حدود 15 سال از فعالیت معادن در «اسپهبد خورشید» می‌گذرد، در 200 متری محوطه‌ای که 500 هکتار حریم دارد، اما با این وجود فرماندار سوادکوه بیان می‌کند که فعالیت معادن شن و ماسه در حریم این اثر تاریخی نیست! و معادن هنوز فعال‌اند.
به گزارش ایسنا، برخلاف وعده‌هایی که حدود 10 روز قبل توسط فرماندار سوادکوه برای توقف 72 ساعته فعالیت معادن در زیر غار دژ اسپهبد خورشید داده شده بودند، لودرها هنوز در پائین دامنه‌ی غار اسپهبد خورشید فعالیت می‌کنند و پس از مخالفت مسئولان میراث فرهنگی، ادعاهای جالبی مطرح می‌کنند.
18 معدن در محوطه‌ای کمتر از پنج هکتار «غار دژ اسپهبد خورشید» را محاصره کرده‌اند و خونش را می‌مکند، نه تنها این غار زیر پای لودرها فرسوده می‌شود، راه‌ِ ساسانیِ شاهی نیز بیش از نیمی از قدش را از دست داده و حدود 10 محوطه و تپه تاریخی زیر چرخ لودرها با خاک یکسان شده‌اند!
هر چند این اتفاق از حدود 15 سال پیش با کم و زیاد شدن فعالیت معادن دائم در «اسپهبد خورشید» تکرار می‌شود، اما حالا که میراث فرهنگی به فکر جلوگیری از آسیب بیشتر به این محوطه‌ی تاریخی و ارزشمند افتاده است، به نظر می‌رسد فرماندار سوادکوه نیز نمی‌تواند از ادامه‌ی فعالیت این معدن جلوگیری کند.
عبدالجواد توحیدی، فرماندار شهرستان سوادکوه بیش از 10 روز پیش تاکید کرده بود: تا 72 ساعت آینده، فعالیت معادن قرار گرفته در دامنه‌ی غار دژ اسپهبد را متوقف می‌کند، اما با وجود گذشت این مدت همه‌ی معادن همچنان به فعالیت‌های بی‌وقفه‌ی خود ادامه می‌دهند.
*میراث فرهنگی غرامت نمی‌خواهد، تعهد و همکاری نیاز دارد
سامان توفیق، سرپرست پروژه ملی «غار دژ اسپهبد خورشید»، پس از گذشت این مدت با تائید ادامه‌ی فعالیت معادن در این محوطه‌ی تاریخی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا تاکید می‌کند: در مذاکراتی که پیش از این با مسئولان معادنِ در حال فعالیت در حریم محوطه داشته‌ایم، به ما می‌گویند؛ «علاوه بر دادن معدن معوض، در صورتی که بخشی از هزینه‌های متحمل شده توسط این معدن‌کاران از سوی ارگان‌های ذیربط پرداخت شود، آن‌ها حاضر به جابجایی‌اند!» این در حالیست که نخست باید محوطه را آسیب‌شناسی کرد و میزان تخریب و آسیب‌های وارده به بافت تاریخی اثر را برآورد کرد.
وی ادامه می‌دهد: با وجود صحبت‌های مطرح شده از سوی این دوستان، به آن‌ها اعلام کردیم که میراث فرهنگی در حال حاضر به دنبال گرفتن غرامت نیست و فقط به همکاری و تعهد دو طرفه نیاز دارد.
او با بیان این‌که فرماندار شهرستان سوادکوه هنوز پیگیر جلوگیری از فعالیت این معدن است، می‌افزاید: متاسفانه کارشناسان قدیمی که مجوز فعالیت این معادن را داده‌اند، گویا خط ارتفاعی غیر مجازی را برای این فعالیت‌ها تائید کرده‌اند، که باید هرچه سریع‌تر آن نیز مورد بررسی قرار گیرد.
وی همچنین به تخلفات زیست محیطی زیادی که در این محوطه تاریخی در حال وقوع است نیز اشاره می‌کند و از حضور حیوانات و پرندگان مختلف در این محوطه تاریخی در گذشته یاد می‌کند که دیگر حتی یک گنجشک نیز در این محوطه وجود ندارد.
توفیق با اشاره به این‌که در گذشته حریم این محوطه تاریخی در گذشته 500 هکتار تعیین شده است، بیان می‌کند: متاسفانه اکنون در 200 متری این بنای تاریخی فعالیت معادن انجام می‌شود.
او همچنین از ارسال نامه‌ای از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور به استانداری مازندران برای برداشتن گامی مناسب و تعیین تکلیف حضور معادن در منطقه خبر می‌دهد.
*ضرب‌الاجل 10 روزه فرماندار برای اسپهبد
عبدالجواد توحیدی، فرماندار شهرستان سوادکوه پس از صحبت‌های قبلی درباره‌ی دادن ضرب‌العجل 72 ساعته برای توقف معادن دامنه دژ اسپهبد، اظهار می‌کند: در صورت تأیید کارشناسان صنعت و معدن و میراث فرهنگی فعالیت قسمت‌هایی از معدن فلورین که به غار اسپهبد خورشید صدمه وارد می‌کنند، در 10 روز آینده متوقف می‌شود.
او درباره فعالیت سایر معادن در محوطه این اثر تاریخی می‌گوید: فرمانداری سواد کوه حمایت از غار دژ اسپهبد خورشید را در دستور کار خود قرار داده، اما این معادن نیز با مجوز مشغول فعالیت هستند، بنابراین انجام روند اداری در توقف این پروژه‌ها ضروری است و با رعایت حقوق سرمایه‌گذاران، برگزاری جلسات تخصصی با حضور نهادهای مرتبط و نظر کارشناسان این موضوع را در اولین فرصت بررسی خواهیم کرد.
او تأکید می‌کند: با بررسی‌های صورت گرفته از منطقه، انتقال و جابجایی میدان تیر و معدن شن و ماسه نیز در دستور کار فرمانداری سوادکوه قرار گرفت.
*معادنی که در حریم 500 هکتاری اسپهبد نیستند!
اما در میان صحبت‌های فرماندار سوادکوه حرف‌های جدیدی نیز وجود دارد. وی درباره‌ی تعطیلی فعالیت معدن مجاور دژ اسپهبد خورشید که هنگام بازدید خبرنگاران در دو هفته پیش وعده داده بود، اظهار می‌کند: با برگزاری جلسه‌ای با حضور کارشناسان صنعت و معدن، میراث فرهنگی و اتحادیه معادن شن و ماسه مشخص شد این معدن در حریم اصلی دژاسپهبد خورشید واقع نشده است.
در حالی که در آخرین مصوبه‌ی حریم این محوطه‌ی تاریخی، حریم این محوطه 500 هکتار تعیین و ابلاغ شده است و بر اساس صحبت‌های باستان‌شناسانِ این محوطه، در حریمِ آن نیز، چندین محوطه تاریخی و راه‌ِ شاهی قرار گرفته است.
جالبیِ این صحبت‌ها جایی است که معادن هم از میراث فرهنگی غرامت می‌خواهند، در حالی که به طور حتم در طول چند سال فعالیت‌شان در منطقه، حتما سود سرشاری از این فعالیت به دست آورده‌اند و از سوی دیگر فقط آسیب‌های جبران‌ناپذیری به چند محوطه‌ی تاریخی منطقه‌ی «اسپهبد»، «راه‌شاهی» و «غار دژ اسپهبد خورشید» وارد کرده‌اند، اما معتقدند که باید باز هم از میراث فرهنگی پول بگیرند!
