لایه بندی هوا :
دشوارترین نوع لایه بندی، لایه بندی هوا است. نه به خاطر این که انجام آن دشوار است بلکه به خاطر این که به سخت کوشی و صبر خیلی زیادی نیاز دارد. دستور العمل های زیر مفید هستند :
• شما باید یک شاخه ی سالم برای تکثیر انتخاب کنید. از نوک شاخه حدود 12 اینچ پایین بیایید. حالا یک چاقوی تیز بردارید و دو برش موازی نیم اینچی بزنید. نباید از داخل شاخه ببرید در غیر این صورت، شاخه را از دست خواهید داد.
• کمی هورمون ریشه دهی به بریدگی ایجاد شده بزنید. این کار به تقویت فرآیند ریشه دهی کمک خواهد کرد.
• خاک گلدان مرطوب و یا خزه ی اسفگنوم بردارید و بریدگی را با آنها بپوشانید. برای نگه داشتن آن در یک جا، از پوشش پلاستیکی استفاده بکنید. این کار به ایجاد کیسه‌ی محفوظ از هوا بر روی خاک و شاخه کمک خواهد کرد. این سخت‌ترین بخش است یعنی هم زمان نگه داشتن خاک و پلاستیک و تلاش برای گره زدن آنها به مکانی با کش.
• بعد از این که پلاستیک، خاک و یا خزه را در یک مکان گذاشتید، با یک فویل آلومینیومی روی آنها را بپوشانید. فویل به جلوگیری از رسیدن پرتوهای خورشید به بریدگی و از بین بردن هورمون‌های ریشه دهی و هم چنین جلوگیری از گرم شدن بیش از حد منطقه کمک خواهد کرد.
• فویل آلومینیومی را به طور منظم بردارید و کنترل کنید که آیا ریشه دهی اتفاق افتاده است یا نه. وقتی ریشه‌ها دیده شدند (ممکن است ماه‌ها طول بکشد) می‌توانید گیاه جدید را از گیاه مادر، درست از زیر کیسه ببرید.
• گیاه جدید را در مکان دلخواه و مطلوب در خاک و یا ظرف قرار دهید. تعدادی از برگ‌ها را بکنید و گیاه را حتماً به طور منظم آبیاری کنید تا این که ریشه‌ها به طور کامل خودشان را تثبیت کنند.
قلمه و پیوند زنی :
انواع مختلفی از قلمه‌ها وجود دارند که طبق روند و شکل برش به کار می روند. اما اساساً تمام این روش‌ها فقط نسخه‌هایی از روش قلمه زنی اصلی هستند. برخی از روش‌های قلمه زنی برای درختان میوه در زیر بحث شده‌اند :
پیوند تازیانه و زبانه :
این روش که گاهی اوقات پیوند نیمکت نیز نامیده می شود، یکی از رایج‌ترین روش‌های پیوند به کار رفته است. اما این روش اساساً ضعیف است در نتیجه فقط برای پیوندهای کوچک مناسب است. ته ریشه و قلمه باید قطر یکسانی داشته باشند. طول قلمه باید حدود 5 تا 15 سانتی متر باشد و 2 تا 3 جوانه داشته باشد. یک برش مورب صاف و نرم در حدود نیم تا 2 اینچ بر روی بالای ساقه و پایین قلمه بزنید. حال قلمه را طوری در دست نگه دارید که برش زاویه دار، روبروی انتهای انگشت اول باشد. چاقو را در حدود دو سوم بالای برش، قرار دهید. یک بریدگی و شکاف بر روی قلمه و شکاف مشابهی بر روی ساقه‌ی زیر زمینی بزنید. حالا قلمه را بر روی ساقه‌ی زیر زمینی بلغزانید به طوری که تهاتر ساقه‌ی زیر زمینی حداقل در یک نقطه با تهاتر قلمه تماس داشته باشد. حالا بریدگی را با یک نوار با استفاده از پارا فیلم بپوشانید و کش نازک را ببرید و بر روی قلمه ببندید. کش، قلمه‌ها را خواهد کشید و با هم دیگر جمع خواهد کرد و تماس بهتر بافت‌های تهاتر را ممکن خواهد ساخت. بافت تهاتر هم قلمه و هم ساقه باید در تماس باشند تا قلمه زنی و پیوند موفقیت آمیز باشد. گیاه را در معرض نور خورشید بیش از حد قرار ندهید و هم چنین آن را به طور کامل خشک نکنید.
پیوند زینی :
در این روش، قلمه‌ای با 2 تا 3 جوانه بردارید. بگذارید از نوک برش و بخش های دیگر در پارا فیلم فقط 1 اینچ در انتها بماند. یک چاقوی تیز بردارید و یک برش وی شکل در قلمه ایجاد کنید. تصویر آینه‌ای همان برش را با طول مشابه و اندازه‌ی وی شکل بر روی ساقه‌ی زیر زمینی ایجاد کنید. حالا قلمه‌ی وی شکل را بر روی تصویر آینه‌ای وی شکل ساقه‌ی زیر زمینی قرار دهید. آنها را با یک کش خیلی محکم گره بزنید. این تمام چیزی است که برای روش پیوند زینی، لازم و مورد نیاز است.
روش های دیگر پیوند، شامل پیوند زنی روکش کناری، پیوند پوست درخت و پیوند شکافی است.
جوانه زنی :
جوانه زنی روشی است که شامل بیشترین تماس تهاتری است. سه روش جوانه زنی وجود دارد که عبارتند از : جوانه زنی تراشه، جوانه زنی حفاظی، جوانه زنی اجباری و وصله ای. بیایید نگاهی به تعدادی از این روش ها بیندازیم:
جوانه زنی تراشه :
جوانه زنی تراشه روشی است که به رشد درخت جدید از هر جوانه بر روی چوب قلمه کمک می کند. این روش برای ساقه های زیر زمینی پوست دار ضخیم و بزرگ، عملی و قابل اجرا نیست. نواری بردارید و آن را به دور ساقه ی زیر زمینی درست زیر جایی که می خواهید قلمه بزنید، بپیچید. یک چاقوی تیز بردارید و یک بریدگی سطحی V شکل بر روی پوست ساقه ی زیر زمینی ایجاد کنید. در این حالت، یک طرف از V باید بزرگ‌تر از طرف دیگر باشد. قلمه ای بردارید و از زیر جوانه ی منفرد ببرید. تراشه ای به همان اندازه ی بریدگی و شکافی که بر روی ساقه زیر زمینی ایجاد کرده اید، ایجاد بکنید. تراشه را بر روی شکاف قرار دهید و مطمئن شوید که تهاتر در تماس است. ته ساقه و قلمه را با پوشش پارا فیلم بپوشانید. آن را با استفاده از کش در یک مکان نگه دارید، ساقه زیر زمینی را بپوشانید اما جوانه را نه.
جوانه زنی T :
درختان مرکبات عموماً با استفاده از روش جوانه زنی T تکثیر می شوند. این روش بر روی گیاهان در حال رشد و فعال انجام می شود که در آنها پوست درخت به آسانی از چوب جدا می شود. باید یک چاقوی تیز بردارید و یک شکاف عمودی بر روی پوست ساقه ی زیر زمینی ایجاد کنید. بالای این شکاف عمودی، باید یک شکاف و بریدگی افقی ایجاد کنید. این حالت به صورت حرف T خواهد شد. قلمه را به همان روشی که در جوانه زنی تراشه انجام دادید، ببرید. در اینجا باید زیر جوانه را ببرید و سپس قلمه را بردارید و برش دوم را بالای جوانه انجام دهید. کمی از پوست ساقه ی زیر زمینی بالای T را بکنید. حالا جوانه را زیر پوست درخت بلغزانید و آن را با نوار پارا فیلم ببندید. جوانه را به هیچ وجه نپوشانید چون به فضا نیاز دارد تا رشد کند. سپس وقتی جوانه ها شروع به رشد کردند، می توانید بالای ساقه ی زیر زمینی را ببرید و گیاه را در مکانی که نور کامل آفتاب را دریافت می کند، قرار دهید.
شما باید از ساقه ها و ریشه های زیر زمینی بالغ و قلمه های سالم برای این روش های تکثیر گیاهان استفاده بکنید تا موفقیت حاصل کنید. ممکن است مبتدی ها در ابتدا میزان موفقیت کمتری داشته باشند اما با تکرار تلاش و سعی و خطا، به زودی قادر خواهید شد تکثیر گیاهی موفق را انجام دهید.
