واقعیت درباره آدمهایی که ادعا میکنند، زیاد به خواب نیاز ندارند و یک تحقیق جدید نشان میدهد، آنها در تمام طول روز چرت میزنند. بیشتر ما وقتی شب نخوابیم، روز بعد بد اخلاق و گیج هستیم، اما خیلی از ما دستکم دوستی هم داریم که ادعا میکند، شبها چند ساعت بیشتر نمیخوابد و نه تنها اذیت نمیشود، بلکه گاهی اوقات بیشتر به کارهایش میرسد.
حالا یک تحقیق جدید میگوید، شاید آدمهایی از این دست، با وجود کمخوابی بهتر از ما –در شرایط مشابه- کار کنند ولی در عین حال ممکن است بیش از آن چه خودشان تصور میکنند، خسته باشند. در حقیقت، ممکن است آنها در طول روز بخوابند، بدون این که حتی خودشان متوجه شوند.
این تحقیق که توسط روانشناسها، رادیولوژیستها و متخصصان اعصاب دانشگاه یوتا در آمریکا انجام شده، عکسهای MRI حدود 900 نفر را مورد بررسی قرار داده است.
داوطلبهای شرکت کننده در این پژوهش، به 2 گروه تقسیم شدند: آنهایی که در یک ماه گذشته به مقدار معمول خوابیدند و آنهایی که شبها 6 ساعت یا کمتر خوابیده بودند.
افراد دسته دوم هم به زیردستههای دیگری تقسیم شدند و بر اساس عملکردشان در طول روز دسته بندی شدند. برای نمونه، آنهایی که میگفتند با وجود خواب کم، در طول روز مشکلی ندارند، از آنهایی که موقع انجام کارهای معمول احساس خوابآلودگی میکردند، سوا شدند.
محققان در اسکن مغز کمخوابها چیز جالبی دیدند که در بین گروه «عادیها» وجود نداشت: موقعی که در دستگاه MRI بودند، الگوهایی که مغزشان نشان میداد، بیشتر شبیه آدمهایی بود که خوابیدهاند تا آنهایی که بیدارند. به عبارت دیگر، تصاویر نشان میداد، با وجود این که قرار بود بیدار بمانند، آنها بیاراده میخوابیدند. این الگو در هر دو زیردسته کم خوابها، فارغ از این که خودشان درباره کیفیت کارشان در طول روز چه گفته بودند، صدق میکرد.
دکتر جف اندرسون، دکترای رادیولوژی و یکی از سرپرستان این تحقیق در نشست خبری گفت: «آدمها در فهمیدن این که برای یکی دو دقیقه خوابشان برده، خیلی ضعیف هستند.»
محققان معتقدند، آدمهایی که دایما کمخوابی دارند و کمتر از بقیه میخوابند، ممکن است دایما با دنده کمکی حرکت کنند.
دکتر کریستوفر جونز، متخصص مغز و اعصاب و یکی دیگر از محققان حاضر در این پژوهش میگوید: «این احتمال وجود دارد که در فرآیند کسالتبار MRI، آنها کاری نداشته باشند که بیدارشان نگه دارد و بنابراین به خواب میروند.» و این میتواند باعث ایجاد موقعیتهای خطرناکی شود. برایان کرتیس، یکی از پژوهشگران که روانشناسی خوانده، گفت: «شرایط ملالآور دیگر مثل رانندگی در شب بدون این که محرک تصویری یا شنیداری کافی وجود داشته باشد، ممکن است کسانی که شبها کم میخوابند را در خطر خوابآلودگی یا حتی خوابیدن پشت فرمان قرار دهد.»
با همه اینها، برای کسانی که شب کم میخوابند، خبرهای خوبی هم وجود دارد. آنهایی که میگفتند با وجود خواب کم، در طول روز مشکلی ندارند و حالشان خوب است، رابطه بیشتری بین بخشهایی از مغز که مسوول حواس بیرونی و حافظه است، داشتند.
دکتر اندرسون میگوید: «شاید یکی از کارهایی که کمخوابها در زمان گرفتن اسکن بهتر از بقیه انجام میدهند، این است که خاطرات ثبت شده را در ذهن تثبیت میکنند (از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت میفرستند).»
خب، اگر این افراد واقعا بتوانند این فرآیند را در طول روز انجام دهند، شاید عملا شبها به خواب خیلی زیادی نیاز نداشته باشند: «شاید بعضی از مغزها بتوانند کاری که خواب انجام میدهد را در چندین بازه خیلی کوتاه در طول روز انجام دهند.»