به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، احمد علی اسدی، سرپرست کاوش آبراهه های تخت جمشید با اعلام این خبر گفت: هدف فصل سوم کاوش آبراهه های تخت جمشید، دنبالۀ کاوش آبراهه حیاط جنوبی کاخ تچر ، شناخت وضعیت مجموعه آبراهه دروازه ناتمام و شناسایی و بیرون آوردن بخشی از دیوارۀ تخت جمشید بود که به واسطه خاک دور ریز حاصل از کاوش های قبل به صورت کوهی از خاک نیمی از ضلع جنوبی تختگاه را پوشانده بود.
او با اشاره به ایجاد مجموعه ای از سه آبراه، در محدوده کاخ تچر گفت: یکی از این آبراهه ها در بخش ایوان شمالی کاخ تچر قرار دارد و پس از طی مسیر کوتاهی به آب راه های آپادانا پیوند می خورد.
اسدی در توضیح آب راه دیگر گفت: این آبراه، شاخه فرعی آبراهی است که از حیاط جنوبی تچر آغاز شده و با امتداد به سمت خاوری در محدوده بین خزانه و کاخ صد ستون به شبکه اصلی آبراه ها می پیوندد.
او گفت: کاوش در این آبراهه با توجه به اینکه دارای ساختاری متفاوت و جهت امتدادی نامشخص به سمت غرب تختگاه است دارای اهمیت قابل توجهی در شناخت کلی شبکه آبراهه های زیرزمینی تختگاه است و احتمال دارد در صورت کاوش بتوان وضعیت آبراهه ها را در این بخش به صورت کامل مشخص کرده و به درک بهتری از وضعیت بناهای پارسه در این بخش رسید
اسدی با اشاره به شناسایی دو شاخه فرعی از آبراهه گفت: یکی از این شاخه ها با امتداد به سمت شمال غربی حیاط تچر، به زیر کاخ تچر منتهی شده و برای دفع آبهای پشت بام ایوان جنوبی کاخ مورد استفاده بوده است.
او با اشاره به شاخه فرعی دیگری که به سمت جنوب حیاط تچر و کاخ H در امتداد است، گفت: کشف یک دریچه اصلی دوره هخامنشی که آبهای سطحی محوطه غربی حیاط جنوبی را به شبکه اصلی انتقال می داده است از یافته های جدید این فصل از کاوش بود.
او افزود: ادامه کار در شاخه جنوبی حیاط تچر می تواند شناخت جدیدی از وضعیت آبراهه ها را در سمت جنوبی حیاط و خصوصا کاخ H ارائه دهد.
به گفته این باستان شناس، شاخه دیگری از آبراهه ها در گُسترۀ شرقی دروازۀ ناتمام است که از جنوب به زیر کاخ صد ستون و از جهت شمال به سمت دیواره شمالی تختگاه امتداد پیدا کرده است.
وی با اشاره به کاوش قسمتی از این آبراه در سالهای قبل گفت: متاسفانه هیچ گزارشی از این کاوش در دسترس نیست.
او با اشاره به امتداد این ابراهه به سمت شمال تختگاه گفت: اطلاع در کارکرد این آبراه و قرار داشتن آن در زیر هر یک از بناهای گُستره شمال شرقی تختگاه برای ما اهمیت داشت.
او در ادامه گفت: به همین دلیل کاوش در این بخش نیز مد نظر قرار گرفت در ادامه کار حدود پنجاه متر از این آبراهه خاکبرداری شد.
اسدی از نکات قابل توجه در این آبراه به ارتفاع حدود شش متری کانالها اشاره کرد که یکپارچه از صخره های کوه و در دل آن کنده شده و هیچگونه ساختار منظمی ندارد.
وی ابراز امیدواری کرد با توجه به اینکه شکل شبکۀ آبراهه ها به گونۀ کامل در بسیاری از بخش های تختگاه، در پیوند با نوع بناهایی است که روی تختگاه داشته، با ادامه کاوش در فصل های بعدی و شناسایی کامل شبکۀ آبراهه ها در این بخش، به بهبود بازسازی بناها دراین قسمت کمک شود.
او افزود: خاک دور ریز حاصل از کاوش های اشمیت و هرتسفلد که بین سالهای 1932 تا1939 در ضلع جنوبی تختگاه ریخته شده، امروزه به صورت کوهی از خاک، نیمی از ضلع جنوبی تختگاه را پوشانده و نمای آن را در خود پنهان کرده است.
اسدی در ادامه گفت: این تل خاک موجب شد امکان بیرون رفت آب کانال ها از ضلع جنوبی تختگاه وجود نداشته باشد که در سال 91 با شناسایی خروجی ابراه و کاوش در بخش شرقی این دیواره مشکل خروج آبهای سطحی رفع شود.
وی هدف از کار در این بخش در فصل سوم کاوش ابراهه ها، را دسترسی به مسیری برای بازدید گردشگران از سنگ نبشتۀ بسیار ارزشمند داریوش یکم در پِی بنای جنوبی تخت جمشید اعلام و ابراز امیدواری کرد که با دستیابی به سطح های پایین تر، بتوان به امتداد دیگر شبکۀ آبراهه ها دسترسی داشته و آن را شناسایی کرد.
این باستان شناس هدف نهایی کاوش در این قسمت را شناسایی و بیرون آوردن بخشی از دیوارۀ تخت جمشید زیر خَروارها خاک پنهان شده اعلام کرد و گفت: نتیجه این امر بازیابی شکل اصلی پارسه همان گونه که در درازای سده ها وجود داشته، است.
عمده ترین یافته های آبراهه های تخت جمشید
او عمده یافته های به دست آمده از کاوش آبراهه های تخت جمشید در این فصل را شامل قطعات سنگ و سفال اعلام کرد و افزود: یافته های سنگی عمدتاً شامل قطعاتی از سنگ های کوچک و بزرگ نقش برجسته دار با آرایه ها و نقش های گوناگون بود که به بخش های مختلف جرزها، ستون ها و نقوش پلکانهای شمالی،غربی و جنوبی حیاط تچر تعلق داشتند.
به گفته وی، بیشتر یافته های سنگی از کارگاه حیاط جنوبی کاخ تچر به دست آمدند و یافته های دیواره جنوبی عمدتاً در حین کاوشهای پیشین تخت جمشید در این محل ریخته شده بود.
اسدی افزود: چند قطعه سنگ کتیبه دار(حروف مربوط به کتیبه های فارسی باستان) ، دسته تزیینی شمشیر از سنگ لاجورد، جرز سنگی با نقش چهار تن از ندیمه های پارسی ، قطعه هایی از نقاشی ها بر روی آجرهای لعاب دار ، سر پیکان ، تعداد ی مهره تزیینی از سنگ عقیق، چند اسکلت انسانی و تعداد بسیار زیادی از اشیاء دیگر مربوط به دوره هخامنشی از یافته های ویژه در این فصل بود.
او آبراهه های زیر زمینی تخت جمشید را بخش مهمی از ساخت وساز های این محوطه عنوان کرد و گفت: نقشه آبراهه های تختگاه تخت جمشید نشانگر مجموعه ای نسبتاً پیچیده از چند آبراه اصلی و کانال هایی کوچک تر است که تمامی سطح تختگاه مذکور را زیر پوشش قرار داده است.
به گفته این باستان شناس، این شبکه آبراهه ها با آغاز پژوهش های باستان شناسی در تخت جمشید از حدود 80 سال پیش، به تدریج کاوش و بخش های گوناگون آن شناسایی شد.
وی با اشاره به صدور مجوز کاوش آبراهه های تخت جمشید توسط ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری افزود: نخستین بار هرتسفلد و بعد از آن اشمیت بخش عمده ای از نقشه آبراه ها را مشخص کردند، علی سامی نیزکه 22 سال (1318-1340 هجری شمسی ) اداره محوطه را بر عهده داشت، بخشی از آبراهه ها را لایروبی کرد.
این باستان شناس خاطر نشان کرد: در فاصله سالهای 1381 تا 1383 بنیاد پژوهشی پارسه ـ پاسارگاد به سرپرستی علیرضا عسگری چاوردی و دفتر فنی تخت جمشید،کاوش بخش های پایانی کانال های تختگاه تخت جمشید را انجام دادند و در تابستان سال 91 در امتداد خروجی آبراهه های تخت جمشید توسط علی اسدی کاوش انجام شد که این امر موجب رفع دایمی مشکل خروج آب جمع شده در آبراهه ها شد
