منطقه حفاظت شده آلموبلاغ

منطقه حفاظت شده آلموبلاغ در شمال شهرستان اسدآباد و 35 کیلومتری شمال غرب شهرستان همدان در محدوده جغرافیایی N3453 تا N3457 عرض شمالی و E4807 تا E4812 طول شرقی واقع گردیده و یکی از ارتفاعات مهم غرب کشور و استان همدان به شمار می آید.

حدود اربعه منطقه
شمالاً : از شمال روستای پشت دربند در امتداد جاده قراکند تا 500 متری بالای ارتفاعات قراکند به طرف شرق روستای گلدره.
غرباً: از شرق روستای گلدره در امتداد جنوب ادامه جاده مالرو به طرف چنارعلیا.
جنوباً: از شرق روستای چنارعلیا در امتداد جاده ماشین رو تا ضلع جنوبی چیچکلو به طرف غرب روستای اختاچی.
شرقاً: از یک کیلومتری غرب روستای اختاچی به طرف باباعلی به سمت معدن وارتفاعات بالای دره باغ به سمت شمال روستای پشت دربند.

وسعت منطقه: وسعت 7500 هکتار می باشد.

ویژگی و سیمای عمومی منطقه ( شامل وضعیت توپو گرافی، چشم انداز، پوشش گیاه و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها)
منطقه حفاظت شده آلموبلاغ با سیمای کوهستانی وتپه ماهوری در ارتفاع برابر 2946 متر از سطح دریا در شمال شهرستان اسدآباد و از زیستگاه‌های با اهمیت قوچ ومیش ارمنی در استان می باشد. این منطقه در مجاورت گردنه معروف اسدآباد قرار دارد . دره چنار – گرگ دره – دره چپلقو از دره های مهم در منطقه می¬باشد. راه دسترسی به منطقه پس از طی 40 کیلومتر در محور اصلی همدان- کرمانشاه، در محل گردنه اسدآباد از طریق جاده انحرافی ایستگاه مخابراتی قدس جدید میسر می باشد. با توجه به اینکه این منطقه یکی از قلل رشته ارتفاعات الوند محسوب می¬گردد، از وجود چشمه ساران بزرگ و کوچک و آبریزهای همیشه جاری آن بهره¬مند می¬گردد و منابع آبی متعددی از جمله منابع فصلی، دائمی، رودخانه، قنات ، چشمه و …

در این منطقه جریان داشته و باعث گردیده حیات وحش منطقه محدودیتی از لحاظ تامین آب نداشته باشند. رودخانه اختاچی مهمترین آب جاری و قنات پشت دربند، چشمه شفیع خان، چشمه شبدر، چشمه سیب، چشمه بابا، چشمه مرادعلی، چشمه روت علی از منابع آبی آن به شمار می¬رود. بر طبق طبقه بندی سازمان هواشناسی کشور منطقه مزبور در زیر گروه سرد و خشک قرار می¬گیرد به طوری که آب و هوای منطقه در زمستان سرد و در تابستان معتدل می‎باشد.

با توجه به شیب ، جهت و همچنین برخورداری از نزولات جوی، منطقه مذکور از پوشش گیاهی بسیار مناسب با تنوع گونه ای بالا ، فرم های رویشی علفی ، بوته ای ودرختچه ای و با کاربردهای دارویی ، صنعتی و .. اشاره نمود. از آن جمله می توان گونه های شبدر درختی، گل لاله، شقایق، پونه، توتیا، شنگ، نخود درختی، پیاز کوهی، گل گندم، در منه، زنبق، موسیر، لاله کوهی، لاله سرنگون ، کنگر، ریواس، آزربه، شیرین بیان ، گون، گل ختمی، گزنه، گل گاوزبان و بومادران، بادام کوهی ، البالوی وحشی، زرشک، تمشک، گز ، انجیر، خشخاش ، علف گوسفندی، علف هفت بند، کاسنی، تلخه و خارشتر را نام برد. منطقه آلموبولاغ به دلیل دارا بودن پوشش گیاهی مناسب و منابع آب از تنوع جانوری مناسبی نیز برخوردار است، به طوری که زیستگاه مناسبی برای رده‌های مختلف جانوری از جمله پستانداران، پرندگان و خزندگان فراهم نموده است. قوچ و میش از شاخص ترین گونه¬های جانوری منطقه به شمار می¬رود و به دلیل وسعت منطقه و همچنین همجواری با منطقه حفاطت شده خانگرمز و کرکسین سازگاری این گونه با منطقه را افزایش داده است. از سایر پستانداران منطقه می¬توان به گرگ ، خفاش، خرگوش ، شغال، روباه، تشی، کفتار، گراز، راسو، سنجاب زمینی، ول، دوپای کوچک، جرد ایرانی ، خارپشت ایرانی ،خدنگ ، هامسترو .. اشاره کرد.

پرندگان این زیستگاه چهره غالب جانوری منطقه را تشکیل میدهند. گونه های کوهزی همچون عقاب طلایی ( Aquila chrysaetos ) و کبک معمولی (Alectoris chukar) فراوانترین پرندگان منطقه اند. راسته Passeriformes نیز در بین تمامی گونه ها متنوع ترین راسته می باشد. عقاب طلایی، عقاب دشتی، شاهین، دلیجه، قرقی، سارگپه، کبک، تیهو، قمری، فاخته انواع چکاوک، انواع سار، توکا، انواع سهره، انواع زرده پر و سینه سرخ و پرندگانی نظیر سبزقبا، جغد کوچک، هدهد، -دارکوب، سنگ چشم، شاه بوف، کمرکولی، چلچله کوهی، دم جنبانک ، زاغ نوک سرخ، زنبورخوار از جمله پرندگان موجود در منطقه هستند . از دوزیستان منطقه می توان قورباغه درختی، قورباغه معمولی مردابی، وزغ پا بیلچه ای و وزغ سبز را نام برد. همچنین خزندگانی از راسته سوسمارها و مارها در این منطقه زیست می¬نمایند که از این تعداد می توان به آگامای قفقازی، آگامای وزغی، لاسرتای ایرانی، کورمار تاتاری، کفچه مار، مار پلنگی، یله مار، افعی البرز، اسلینک قرمزنشان و غیره را نام برد.

جاذبه های اکوتوریسمی

از جاذبه های منطقه می توان به وحوش و وجود چشمه های متعدد و نیز روستای ملحمدره که از نقاط گردشگری محسوب می گردد، اشاره نمود.

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
این منطقه در مجاورت 17 روستا قرار دارد که از مهم ترین آنها می¬توان به ملحمدره ، تاج آباد ، ترخین آباد، بیاج، چنار علیا، محمد آباد، پیرملو، قرآکند و باباعلی اشاره نمود. عمده ترین فعالیت‌های اقتصادی مردم کشاورزی و دامداری می باشد. تعدادی نیز به دلیل وجود فعالیت های معدنی در معادن مشغول به کار هستند. اهالی این روستاها عمدتاً به زبان‌های ترکی، کردی و چند آبادی هم به زبان‌های لری و لکی صحبت می کنند.

تعارضات مهم منطقه
-ورود زود هنگام، حضور طولانی و خروج تاخیری عشایر جمور با حدود 185 خانوار و 1110 نفر جمعیت در منطقه آلموبلاغ که علاوه بر تعلیف بیش از حد گیاهان مرتعی و لگد کوبی شدید خاک منطقه ، به دلیل حضور دائم در منطقه باعث ایجاد نا امنی برای وحوش شده و به دلیل وجود اسلحه در میان عشایر تهدید جدی به شمار میروند .
-وجود راههای ماشین رو فراوان به داخل منطقه و سهولت ورود افراد و شکارچیان غیر مجاز به داخل این زیستگاه از دیگر تعارضات می‌باشد.
-وجود منابع آبی فراوان در داخل منطقه که باعث گسترش کشاورزی و باغداری در اطراف منطقه شده و همچنین شخم و تبدیل اراضی مرتعی به زمینهای کم بازده کشاورزی
-اعلام روستای ملحمدره و ارتفاعات آن به عنوان منطقه گردشگری توسط مسئولین شهرستان که کاملا مشرف به زیستگاه آلموبلاغ بوده و احتمال گسترش راههای دسترسی بیشتر به منطقه می باشد.
-وجود ایستگاه مخابراتی قدس در مرز محدوده و تردد خودروهای مخابراتی در داخل منطقه
-حضور کوهنوردان و طبیعت گردان در این زیستگاه و همچنین ورود جوامع محلی به داخل منطقه جهت بهره برداری از گیاهان دارویی و خوراکی موجود در منطقه.

تجهیزات و امکانات
پاسگاه محیط بانی، تعداد نفر نیروی فعال ، یک دستگاه خودروی پیکاب، موتور سیکلت

منبع : کویرها و بیابانهای ایران