جریمه‌هایی که بازدارنده نیست، قوانینی که زیر پا گذاشته می‌شود، رانندگانی که با تجربه نیستند، وسایل نقلیه‌ای که ایمن نیستند، جاده‌هایی که استاندارد لازم و کافی را ندارند، همه و همه از جمله دلایلی هستند که به گفته مسئولان سالانه مسافران جاده‌ای زیادی را به کام مرگ فرو می‌برد و خانواده‌های زیادی را هم داغدار می‌کند.
به گزارش ، جوان نوشت: هرچند که در تصادفات جاده‌ای سه ضلع مثلث راننده، خودرو و جاده را سهامدار معرفی کرده‌اند و برای هر کدام در جای خود سهمی در نظر گرفته‌اند، اما شاید بهتر باشد در کنار جاده‌های ناایمن، وسایل نقلیه با پایین‌ترین حد‌استاندارد و راننده‌هایی که مهارت ندارند، سهمی هم برای مسئولانی در نظر گرفت که به‌رغم سیر صعودی این حوادث و تلفات جاده‌ای همچنان استوار و محکم بر مسند فعالیت نشستند.
مطابق آخرین آمار پزشکی قانونی کشور در پنج سال گذشته (1391 تا 1395) 919 نفر تنها در حوادث رانندگی اتوبوس‌های مسافربری جان خود را از دست دادند و در آمار کلی‌تری بالغ بر 280 هزار نفر از هموطنان و مردم ایران در طول یک دهه گذشته بر اثر حوادث جاده‌ای جان خود را از دست داده‌اند. آماری که به‌رغم توفیقات حاصل شده در طول دهه‌های اخیر باز هم ایران را در زمره کشورهایی قرار داده که در این حوزه با چالش مواجه است.
تلفات جاده‌ای در کشور آنچنان بالا است که با وجود توفیقات حاصل شده در طول یک دهه اخیر و کاهش تلفات جاده‌ای، باز هم جزو کشورهایی هستیم که متأسفانه در این حوزه با چالش‌ها و حوادث تلخی مواجه می‌شویم.
شهریور‌ماه امسال نیز همچون قبل که طبق گفته پلیس پرتلفات‌ترین ماه‌های سال محسوب می‌شود، با دو حادثه تلخ در طول 10 روز مواجه بودیم. اولی حادثه واژگونی اتوبوس دانش‌آموزان هرمزگانی در محور بندرعباس - شیراز با 9 کشته و دومی حادثه شب گذشته در دره جاجرود که تا لحظه نگارش این گزارش 11 کشته بر جای گذاشته است.
سه ضلع ناقص در پیدایش تصادفات جاده‌ای
مطابق با آمارهای موجود گفته می‌شود در پیدایش تصادفات همیشه سه ضلع مثلث راننده، خودرو و جاده سهم بسزایی دارند و نمی‌توان نقش هیچ کدام از آنها را نادیده گرفت.
در این میان سهم خطای انسانی در تصادفات جاده‌ای 70 درصد برآورد می‌شود که به انحای مختلف همچون خواب‌آلودگی، سرعت غیر‌مجاز، انحراف به چپ، سبقت و... ظهور و بروز پیدا می‌کند. همچنین سهم خودرو و جاده نیز در بروز سوانح جاده‌ای 30 درصد برآورد شده است. اگرچه متهم اصلی تصادفات با سهم 70 درصدی خطای انسانی است، اما برخی کارشناسان معتقدند باید علت و عوامل مؤثر در بروز خطای انسانی مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد.
راننده‌های خسته، خواب‌آلود، معتاد و غیرمسئول که مهارت کافی نداشتن‌‌شان در کنترل وسیله نقلیه خانواده‌های زیادی را داغدار می‌کند. اتوبوس‌هایی که به بهانه جابه‌جایی مسافر بار قاچاق می‌برند و ایمن نیستند. رانندگانی که سنشان برای راندن در جاده زیاد است، جاده‌هایی که غیراستاندارد هستند، جریمه‌هایی که بازدارنده نیستند، آموزش چگونگی کار کردن با اتوبوس‌های وارداتی یا جدید که وارد عرصه حمل‌و‌نقل می‌شوند و... همه و همه از جمله مواردی معرفی می‌شود که مسافران را به کام مرگ فرو می‌برد و خانواده‌های زیادی داغدار می‌شوند.
به واقع اینگونه تحلیل می‌شود، در شرایطی که در برخی جاده‌ها، استراحتگاه کافی وجود ندارد یا اینکه شرایط جاده‌ای به نحوی است که ضریب خستگی راننده را تشدید می‌کند، بستر و زمینه سبقت غیر‌مجاز، تعجیل در رانندگی برای زودتر رسیدن به مقصد، خواب‌آلودگی فراهم می‌شود. البته این به آن معنا نیست که با مناسب نبودن جاده، راننده مجاز به تخلف و عدم رعایت اصول و قواعد رانندگی است، اما به هر حال فاصله داشتن جاده‌ها با استاندارد لازم تبعاتی دارد که یکی از آنها به افزایش خطاهای انسانی و بعضاً رفتار‌های پر‌خطر در رانندگی منتهی می‌شود.
گفته می‌شود درصد زیادی از تصادفات رانندگی به دلیل اعتیاد و خواب‌آلودگی رانندگان است و در توضیح مطرح شده که شغل رانندگان اتوبوس و خودروهای برون‌شهری به دلیل نداشتن ساعت خواب و بیداری منظم به نحوی است که گرایش بیشتری به اعتیاد دارند و حتی رانندگان اتوبوسی داریم که شیشه مصرف می‌کنند و دچار توهم هستند، اما متأسفانه همچنان در کشور تست اعتیاد در محل، توسط مأموران راهنمایی و رانندگی وجود ندارد یا اگر هم باشد یا خیلی کم است یا تمکین از چنین قانونی وجود ندارد و با ظرافت‌های خاص دور زده می‌شود.
حال با در نظر گرفتن موارد مذکور همواره گفته می‌شود استفاده از اتوبوس و وسیله حمل‌و‌نقل جمعی در جاده‌های بین راهی بهتر و امن‌تر از استفاده از خودروی شخصی است، اما آمار تلفات سوانح اتوبوسی نشان می‌دهد که این غول‌های آهنی در کشتار مسافران نه‌تنها دست کمی از وسایل نقلیه شخصی ندارند، بلکه نسبت تعداد حوادث، آمار قربانیان این حادثه‌‌آفرینان بالاتر هم خواهد بود. آماری که با نگاهی به نتایج گزارش‌های نهایی کارشناسان مشخص می‌شود در صورت وجود و تمکین از قوانین، قابل پیشگیری و کنترل است!
ضرب‌الاجل دادستان برای کاهش و کنترل حوادث جاده‌ای
اکنون بعد از حادثه اخیر تلخ دانش‌آموزان هرمزگانی طبق گفته رئیس قوه‌قضائیه، دادستان کل کشور به همراه وزرای مربوطه به موضوع سوانح جاده‌ای ورود پیدا کرد تا علاوه بر رسیدگی‌های احتمالی قضایی، نقاط آسیب برای پیشگیری از حوادث مشابه و کاهش تلفات جاده‌ای شناسایی شود. در جلسه ویژه دادستان کل کشور با وزرای آموزش و پرورش، راه و شهرسازی و رئیس راهور ناجا، مقرر شد تا کارگروه تخصصی و ویژه‌ای با ضرب‌الاجل یک ماهه به بررسی مشکلات موانع و راهکارهای کاهش و کنترل حوادث جاده‌ای تشکیل شود.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجعفر منتظری در این زمینه گفته است: در بحث جرایم رانندگی متأسفانه احساس می‌شود که بازدارندگی مناسب وجود ندارد و بعضاً برخی افراد به راحتی مقررات را زیر‌پا می‌گذارند و عنوان می‌کنند که جریمه‌اش را می‌پردازیم، در حالی که برای چنین افرادی نباید به جریمه کردن اکتفا کنیم و راه‌های دیگری برای بازدارندگی یا به عبارتی نقره‌داغ کردن افرادی که با بی‌توجهی به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی موجب خسارت‌های جانی و مالی برای خود و دیگران می‌شوند باید در نظر گرفته شود.
