اگزما و التهاب پوست

23 روش درمانی

شاید اولین سؤالی که پس از تشخیص پزشک از خود پرسیدید این بود که چرا من؟ چرا من باید گرفتار این خارش و خشکی حاصل از اگزما شوم؟ چرا باید از قرمزی و خارش و تحریک ناشی از التهاب پوست (درماتیت) در عذاب باشم؟ احتمالاً پزشک تنها کسی است که صلاحیت پاسخگویی به این سوال را دارد؛ هر چند که شنیدن آن مثل تحمل بیماری دشوار است. اما ممکن است به شما کمک کند که بدانید این مشکل تنها متعلق به شما نیست. طبق آخرین آمار دولتی سالانه نزدیک به نه میلیون آمریکایی از یک نوع التهاب پوست رنج می برند. این نشان می دهد که چه عده زیادی دچار خارشند. نکات زیر برای کنترل اگزما یا التهاب پوستی که توسط پزشک تشخیص داده شده و غالباً با خارش و خشکی توأم است در نظر گرفته شده اند. به طور کلی متخصصان معتقدند بهترین درمان خانگی اگزما و التهاب پوست، مرطوب و نرم نگه داشتن پوست خشک و تکه تکه است. از این رو بیشتر روش هایی که در فصل «پوست خشک و خارش زمستانی» عنوان شده اند ممکن است در درمان التهاب پوست و اگزما نیز مؤثر باشند.

آگاهی از اثرات هوای خشک

درماتیت در نتیجه ی خشک شدن هوا، به ویژه در ماه های زمستانی که گرمای مصنوعی حاصل از وسایل حرارتی در خانه جریان دارد، بدتر می شود. این نوع گرما اندکی بیش از انواع دیگر آن موجب خشکی هوا می شود. از آنجا که خشکی هوا موجب افزایش خارش ناشی از اگزما و التهاب پوست می گردد، لازم است فرد مبتلا و خانواده وی قبل از هر چیز به مرطوب نگه داشتن هوای داخل خانه توجه کنند. اگر امکان خنثی کردن هوای خشک به وسیله یک دستگاه مرطوب کننده خوب وجود داشته باشد، گرمای مصنوعی حاصل از وسایل حرارتی چندان مشکلی بوجود نخواهد آورد. اما کارشناسان این نکته را یادآور می شوند که نباید از مرطوب کردن هوای یک اتاق انتظار زیادی داشت. مردم تصور می کنند اگر دستگاه مرطوب کننده را در یک نقطه قرار دهند، مساله خشکی هوا حل می شود. اما دستگاه های مرطوب کننده هم مانند سیستم های خنک کننده هستند- یعنی تا بزرگ نباشند کارایی زیادی ندارند. با این حال اگر کنار دستگاه مرطوب کننده بخوابید مشکل برطرف می گردد. پس دستگاه را کنار تخت خود قرار دهید.

استحمام با آب ولرم

این باور قدیمی که افراد مبتلا به التهاب پوست باید از استحمام خودداری کنند، اخیراً به شدت مورد بررسی و موشکافی قرار گرفته است. در حالی که تعدادی از پزشکان تصور می کنند استحمام زیاد موجب وخیم تر شدن وضعیت فرد می شود. دیگر پزشکان معتقدند استحمام مرتب احتمال ابتلا به عفونت را کاهش داده و به نرم شدن پوست کمک می کند. اکثر متخصصان ما جزء گروه دوم می باشند. حمام کنید. اما با آب ولرم. از استحمام با آب خیلی گرم یا سرد بپرهیزید.

چرب نگه داشتن پوست

اجتناب از مصرف صابون هنگام استحمام به شرطی که در پایان استحمام از یک مرطوب کننده جهت جلوگیری از خشک شدن پوست استفاده شود، لزومی ندارد. اگر نمی توانید پوست را پس از استحمام چرب کنید نباید زیاد حمام کنید. چربی مانع از خروج آب از پوست می گردد.
خشکی پوست در نتیجه از دست رفتن آب ایجاد می شود، نه چربی. برخی از نرم کننده های پس از حمام (یا به قول متخصصان پوست، روغن ها) عبارتند از: کمپلکس-15، اوسرین، کری (1)، لوسیون لوبریدرم(2) یا لوسیون مویسچورل(3). چنانچه پس از استعمال این محصولات باز هم دچار خشکی پوست بودید از کرم هایی نظیر لوبریدرم، پرپوز(4) یا مویسچورل و یا پمادهایی از قبیل آکوافور(5)، اوسرین نیوِآ یا پترولاتوم وایت (6) استفاده نمایید.

حمام آرد جوی دوسر

دکتر « دانسکی » جهت تسکین بیشتر، افزودن محصولات حاوی آرد جوی دو سر ژلاتینی نظیر « آونیو » به آب داخل وان و حتی استفاده از آرد جوی دو داروخانه ها) را در وان محتوی آب ولرم بریزید. منظور از اصطلاح ژلاتینی این است که آرد جوی دو سر کاملاً پودر شده و در آب به حالت معلق باقی می ماند. به منظور استفاده از آرد به جای صابون، آن را داخل دستمالی بپیچید و سر آن را با یک بند لاستیکی ببندید. آن را در آب فرو ببرید. سپس بچلانید و مانند لیف معمولی از آن استفاده نمایید.

پرهیز از ضد عرق

نمک های فلزی از قبیل کلرید آلومینیوم، سولفات آلومینیوم و هیدروکلرات زیرکونیوم از جمله مواد فعال موجود در بسیاری از ضد عرق ها می باشند و همین مواد عامل تحریک پوست افراد دارای پوست های حساس به شمار می روند. معمولاً آنچه باعث تحریک پوست می شود دئودورانت (عطر) موجود در این محصولات نیست، بلکه ماده ضد عرق موجود در آن هاست. دکتر «دانسکی» استفاده از محصولی به نام Aqueous Zephiran را که بدون نسخه در همه داروخانه ها عرضه می شود توصیه می کند. اگر قصد دارید به استفاده از محصولات ضد عرقی که تبلیغ می شوند ادامه دهید، محصولاتی را انتخاب کنید که حاوی مواد ضد حساسیتی مانند آلانتوئینیت(7)، اکسید روی، اکسید منیزیم، هیدروکسید آلومینیوم یا تری اتانول آمین(8) باشند.

استفاده از داروهای مجاز بدون نسخه

برای رفع خارش و التهاب ناشی از اگزما و التهاب پوستی غالباً از کرم ها، پمادها و یا لوسیون های موضعی حاوی کورتیزون استفاده می شود. در بین خانواده ی هورمون های استروییدی، هیدروکورتیزون از همه ضعیف تر است و به صورت نرم کننده غیر حساسیت زا در داروخانه ها عرضه می گردد. کرم 5% درصدی هیدروکورتیزون بدون نسخه به فروش می رسد و می تواند مؤثر باشد. بالاخره باید از یک جا شروع کنید. رفتن به داروخانه و خریدن یک کرم هیدرو کورتیزون 0/05% ضرری به شما نمی رساند. اما کرم های هیدرو کوتیزون قوی تر دارای عوارض جانبی شدیدند و نباید بدون نظارت مستقیم پزشک مصرف شوند(9).

پوشیدن لباس های نخی

پوشیدن لباس های نخی در صورتی که با پوست در تماس باشند بسیار بهتر از لباس های پلی استر و به خصوص پشمی است. در نهایت باید بگوییم: «از پوشیدن لباس های تهیه شده از الیاف مصنوعی و خارش زا و نیز لباس های تنگ- یا لباس هایی که به اندازه بدن نیستند- اجتناب نمایید. این قبیل لباس ها علاوه بر آن که تنگ و چسبان به نظر می رسند، عامل تحریک و خارش پوست نیز می باشند.

اجتناب از گذاشتن ناخن مصنوعی

تحقیقات اخیر نشان می دهند محصولات مانیکور اکریلیکی می توانند بدون شک و به طور مکرر موجب التهاب پوست گردند. اکریلیک ممکن است در ناخن های مصنوعی وجود داشته باشد و علاوه بر ایجاد التهاب پوستی در نتیجه حساسیت تماسی، چشم، بینی و دستگاه تنفسی را نیز تحریک کند. استفاده از این محصولات در گذشته منحصر به سالن های آرایش و زیبایی بود. ولی اخیراً استفاده از آن ها در منزل نیز ممکن شده است. حتی اگر در منزل هم از این مواد استفاده شود، احتمالاً بیشتر افراد در اثر گذاشتن ناخن مصنوعی دچار مشکل نخواهند شد. آنچه در گذشته تولید مشکل می کرد ماده ثابت کننده اولیه محتوی فرمالدئید بود؛ هنوز هم برخی از این محصولات حاوی فرمالدئیدند و ممکن است در نتیجه تماس با این ماده یا سایر پلیمرهای موجود در ناخن های مصنوعی دچار حساسیت شوید. چنانچه فکر می کنید این محصولات عامل واکنش حساسیت زا می باشند، احتمالاً تنها راه درمان، اجتناب از مصرف آن هاست.

تسکین به وسیله کمپرس

پوشیدن لباس سرد و نمناک می تواند به تسکین و توقف خارش ناشی از التهاب پوستی کمک کند. دکتر «رومانو» می گوید: «به بیماران توصیه می کنم به جای آب از شیر سرد استفاده کنند. به نظر می رسد شیر سرد نسبت به آب سرد اثر تسکین دهندگی بیشتری داشته باشد.» توصیه وی چنین است: «در لیوانی شیر بریزید و داخل آن چند قطعه یخ بیاندازید و چند دقیقه صبر کنید. سپس شیر را روی یک گاز (استریل) یا یک تکه پارچه نخی بریزید و بعد آن را به مدت 2 تا 3 دقیقه روی نواحی تحریک شده بگذارید. پارچه یا گاز را دوباره داخل شیر فرو ببرید و همین عمل را به مدت ده دقیقه ادامه دهید.» هر چند دکتر «رومانو» این نوع درمان را در مورد اگزما یا التهاب های گسترده و وسیع توصیه نمی کند، اما گاهی اگزما چنان وخیم می شود که شروع به ترشح می کند. در این حالت اگزما را اگزمای ویپینگ (مترشحه) می گویند و برخی از پزشکان معتقدند که این نوع اگزما به خوبی نسبت به درمان با کمپرس سرد که روزی چند بار تکرار شود جواب می دهد. با این حال در چنین شرایطی لازم است هر چه سریع تر با پزشک خود مشورت نمایید.

خنک کردن با کالامین

محلول کالامین برای بسیاری از انواع خارش و تحریک پوست که با ترشح توأم بوده و به خشک کردن ترشحات نیاز دارند، مفید است. به علاوه کالامینی که با منتول یا فنل ترکیب شده باشد، (از داروخانه ها قابل خریداری است) ظاهراً بیش از محلول کالامین خالص به رفع خارش کمک می کند.

تجدید نظر در رژیم غذایی

به گفته دکتر «پرل اشتاین» حساسیت غذایی می تواند نقش عمده ای در بروز التهاب های پوستی آتوپیک در دوران کودکی داشته باشد. رابطه مستقیمی میان رژیم غذایی و بروز حساسیت در کودکان زیر 6 سال وجود دارد. پس می توان برنامه غذایی کودک را تغییر داد و به او در رفع التهاب پوست کمک مؤثری نمرد. رایج است که تخم مرغ، آب پرتقال و شیر را عامل تشدید اگزما معرفی کنند. اما دکتر «پرل اشتاین» می گوید: «من مسلماً این غذاها را تنها عامل بروز مشکل نمی دانم.» این بدان معناست که لازم است والدین برای اطمینان بیشتر در مورد حذف برخی از غذاها از برنامه غذایی کودک با پزشک مشورت نمایند. به عقیده دکتر «پرل اشتاین» این رژیم ها بیشتر در مورد کودکان زیر دو سال مؤثرند. وی می افزاید: «دریافته ایم که رژیم در مورد افراد بالای 6 سال در اکثر موارد دارای حداقل تأثیر است.» دکتر «پرل اشتاین» تغییر رژیم غذایی بزرگسالان را عمدتاً به عهده خود آنان می گذارد. طبق توصیه او اگر احساس می کنید با خوردن غذای خاصی مشکل تشدید می شود از مصرف آن بپرهیزید و نتیجه را ملاحظه نمایید. چنانچه با پرهیز از آن غذا مشکل برطرف شد ممکن است دچار حساسیت غذایی باشید.

استفاده از دستمال توالت سفید

به عقیده دکتر «دانسکی» جهت کنترل خارش ناشی از التهاب پوستی تماسی، استفاده از دستمال توالت سفید بهتر از انواع دیگر آن است. زیرا رنگ موجود در دستمال های رنگی موجب تحریک و خارش می شود.

دقت در مصرف لوسیون بچه

گاهی اوقات نمی توان لوسیون بچه را بهترین راه درمان اگزما در کودکان دانست. این لوسیون ها دارای مقدار زیادی آب هستند و از این رو ممکن است هنگام تبخیر سبب خشکی و تحریک بیشتر پوست شوند. برخی از مواد معطر و ترکیبات فعال (از قبیل لانولین و روغن معدنی) موجود در این لوسیون ها از جمله علل شایع و حساسیت پوستی اند. آنچه به جای این لوسیون ها نیاز است کرم یا پمادی نظیر اوسرین، آکوافور و یا Vaseline Dermatology Formula است.

مالیدن اوره به موضع

به گفته دکتر «پرل اشتاین» نرم کننده های حاوی اوره برای رفع خارش ناشی از التهاب پوست و اگزما بسیار مفیدند. اوره به منزله یک لایه بر و محصولی بسیار مفید است. دکتر «پرل اشتاین» می گوید ما پزشکان معمولاً زمانی که پوست در نتیجه سایش و خاراندن کمی ضخیم می شود، این ماده را تجویز می کنیم.
چند محصول حاوی اوره که می توان از آن ها استفاده نمود عبارتند از: «کارمُل 10 یا 20» و «اولتراماید 25». مصرف نرم کننده هایی که حاوی اسید لاکتیک (لاکتی کر1 یا 2 درصد(10)، Aqua Lacten یا Lac-Hydrin) می باشند نیز توصیه می شود.

استفاده از آنتی هیستامین به صورت موضعی

آنتی هیستامین از آزاد شدن هیستامین از سلول های ماستوسیت(11) جلوگیری کرده و به این ترتیب احتمال بروز علایم کلاسیک مربوط به حساسیت نظیر سر درد، آبریزش بینی و خارش را کاهش می دهد. از این رو آنتی هیستامین های مجاز بدون نسخه از قبیل دیفن هیدرامین برای اگزما مؤثرند. آنتی هیستامین با ممانعت از آزاد شدن هیستامین و رسیدن آن به سلول های حساس پوست و جلوگیری از متورم شدن آن ها، خارش و تحریک را کاهش می دهد. با این حال هنگام مصرف آنتی هیستامین باید به خاطر داشت که این داروها گاهی در صورت مصرف مقدار زیاد موجب تسکین فرد می شوند. در اثر مصرف این داروها فرد دچار خواب آلودگی شده و احتمال بروز مشکلاتی هنگام رانندگی یا کنترل ماشین آلات خطرناک به وجود می آید.

یکبار شستن و دو بار آب کشیدن

در مورد شستن لباس های افراد مبتلا به اگزما یا التهاب پوست، نوع ماده شوینده به اندازه مسأله آبکشی لباس اهمیت ندارد. باید اطمینان یابید که مواد شوینده کاملاً شسته و از لباس جدا شده اند. هنگام شستشوی لباس بیش از حد از مواد شوینده استفاده ننمایید و همواره لباس ها را دو بار آبکشی کنید.

یافتن یک چشم پزشک

طبق یک پژوهش بر روی 492 نفر طی 20 سال 13% از افراد مبتلا به اگزمای آلرژیک پس از مدتی دچار آب مروارید شدند. بنا به اظهار دکتر «پرل اشتاین» شانس ابتلا به آب مروارید در مبتلایان به التهاب پوستی آلرژیک بیشتر است. این افراد بیش از سایرین نیاز به معاینه مداوم چشم پزشک دارند.

آیا به نیکل حساسیت دارید؟

التهاب پوستی ناشی از حساسیت به نیکل احتمالاً شایع ترین نوع التهاب پوستی است. مردم اغلب این چنین فکر نکرده و تصور می کنند مشکل پوستی آنان مربوط به حساسیت به طلا می باشد. بروز التهاب پوستی ناشی از حساسیت به نیکل در زنان ده برابر مردان است و معمولاً به دنبال سوراخ گردن گوش اتفاق می افتد. عجیب است ولی سوراخ کردن گوش می تواند باعث خارش در دیگر نقاط بدن در صورت تماس با فلز نیکل گردد. گردن بند، النگو، دستبند و دیگر زیور آلاتی که فرد سال ها از آن ها استفاده کرده ممکن است یکباره موجب خارش و حساسیت تماسی شوند. اگر این مطلب در مورد شما نیز صادق است ممکن است نکات زیر به رفع مشکل شما کمک کنند.

استفاده از گوشواره ی موقت استیل

پس از سوراخ کردن گوش تا التیام کامل لاله ی گوش (تقریبا 3 هفته)، به جای گوشواره باید از یک گوشواره ی موقت از جنس استیل استفاده نمود.

خنک نگه داشتن بدن

از آنجا که تعریق نقش مهمی در بروز التهاب پوستی ناشی از تماس با نیکل دارد- باعث حل شدن نیکل موجود در زیور آلات نیکلی می شود- در صورت استفاده از این نوع زیور آلات از گرما دوری کنید و یا اگر ناگزیرید در معرض گرما قرار گیرید از آن ها استفاده نکنید.

زیور آلات ساخته شده از طلا

دکتر «دانسکی» تنها استفاده از زیور آلات ساخته شده از طلا با عیار بالا را توصیه می کند. طلای با عیار کمتر از 24، مقداری نیکل دارد. هر چه درصد طلا کمتر باشد درصد نیکل بیشتر خواهد بود.

پرهیز از غذاهای حاوی نیکل

برخی از متخصصان پوست اروپایی بیماران حساس به نیکل را به دقت در انتخاب نوع غذا توصیه می کنند. با توجه به این که التهاب پوستی ناشی از نیکل می تواند حتی بدون تماس پیدا کردن با فلز نیکل حاصل شود، این متخصصان خوردن زردآلو، کاکائو، قهوه، آبجو، چای، آجیل و سایر غذاهای سرشار از نیکل را منع می کنند. این نظریه با آن که ظاهری فریبنده دارد و درست به نظر می رسد در سوی دیگر اقیانوس اطلس طرفداران چندانی ندارد. این که غذاهای سرشار از نیکل می توانند عامل بروز تحریک پوستی باشند هنوز مورد قبول عام نیست. اما اگر به نیکل حساسیت شدید داشته باشید احتمال می رود این نظریه تا حدودی درست باشد.

هشدار پزشکی

گرگ در لباس میش

زمانی گرگ ها آزادانه در سطح اروپا و قاره ی پهناور آسیا گشت و گذار می کردند و گاه انسان ها مورد حمله ی آن ها واقع می شدند. آن ها که پس از حمله گرگ زنده می ماندند گاهی آثار حمله گرگ به صورت سرخی بر روی صورتشان به جای می ماند- یعنی علامت لوپوس. بر صورت برخی افراد دیگر بدون آنکه مورد حمله حیوانات واقع شوند این آثار ظاهر می شوند. گفته می شد این افراد به لوپوس یعنی بیماری ناشی از حمله گرگ مبتلایند. امروزه ما می دانیم که لوپوس در حقیقت عبارتست از حمله بدن علیه خود. این حمله می تواند به دو شکل تظاهر کند. گاهی تنها پوست تحت تأثیر قرار می گیرد و گاه پوست و سایر اندام های حیاتی بدن. این حالت ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض تابش خورشید، مصرف برخی داروهای خاص و یا بحران روحی ایجاد گردد. لوپوس غالباً از خود اثری به جای می گذارد و این اثر به صورت یک لکه قرمز رنگ توأم با خارش بر روی پوست است که شباهت کمی به پروانه دارد و عموماً بر روی گونه ها و پل بینی ظاهر می شود. به محض خوب شدن یک لکه، لکه دیگری تظاهر می کند. این ضایعات با خارش همراهند و پوسته پوسته می شوند. فرد ممکن است به درد ناشی از التهاب مفاصل، تب و التهاب ریه ها دچار گردد. در صورت مواجهه با هر یک از این علایم سریعاً با پزشک خود مشورت نمایید. این گرگ، گرگی نیست که بتوان آن را در خانه رام کرد!

روشی متفاوت

حشیشه الحمار (یا علف خر)
تحقیقات اولیه در این زمینه امیدوارکننده به نظر می رسیدند. در یک تحقیق، اگزمای بیماران پس از مصرف دوز بالای روغن حشیشه الحمار (EPO) به شکل کپسول، به طور چشمگیری بهبود یافت. با این وجود سایر پژوهش ها قادر به تأیید نتیجه این تحقیق نبوده اند و بحث بر سر اثر حشیشه الحمار بر اگزما همچنان ادامه دارد. نظرات مختلفی در مورد حشیشه الحمار وجود دارد. اما پزشکان چیز خاصی در آن نیافته اند. هیچ گونه شواهد علمی دال بر وجود ماده مؤثری در این گیاه در دست نیست. دکتر «جان رومانو» نیز مانند دکتر «پرل اشتاین» در مورد اثرات این دارو تردید دارد. دکتر «پرل اشتاین» می گوید: «گزارش هایی در خصوص تأثیر روغن حشیشه الحمار بر التهاب پوستی آلرژیک وجود دارد. اما نمی دانم که متقاعد شده ام یا خیر». به آن عده که هنوز به استفاده از این روغن مایلند باید گفت که تنها خوردن تعداد زیادی از این کپسول های گران قیمت اثربخش است و آشکار شدن نتیجه آن دست کم 6 ماه طول می کشد. در ضمن نمونه های تقلبی این روغن کشف شده اند. بنابراین از خریدن روغن های ارزان قیمت و بدون نام تجارتی معین اجتناب نمایید. این روغن را می توان در فروشگاه های عرضه مواد غذایی و گیاهی یافت.

پی نوشت ها :

1- Keri
2-Lubriderm Lotion
3- Moisturel Lotion
4- Purpose
5- Aquaphor
6- Petrolatum White
7- Allantoinate
8- Tri ethanolamine
9- در صورتی که تشخیص اگزما یا درماتیت قطعی نیست از کرم های هیدروکورتیزون استفاده نکنید چون در صورتی که بیماری، عفونی یا قارچی باشد می تواند وضع را بدتر کند. بهتر است تجویز دارو را به عهده پزشک بگذارید. «و-پ»
10- Lacti Care
11- Mast cells

منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان های خانگی، مترجم: مینا اسماعیلی، ویراستار پزشکی: نوید محمدی، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم