پل شکسته سرطاق ساربان

این اثر در تاریخ 25 اسفند 1379 با شمارهٔ ثبت 3640 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این پل بر سرراه قدیمی < شاپورخواست=""> به < خوزستان=""> واقع شده است . براساس بقایای به جا مانده، طول پل 145 متر و دارای چشمه طاق بوده است . پلان پایه های پل بیضی شکل و مصالح آن را سنگ‌های تراش خورده ، لاشه و قلوه سنگ‌های رودخانه ای تشکیل می دهد. نمای پل با استفاده از سنگ های آهکی تراش خورده نماسازی شده است. این پل از لحاظ پلان و مصالح قابل مقایسه با پل < کشکان=""> می باشد، اما شیوه کار آن ابتدایی تر و سنگ‌های نما کاملاً تمیز تراش نشده و درز سنگ ها دارای فاصله است . به نظر می رسد قدمت این پل از پل < کشکان=""> بیشتر بوده و با توجه به اینکه بر سر راه باستانی < شاپور="" خواست=""> به < خوزستان=""> واقع بوده، تعلق آن به دوره تاریخی محرز می باشد .

بقایای این پل که شکسته پل ، طاق پل و پل شاپوری نیز خوانده می شود ، در 3 کیلومتری مشرق مرکز شهر خرم آباد ، بر بستر رودخانه خرم آباد واقع گردیده است. در خصوص تاریخ ساخت بنا اطلاع دقیقی در دست نیست. تعداد زیادی از منابع آن را از آثار دوره ساسانی دانسته اند. با این حال ، احتمال اینکه از ساخته های سده های نخستین اسلامی – به ویژه اواخر قرن چهارم هجری – باشد نیز وجود دارد. پل خرم آباد از نظر ساختار معماری شباهت قابل توجهی به پل « سی پله » رودخانه سیمره دارد (تاریخ دقیق ساخت این پل نیز مشخص نیست). پل خرم آباد بر بستر گشاده رودخانه ، به طول حدود 300 و عرض حدود 40/5 متر ، با 26 دهانه بنا گردیده است. در حال حاضر بخش عمده ای از ساختمان پل ویران شده و تنها 6 طاق و بقایای تعدادی از پایه های آن برجای مانده است.

پل فاقد شالوده سدی است و 11 پایه بخش شرقی پل ، بدون موج شکن ، به ابعاد 5×40/5 تا 3×40/5 متر ، در فاصله هایی که به تدریج زیادتر می شود (از 15/3 در انتهای شرقی به 8 متر در فاصله بین پایه 11 و 12) مستقلاً بر بستر رودخانه قرار گرفته اند. 13 پایه دیگر پل که در مقابل جریان اصلی رودخانه قرار داشته ، در هر دو جهت دارای موج شکن های مثلثی شکل است. موج شکن های مخالف جهت جریان آب ، بزرگتر از جهت دیگر ساخته شده است. این پایه ها 11 متر طول دارد و فاصله آنها از یکدیگر (عرض دهانه ها) 40/5 متر است. پایه ها تا محل پاکار قوس طاق‌ها با تخته سنگ های تراشیده ساخته شده است. سطح پاکار طاق ها در تمام طول پل یکسان است. قوس بیشتر طاق ها اندکی شکستگی دارد ؛ ولی در بعضی طاق ها به صورت مدور درآمده است. شکل پایه ها قابل مقایسه با انواع دوره ساسانی در شوشتر و بیستون است. با این حال ، این دلیل قانع کننده ای برای تاریخ گذاری نیست. وجود آثار دوره سلجوقی در مجاورت این پل ، احتمال سلجوقی بودن پل – یا دست کم طاق های آن را – نیز مطرح می کند. این بنا به شماره 1058 به ثبت تاریخی رسیده است.