روستای شهیدآباد (جیان)

موقعیت جغرافیایی:

روستای شهید آباد یکی از روستاهای بخش بیضاست که تا کنون بدون هیچ دلیل منطقی از توابع شهرستان سپیدان می باشد . روستای شهید آباد در فاصله 12 کیلومتری از مرکز بخش , و 95 کیلومتری از مرکز شهرستان و در 60 کیلومتری از مرکز استان قرار دارد . روستای شهید آباد از سال 1369 که از جیان که نام قبلی روستا بوده است به شهید آباد تغییر یافته است .

از نظر مختصات جغرافیایی روستای شهید آباد در 3000 درجه عرض جغرافیایی و 53:35 درجه طول جغرافیایی واقع است . روستای شهید آباد از شمال به ایاسجان و از جنوب به ارتفاعات روستای علی آباد و از شرق به روستای جعفرآباد و اسلام آباد و از غرب به ارتفاعات گر قلعه محدود می شود .

تعیین محدوده اراضی کشاورزی و منابع طبیعی روستا :

اراضی کشاورزی شهید آباد به ترتیب اهمیت شامل اراضی گندم , جو , برنج , عدس و نخود می باشد . اراضی شهید آباد از شمال به اراضی کشاورزی روستای ایاسجان از جنوب به ارتفاعات از شرق به جعفر آباد و اسلام آباد و از غرب به عوارض طبیعی محدود می گردد .

350 هکتار مرتع احیاء شده با کیفیت عالی نیز که از منابع طبیعی به شمار می رود متعلق به روستای شهید آباد است .

بررسی منابع تامین آب آشامیدنی و کشاورزی روستا :

1- آب آشامیدنی :

آب شرب روستای شهید آباد در قبل از انقلاب اسلامی تا سال 1359 از یک رشته قنات تأمین می شد که به همت مردم روستا و سازمان بهداشت و درمان در سال 1359 با حفر یک حلقه چاه در جنوب روستا آب لوله کشی روستا تأمین گردید.

در سالهای اخیر نیز به لطف همیاری اهای و کمکهای جهد سازندگی آب روستا از سرچشمه ای در شمال غربی روستا تأمین شده و چاه سابق بلا استفاده است.

شایان ذکر است آب فعلی جوابگوی رشد سریع جمعیت در این روستا نبوده و روستائیان نیز به دلیل عدم داشتن توان پرداخت هزینه آب به سازمانهای دولتی راضی به گرفتن کمک برای حفر چاه از سازمان آبفای روستایی نیستند.

2- آب کشاورزی :

مهمترین منابع تامین آب کشاورزی قنات و چاه نیمه عمیق است .

تعداد جمعیت و تحولات آن :

مطابق سر شماری سال های 45 , 55 ,65 , 75 , 85 تعداد جمعیت روستای مورد مطالعه به ترتیب 1151 , 1212 ,1802 , 2222 , 2107 نفر بوده است .

بر اساس اطلاعات تهیه شده از خانه بهداشت روستای مورد مطالعه جمعیت این روستا در سال 1388 , 2220 نفر گزارش شده است .

تعداد بعد و خانوار :

ساخت جنسی و سنی :

از نظر ساخت سنی بر اساس آمار خانه بهداشت روستای شهید آباد از کل جمعیت 2220 نفر در روستا در سال 1388 تعداد 1148 مرد و 1072 نفر زن بوده اند . نسبت جنسی جمعیت در این سال 107 بدست آمده است .

آموزش و سواد :

جهت بالا بردن سطح علمی جوامع بشری و پیشرفت های اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی آن آموزش نیروهای انسانی از اهمیت بالایی برخوردار است . در این خصوص شناخت امکانات آموزشی نظیر نوع واحد آموزش , بر آورد سطوح موجود جهت برنامه ریزی و محاسبه سطوح مورد نیاز سا ل های آتی تاثیر فراوان دارد .

بر این اساس واحد های آموزشی شامل دودبستان , 2 واحد مدرسه راهنمایی دخترانه و پسرانه در روستا بوده است .

یک واحد ابتدایی در مرکز روستا و در مجاورت مدرسه راهنمایی پسرانه قرار دارد .

روستای شهید آباد در سال 1365 از 1321 نفر جهت بالای 6 سال 670 نفر معادل 51 درصد با سواد داشته است که این تعداد در سال 1375 با 24 درصد افزایش به 75 درصد رسیده است .

کتابخانه :

بنیان گذار اصلی کتابخانه خود مردم بوده اند , مساحت زمین کتابخانه 200 متر میباشد , که زیربنای آن 100 متر است . تعداد افراد شاغل در آن 1 نفر است و همه ی مردم عادی نیز می توانند از آن استفاده کنند و ساعات کاری آن بین ساعت 16-20 می باشد و و یکی از مشکلات عمده آن , این است که فضای کافی برای مطالعه وجود ندارد .

– بررسی وضع فعالیت در روستا شامل کشاورزی و صنایع و خدمات

روستای مورد مطالعه با آب و هوای نسبتا گرم و خشک از آب کافی و خاک حاصل خیز بر خوردار بوده , از این رو کشاورزی در این محدوده از بازده مطلوبی در بخش کشاورزی خصوصا کشت گندم ( اتبادع)جو , برنج , عدس و نخود بوده همچنین از فعالیت های باغی روستا می توان از سیب , انگور , انار , گردو و بادام نام برد . بر این اساس مساحت کل اراضی زراعی روستا در بخش آبی 430 هکتار می باشد و سه انداق نسبت به هر نفر 1773 متر مربع و نسبت به هر خانوار 8848 متر مربع می باشد . در بخش دیم نیز مساحت اراضی 4500 هکتار بوده و متعلق به اراضی گندم و جو است و سرانه آن نسبت به هر نفر 1856 متر مربع و نسبت به هر خانوار 9259 متر مربع می باشد . شیوه نگهداری دام در روستای شهید آباد به روش دامداری روستایی ( سنتی ) بوده است . و دام های موجود از نوع گوسفند , بز , گاو و گوساله , الاغ , طیور و کندوی عسل می باشد . تعداد کل دامها به جز طیو3787 راس و متوسط سرانه آن به هر خانوار 8 راس است . تعداد طیور روستا 7290 مرغ و خروس بوده که سرانه آن به هر خانوار نیز 15 طیور بوده است .

واحد های صنعتی و کارگاهی وابسته به صنایع تبدیل روستایی در محدوده مورد مطالعه مشاهده نشده بلکه در بخش صنعت روستای شهید آباد فاقد مکانی مستقل است . اما نمد مال و قالیبافی از جمله فعالیت های در بخش صنایع دستی به شمار می روند . که به ترتیب 3 و 9 نفر در فعالیت های فوق به اشتغال مشغولند .

واحد های تجاری متنوع به صورت کله ای و محله ای نیز در جاهای مختلف روستا استقرار دارند . که برخی از ساکنین روستا نیز در این بخش خدماتی به اشتغال مشغولند . جابه جایی مسافران روزانه به شهر و روستاهای اطراف بوسیله برخی از اهالی روستا که دارای خودرو سواری می باشند به عنوان اشتغال در بخش خدمات از دیگر فعالیت هاست .

ساختار اشتغال روستای شهید آباد در سال 1389

وضع فعالیت و اشتغال :

بررسی فعالیت اشتغال و تعداد بیکاران روستای مورد مطالعه در برنامه ریزی اقتصادی , اجتماعی و فرهنگی روستا بسیار حاﺋز اهمیت می باشد . همان طور که قبلا عنوان گردید بخش اعظمی از ساکنین روستای شهید آباد در بخش زراعت – باغداری – دامداری فعالیت دارند . و بخش صنعت , خدمات . در مجموع 5/ 12درصد از فعالیت روستا را به خود اختصاص داده است . از کل جمعیت دهساله و بالاتر روستا در 1388 ,4630 نفر فعال اقتصادی و 1071نفر فعال از نوع اقتصادی بوده اند . از نظر تعداد جمعیت فعال اقتصادی روستا 463 نفر بوده است که سهم شاغلین و بیکاران روستا به ترتیب 369 و 69 نفر می باشد .

در این سال نرخ اشتغال 86 درصد و نرخ بیکاری 14 درصد بدست آمده است .

همچنین نرخ اشتغال دهستان , بخش و شهرستان سپیدان به ترتیب 82/68 , 62/88, 58/89 درصدی باشد و نرخ بیکاری نیز به ترتیب 18/13 , 38/11 و 42/10درصدی می باشد . با توجه به توان های بالقوه و بالفعل تقویت بنیان های اقتصادی روستا در زمینه کشاورزی و سایر بخش ها الزامی می باشد .

6- شناخت و بررسی علل پیدایش روستا

در شناسایی و عوامل پیدایش روستا به عنوان یک سکونتگاه انسانی بیش از هر عاملی روابط متقابل عناصر موجود در محیط طبیعی می تواند تاثیر بگذارد . در این میان نباید عوامل انسانی اجتماعی نادیده گرفته شود . در ادامه هر یک از عوامل مذکور به شکل خلاصه مورد مطالعه قرار می گیرد .

آب : روستای شهید آباد با توجه به بالا بودن سطح آب های زیر زمینی و همچنین وجود قنات های متعدد و آب کافی یکی از عوامل مهم در شکل گیری بافت کالبدی روستا است .

توپوگرافی : روستای مورد نظر دارای شیب ملایم با جهت شرقی-غربی بوده بنابراین انجام فعالیت های کشاورزی وضعیت بسیار مطلوبی را به خود اختصاص داده است . که در شکل گیری بافت کالبدی روستا موثر بوده است .

خاک : زمین های حاصل خیز جهت کشاورزی نیز از دیگر عوامل شکل گیری روستاست .

اقلیم : با توجه به قرارگیری روستا مورد مطالعه در بخش شهرستان سپیدان و با توجه به متنوع بودن آب و هوای منطقه در دشت و کوهپایه , باران و رطوبت نسبتا کافی در امر کشاورزی از اهمیت بسزایی برخوردار است . هر چند عوامل طبیعی در پیدایش روستای مورد نظر تاثیر فراوانی داشته اند . ولی عوامل انسانی ( اشتراک , زبان قومی , فرهنگی و خویشاوندی ) نیز در گذشته تا کنون باعث هم زیستی ساکنین این روستا در کنار یکدیگر شده اند .

شناخت عوامل موثر در شکل گیری روستا :

عامل اصلی در شکل گیری روستای شهید آباد به عنوان یک سکونتگاه انسانی , زمین های حاصل خیز و بالا بودن آب زیرزمینی .

شناخت و تعیین کاربری فضاهای موجود اعم از مسکونی , اداری , خدماتی و رفاهی و محاسبه سطوح مربوطه :

1- مسکونی :

مجموع مساحت فضای مسکونی روستای شهید آباد در وضع موجود 20700 متر مربع موجود می باشد که 13/66 درصد از کل فضای ساخته شده و با سرانه 65/85 متر مربع نسبت به هر نفر است .

2- تجاری :

مساحت کل واحد های تجاری روستای شهید آباد 650 متر مربع بوده که 20/. درصد از کل مساحت ساخته شده روستا و سرانه آن نیز 27/. متر مربع نسبت به هر نفر است .

3- آموزشی :

2 واحد دبستان در مرکز روستا با مساحت 5400 متر مربع استقرار دارد که 86 /. درصد از کل فضای ساخته شده و به سرانه ایی معادل 11/1 متر مربع نسبت به هر نفر را به خود اختصاص داده است و 2 واحد مدرسه راهنمایی نیز در مرکز روستا با مساحت 8981 متر مربع استقرار دارد که 02/1 از کل فضای ساخته شده و سرانه ایی معادل 32/1 متر مربع نسبت به هر نفر است .

4 – بهداشتی درمانی :

خانه بهداشت شهید آباد با مساحتی معادل 450 متر مربع بوده که 14/. درصد از کل مساحت ساخته شده روستا با سرانه ایی معادل 19/. درصد متر مربع نسبت به هر نفر اختصاص داده است . واکسیناسیون , مراقبت از زنان باردار و تنظیم خانواده از جمله فعالیت های خانه بهداشت محسوب می گردد . به عبارتی دیگر در این روستا خانه بهداشت نقش بسیار مهمی در سلامت و بهداشت روستا محسوب می گردد .

5- مذهبی و فرهنگی :

واحد مذهبی روستای شهید آباد شامل یک مسجد است . واحد فرهنگی روستا نیز یک کتابخانه است . مساحت کل واحد های مذهبی و فرهنگی روستا عرصه معادل 1000 متر مربع بوده است که 32/. درصد از فضای ساخته شده را با سرانه معادل 41/. متر مربع نسبت به هر نفر را در بر میگیرد .

6- منابع و کارگاه :

روستای شهید آباد در وضع موجه فاقد هرگونه فضای مستقل متعلق به صنایع و کارگاه هاست . جزء فعالیت در بخش صنایع دستی از قبیل نمد مالی , قالی بافی فعالیت صنعتی در روستا مشاهده نشده است .

در گذشته فردی به نام آقای شهریار خدادای به حرفه ی نمد مالی در این روستا اشتغال داشته که تمام عشایر کوچ رو و ساکنین بیضاء جهت تهیه نمد به این روستا مراجعه می کردند. در حال حاضر این فرد دچار کهولت سن گردیده و بدون هیچ پشتوانه ای به سختی زندگی خود را می گذراند.

7- تاسیسات و تجهیزات روستایی :

تاسیسات و تجهیزات روستای شهید آباد شامل مخابرات , گورستان , غسال خانه می باشد . کاربری های فوق مساحتی معادل 8000 متر مربع است که 55/2 درصد از فضای ساخته شده با سرانه ایی معادل 31/3 متر مربع نسبت به هر نفر می باشد .