۱۹ فیلم ممنوعه در جهان [قسمت اول]

اگر به فهرست فیلم های توقیف شده در جهان نگاه کنید، خواهید دید که اسامی‌ فیلم های کارگردانان بزرگ تاریخ سینما در آنها مشاهده می‌شود. فیلم‌های جنجالی و بحث برانگیز همیشه فیلم‌هایی هستند که مسائل جنسی، خشونت، مذهب، سیاست، همجنس بازی، نژادپرستی، مواد مخدر را به تصویر می‌کشند یا زبانی تند و یا وقیحانه دارند. این فیلم‌ها معمولا تابوها را شکسته و مثل فیلم‌های معمولی عمل نمی‌کنند. 

اگر می‌خواهید از قدرت سینما باخبر شوید، فقط کافی است به فیلم‌هایی که در مناطق مختلفی در دنیا در طول صد سال اخیر به خاطر اثرات رسانه‌ای که بر روی مردم می‌گذاشتند توقیف شده‌اند، توجه کنید.

چه فیلم سیاسی بوده است مانند دیکتاتور بزرگ یا مذهبی مانند آخرین رستگاری مسیح و یا تنها به خاطر استفاده از رنگ‌های خاص مانند داستان سیمپسون‌ها، به‌هرحال به خاطر دلایل محکمی از پخش آن‌ها ممانعت به عمل آمده است.

در اینجا لیست 19 فیلم مشهور که توقیف شده‌اند، آمده است:

1 - نبرد الجزایر

این فیلم، یک مستند درباره‌ی واقعه‌ی تاریخیِ نبرد الجزایری‌ها با دولت فرانسه در آفریقای شمالی از اواخر 1950 تا اوایل 1960 است. این فیلم در فرانسه به خاطر پیام اعتراض‌آمیز الجزایری‌ها به مدت شش سال توقیف بود. به دلیل ماهیت آتش‌افزای این فیلم، اکران این فیلم تا پنج سال در فرانسه ممنوع بود و توسط برخی از مقامات دولتی محکوم گشت. دهه 60 میلادی، دهه رهایی از استعمار در بسیاری از کشورهای جهان بود. و بسیاری از این فیلم به عنوان الگویی برای جنگ های شهری و چریکی یاد می‌کنند. گفته می شود که برخی از گروه ها چون یوزپلنگ های سیاه و ارتش آزادیخواه ایرلند از برخی از تاکتیک های مورد استفاده در این فیلم استفاده کردند.

تاثیر این فیلم آن چنان زیاد بود که به عنوان فیلمی آموزشی برای تیم های ضد شورش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فیلم در سال 2003 در پنتاگون به نمایش در آمد و از تاکتیک‌های آن به عنوان مشکلاتی یاد شد که در جنگ عراق، ارتش آمریکا با آن مواجه می شود.

2 - کشتی جنگی پوتمکین

فیلم بدون کلام و قدیمی در سال 1925 درباره شورش یک ناو جنگی روسی، منجر به توقیف آن در زمان پخش در آلمان نازی و دیگر کشورها شد تنها به این دلیل که ترس از این وجود داشت تا این فیلم منجر به انقلابی مارکسیستی را در ذهن مردم تداعی کند. اگرچه اکنون این روند همه‌جا در حال آموزش داده شدن است. موضوع فیلم شورش ملوانان رزم‌ناو پوتمکین در سال 1905 علیه افسران تزار مافوق خود در جریان انقلاب 1905 روسیه و همراهی مردمان با آنها هست. فیلم از پنج فصل (اپیزود) تشکیل شده‌است: «مردان و حشره‌ها» که مقاومت ملوانان به علت این‌که به آنها گوشت فاسد داده می‌شود را نشان می‌دهد. «نمایش در بندر» شورش ملوانان و کشته شدن رهبرشان واکولینچوک را به نمایش می‌گذارد. «مردی مرده برای عدالت فریاد می‌زند.» جنازهی واکولینچوک توسط مردم ادسا تشییع می‌شود. «پلکان اودسا» که سربازان تزاری مردم اودسا را قتل‌عام می‌کنند. «تسلیم سربازان» سربازان به شورشیان می‌پیوندند. 

3 - پرتغال کوکی

فیلم قدیمی «استنلی کوبریک» درباره‌ی خشونت بیش از اندازه نوجوانان که صحنه‌های وحشتناک عجیبی آفرید مانند تعرض و هجوم به خانه‌ها و تجاوز به عنف به مدت ده‌ها سال در بسیاری از کشورها توقیف بود. در حقیقت این فیلم در انگلستان به خاطر تهدید جانی کارگردان و خانواده‌اش از پرده‌ی سینما پایین کشیده شد و تا زمان مرگ کارگردانش در سال 1999 پخش نشد. الکس (مالکوم مک‌داول)، نقش اصلی فیلم، یک جاهل جامعه‌گریز باجذبه است که علایقش عبارتند از موسیقی کلاسیک (خاصه بتهوون)، تجاوز و چیزی است که در فیلم «خشونت افراطی» نامیده می‌شود. او رهبری یک گروه خلاف و لات (پیت، جورجی و دیم) را برعهده دارد که آنها را دروگی (Droogies) خطاب می‌کند. وقایعی که فیلم شرح می‌دهد عبارتند از قانون شکنی‌های وحشتناک آن گروه خلافکار، دستگیری الکس و استفاده از روش بحث‌برانگیز «شرطی‌شدن روانی» برای بازپروری او. الکس بیشتر فیلم را با زبان ندست (Nadsat) روایت می‌کند که یک زبان موقعیتی (Register) منشعب از زبان‌های اسلاوی (به ویژه روسی)، انگلیسی و اسلنگ کاکنی رایمینگ (Cockney rhyming slang) است.

4 - دکتر استرانگ‌لاو با نام مستعار (یاد گرفتم دست از نگرانی بردارم و عاشق بمب باشم)

فیلم قدیمی دیگری از «کوبریک» که کشوری را برآشفت چون فکر می‌کرد، این نگاه طنزگونه به جنگ سرد می‌تواند منجر به حوادثی واقعی شود. این فیلم در فنلاند توقیف شد به خاطر اینکه دوست نداشتند به کشور همسایه و متحدشان توهین شود. این اثر یک کمدی سیاه پیرامون جنگ سرد و تهدید هسته‌ای است. این فیلم در 4 رشته نامزد جایزهی اسکار شامل بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر مرد برای پیتر سلرز و بهترین فیلمنامه اقتباسی و همچنین نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردان از سوی انجمن کارگردانان آمریکا شد که موفق به دریافت هیچ‌کدام نشد اما در بفتا برندهی دو جایزهی بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد. پیتر سلرز در این فیلم در سه نقش بازی می‌کند.

5 - فیلم (C*******ER BLUES)

فیلم مستندِ کارگردان «رابرت فرانک» و «دنی سیمور» به خاطر روایت تور سال 1972 از گروه موسیقی «رولینگ استون» این باند را به قهقرا کشاند و به همین علت این باند مانع از پخش این مستند شد. این مستند در نهایت تحت تدابیر شدیدی در سال 1979 به نمایش درآمد البته مشروط بر اینکه فقط 4 بار در سال پخش شود و در سال اول فقط نسخه ویرایشی تحت نظر باند رولینگ استون پخش شود.

6 - سوپ اردک

برادران «مارکس» در اوج شهرت خود خار چشم دیکتاتور «بنیتو موسولینی» بودند. این طنزِ جنگی و سیاسی در سال 1933 به نمایش درآمد و موسولینی آن را در ایتالیا توقیف کرد. توقیف شدن فیلم برای برادران مارکس امری عادی بود. هم‌زمان با آن نیز آن‌ها اجازه نداشتند تا در آلمان حضور یابند به خاطر اینکه کمدین‌های این فیلم یهودی بودند. آخرین فیلم برادران مارکس با پارامونت، "سوپ اردک (کار راحت)" (Duck Soup) نام داشت که توسط لئو مک کری (Leo McCarey) کارگردان، فیلمنامه نویس و تهیه کننده برجسته هالیوود) کارگردانی شده بود، مک کری قابل توجه ترین کارگردانی بود که تا کنون با برادران مارکس کار کرده بود و اکنون این فیلم بنا به اعتقاد بسیاری، بهترین فیلم آن‌ها محسوب میشود.این فیلم، تنها فیلم برگزیده برادران مارکس در فهرست "100 سال، 100 فیلم" انستیتوی فیلم آمریکا است. در سال 1933، برادران مارکس با وجود موفقیت این فیلم به دلیل اختلافات مالی و عدم تفاهم در تصمیمهای خلاقه، پارامونت را ترک کردند.

قسمت دوم مطلب را از اینجا بخوانید