موقعیت جغرافیایی
منطقه حفاظت شده کرایی در موقعیت جغرافیایی N3148 E4911 در استان خوزستان واقع است. منطقه شکار ممنوع کرائی در 25 کیلومتری جنوب شرق شهرستان شوشتر و 35 کیلومتری جنوب شهرستان مسجدسلیمان به مساحت 39353 هکتار و شامل رشته کوه سیاه (کوه شه) می باشد. این رشته کوه از پیش کوههای زاگرس و حداکثر ارتفاع آن 600 متر از سطح دریا می باشد؛ این منطقه از سال 76 به عنوان شکار ممنوع بوده و هم اکنون جهت ارتقاء و تبدیل به حفاظت شده در دستور کار شورای عالی محیط زیست قرار دارد.
راههای دسترسی
جاده آسفالته شوشتر به مسجدسلیمان و سپس راه شنی روستایی معروف به کرائی- راهدار مهمترین راه دسترسی به منطقه است همچنین راه آسفالته نفت سفید به هفتگل از جمله راههای دسترسی به منطقه است.
جاذبه های گیاهی
پوشش منطقه به طور کلی مرتعی و بسیار متنوع است که دامنه های شمالی از پوشش مناسب و خوب و دامنهای جنوبی دارای مراتعی فقیر است. وجود بازماندهایی از کنارستان در منطقه و تک درختان انجیر کوهی ، بادام کوهی و کلخنگ نشان از تراکم و تنوع بسیار بالای گیاهی و جنگلی در گذشته داشته که به علت تخریب مراتع و قطع درختان از میان رفته است. از دیگر درختچه های منطقه می توان به رملیک، سریم و گز به صورت تک درخت اشاره کرد. پوشش مرتعی از تیره کاسنی، لگومینوز، گرامینه تشکیل شده و به طور کلی بیش از 86 گونه گیاهی در منطقه شناسایی که تعدادی زیادی گونه دارویی از جمله گل گاو زبان، بارهنگ، بومادران، پونه در میان آنها به چشم می خورد. عمده جامعه گیاهی و شاخص پوشش گیاهی را درخت کنار تشکیل می دهد.
جاذبه های جانوری
مهمترین گونه شاخص منطقه قوچ و میش (گوسفند وحشی) Ovis orientalis می باشد که به دلیل شرایط منطقه وحفاظت صورت گرفته از جمعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار است که به راحتی می توان در منطقه مشاهده نمود. سایر جانوران منطقه شامل گرگ، شغال، تشی، انواع خفاش، گربه وحشی، کاراکال در منطقه زیست می نمایند. مهمترین پرندگان که به وفور در منطقه مشاهده می شود کبک و تیهو می باشد سایر پرندگان از جمله کبوتر چاهی، یاکریم، کمرکولی، دیدمک، دراج نیز در منطقه زیست می نمایند. این منطقه در زمانهای نه چندان دور زیستگاه پلنگ، کل و بز و آهو نیز بوده که به علت شکار بی رویه و تخریب زیستگاه جمعیت آنها نابود شده است.
محل های تجمع حیات وحش
مهمترین محل تجمع حیات وحش منطقه (قوچ و میش) در ارتفاعات مشرف به روستای کرائی علیا است که به دلیل منطقه امن و قرق بودن منطقه زمستانها در آن محل تجمع می نمایند و با شروع فصل گرما به حوالی روستای مخروبه قلعه گره که دارای چشمه و آبشخور مناسب تری است می روند.
راههای دسترسی جهت مشاهده حیات وحش
از جمله راههای دسترسی راه جیپ رو کرایی به قلعه گره وراه خط لوله کرایی به یونیت است که می توان از آن به راحتی قوچ و میش ها را مشاهده نمود.
آثار تاریخی – فرهنگی و مذهبی
از جمله آثار باستانی منطقه می توان به خرابه های معروف به قلعه گره واقع در 5 کیلومتری شرق روستای کرایی علیا نام برد؛ .همچنین تعداد 5 مقبره امام زاده در نقاط مختلف از جمله روستاهای راهدار، کرایی علیا، کرایی سفلی، قلعه گره و بردمیل وجود دارد و مورد احترام مردم محلی است.
جاذبه های اکوتوریستی
از جمله آثار باستانی منطقه می توان به خرابه های معروف به قلعه گره واقع در 5 کیلومتری شرق روستای کرائی علیا نام برد. همچنین تعداد 5 مقبره امام زاده در نقاط مختلف از جمله روستای راهدار- کرائی علیا، قلعه گره و بردمیل وجود دارد و مورد احترام مردم محلی است در منطقه کرائی در مجموع حدود 60 چشمه، آبشخور و بندهای ذخیره آب وجود دارد از چشمه های کرائی می توان به چشمه راهدار، خرسی، چاه کرا، کرایی قدیم، آبگرمک و… اشاره نمود. منطقه حفاظت شده کرائی تنها زیستگاه قوچ و میش در استان است، که به راحتی می توان این گونه بسیار با ارزش را مشاهده نمود.
وضعیت عمومی اقتصادی و اجتماعی
مردم بومی این ناحیه به کشاورزی و دامپروری مشغول می باشند و در کنار آن با توجه به فصل سال به جمع آوری گیاهان داروئی نیز می پردازند.
منبع : کویرها و بیابانهای ایران
