مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و حمایت از توسعه معاونت گردشگری معتقد است؛ این اقدام در عین حال به حذف پولشویی و رانت‌خواری نیز منجر خواهد شد.

عبدالرضا مهاجری‌نژاد با تایید اقدام بانک مرکزی برای حذف ارز مسافرتی، یادآور شد: این تاکیدِ همواره‌ی اقتصاددان‌ها بوده، چرا که در باور آن‌ها تفاوت نرخ ارز در بازار معنایی ندارد و لزوما باید به سمت تک نرخی شدن ارز پیش رفت.

او با اعتقاد بر این‌که جنبه‌های مثبت حذف ارز مسافرتی خیلی بیشتر از مضرات آن است به ایسنا ‌گفت:‌ حذف ارز مسافرتی به واقعی شدن نرخ‌ها در سفرهای خروجی و ورودی کمک می‌کند و از رانت‌خواری و پول‌شویی جلوگیری خواهد کرد.

مهاجری‌نژاد همچنین تاکید دارد که حذف ارز مسافرتی تاثیر شوک‌آوری روی سفرهای خارجی ایرانی‌ها نخواهد داشت.

جلیل هریسچی ـ عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران ـ نیز درباره‌ی بی‌انگیزگی که اخیرا ارز مسافرتی پدید آورده بود با ایسنا سخن گفت و اظهار کرد: ‌تفاوت قیمت ارز دولتی و آزاد در یکی دو سال اخیر آن‌چنان نبود که در مردم انگیزه ایجاد کند، برای همین مردمی که سفر می‌روند بیشتر ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند و آن قشری هم که معمولا سراغ ارز مسافرتی می‌رفتند و اغلب مقصدشان عراق و یا کشورهایی بود که هزینه‌ی کمتر در برداشت، چندان متکی به این رقم نبودند، چون 300 دلار پولی نیست که کفاف سفر حتی در این کشورهای کم هزینه را بدهد و مردم دنبال آن باشند.

ارزیابی این آژانس‌دار کهنه کار این است که رقم ارز مسافرتی قابل توجه و حتی قابل طرح نبود و انگیزه‌ای را برای سفر ایجاد نمی‌کرد و درمان دردی نبود که حالا با حذف آن، در سفر مردم اختلال بوجود آید.

رضا اباذری ـ رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی استان تهران ـ که هم عقیده با سایر کارشناسان و فعالان گردشگری در تاثیر نداشتن حذف ارز مسافرتی در جابه‌جا شدن آمار مسافرت است، نگاه دیگری به این جریان دارد که در شرح آن به ایسنا، گفت: دولت بویژه بانک مرکزی نباید ناتوانی خود در رفع مشکلات و معضلات ارزی و اقتصادی کشور را روی جامعه‌ی مسافر سرشکن کند. اساسا باید سیستم  بانک مرکزی این مشکل را ریشه‌ای حل کند. به هر حال 300 دلار هم اتفاق خاصی نیست، ولی شاید افرادی بودند که به این مبلغ نیاز داشتند.

وی اضافه کرد: اگرچه 300 دلار با نرخ خیلی نزدیک به قیمت بازار آزاد، کمکی به مسافر نمی‌کرد، ولی به هر حال ما به اصلاح قوانین در این بخش نیاز داریم، طوری که هر مسافری دسترسی آسان به ارز داشته باشد و بتواند آن را خارج کند و گردشگر ورودی هم در مقابل، براحتی ارز خود را وارد و تبدیل کند تا بازار سیاه رفع شود.

او تاکید کرد: به هر حال ضعف و ناکارآمدی سیستم مالی ارتباطی به اقتصاد گردشگری کشور بویژه در حوزه تورهای ورودی و خروجی ندارد.

اباذری با بیان این پیشنهاد که یارانه‌ی بخش سفر را می‌توان صرف تسهیل و فرهنگ‌سازی سفر و توسعه پایدار گردشگری کرد، به عنوان فعال اقتصادی به طرح مطالبات این صنعت پرداخت و گفت: تسهیل در تبادل و ثبات در نرخ ارز از جمله خواسته‌های ما است. وجود این بی‌ثباتی در تمام این سال‌ها باعث شده مردم با خرید ارز مسافرتی به نرخ رسمی، بخشی از هزینه سفرشان را تامین کنند.

اباذری ادامه داد: اگر به گذشته برگردیم در دهه 70، آن یک هزار دلار ارز مسافرتی که می‌دادند، اختلاف قیمت قابل توجهی با ارز آزاد داشت و مسافران خیلی راغب بودند از آن استفاده کنند، شاید ناکارآمدی سیستم بانکی کشور و وجود مافیا باعث شد در دوره‌ای ارز زیادی از کشور خارج شود. فرآیند پرداخت ارز مسافرتی هم به گونه‌ای بود که صرف خرید خدمات سفر نمی‌شد و بیشتر خرج خرید کالا و تجارت چمدانی می‌شد، بویژه زمانی که مبلغ ارز مسافرتی یک هزار دلار بود که شاید چهل پنجاه درصد هم در خرید ارز دولتی و فروش آن سود بدست می‌آمد.

به هر حال رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران نیز باور دارد؛ با حذف ارز مسافرتی اتفاق خیلی خاصی در آمار سفرها نمی‌افتد چون اختلاف ارزی آن با بازار آزاد خیلی ناچیز بوده است.