«نفس» برای اسکار ۲۰۱۸، انتخابی تا حدی عجیب

بانی فیلم-گروه سینمای ایران: فشار رسانه ها و مطبوعات بود یا عامل دیگری، در هر حال موجب شد تا هیأت معرفی نماینده ایران به اسکار زودتر اقدام کند. نتیجه هم این شد که 10 فیلم از بین بیش از 103 اثر سینمایی به مرحله ماقبل نهایی راه یافتند تا اینکه ظهر دیروز روابط عمومی بنیاد فارابی اعلام کرد چهار فیلم گزینه های انتخاب آخر هستند. امیر اسفندیاری سخنگوی هیأت معرفی فیلم ایرانی به فرهنگستان علوم و هنرهای سینمایی ظهر دیروز با اعلام خبر چهار فیلم گفت: «اعضاء هیأت، با بررسی اطلاعات جدیدی که درخصوص برخی فیلم‌ها دریافت شده بود و بازبینی برخی از فیلم‌هایی که مدنظر قرار گرفته بود، به دقت سوابق حضور در مجامع ملی و بین‌المللی و بازخوردهای مطبوعاتی و عمومی در نمایش‌های داخلی و خارجی ده فیلم فهرست قبلی را مورد بحث قرار دادند و از دیدگاه خود ویژگی‌های حرفه‌ای و فرهنگی فیلمی شایسته برای نمایندگی سینمای ایران در این رویداد جهانی را تشریح کردند. این هیأت، در نهایت، به فهرستی کوتاه‌تر برای بحث نهایی رسید که بالطبع نماینده ایران در رقابت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان از میان فیلم‌های این فهرست انتخاب خواهد شد». اسفندیاری در فهرست کوتاه از 4 فیلم منتخب به ترتیب حروف الفبا «رگ خواب» ساخته حمید نعمت‌الله، «مالاریا» ساخته پرویز شهبازی، «نفس» ساخته نرگس آبیار و «ویلایی‌ها» ساخته منیر قیدی نام برد و گفت: با توجه به روند پیشرفت کار، امید می‌رود که ظرف چند روز آینده، نماینده ایران در نودمین دوره اسکار مشخص شود.
هیأت دست دست نکرد، «نفس» انتخاب شد
با وجود وعده امیر اسفندیاری مبنی بر اعلام فیلم منتخب در روزهای بعد، ظاهراً با تجدیدنظر در تصمیم قبلی، به فاصله یک ساعت روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی از انتخاب «نفس» با عنوان نماینده ایران در اسکار 2018 آن هم با «اکثریت آرا» خبر داد.
امیر اسفندیاری اعلام کرد: «با انجام مباحثات نهایی و بررسی‌های کلی در خصوص چهار فیلم فهرست نهایی، این هیات با اکثریت آراء، فیلم «نفس» ساخته نرگس آبیار را برای نمایندگی سینمای ایران در رقابت اسکار بهترین فیلم خارجی زبان انتخاب کرد. اعضاء هیات، امید دارند فیلم برگزیده بتواند با پشتیبانی کلیه مراکز تاثیرگذار فرهنگی کشور، نمودی دیگر از ظرفیت‌های سینمای نوین ایران را به طیفی گسترده تر از مخاطبین بین‌المللی بشناساند.»
یادآور می شود این هیات با میزبانی بنیاد سینمایی فارابی و در نتیجه تعامل مستقیم با سازمان سینمایی و خانه سینما، با عضویت سیروس الوند (کارگردان)، مجید انتظامی (آهنگساز)، محمد بزرگ نیا (کارگردان)، کمال تبریزی (کارگردان)، سید جمال ساداتیان (تهیه کننده)، رسول صدرعاملی(کارگردان)، جواد طوسی (منتقد)، رضا کیانیان (بازیگر) و امیر اسفندیاری (معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی) تشکیل شده بود.
صحبت های اعضای انتخاب
پس از این انتخاب، اسفندیاری گفت و گویی با ایسنا انجام داد و وجود هرگونه ملاحظه کاری در انتخاب «نفس» را رد کرد. او گفت: «هیأت انتخاب معرفی فیلم به اسکار فیلم «نفس» را براساس کیفیت، زبان بین‌الملل و اتفاقات خوب داخلی و خارجی برگزیده و به هیچ وجه هیچ ملاحظه‌ای به ویژه سیاسی در انتخاب یا رد شدن فیلم‌ها مدنظر نبوده است.
اگر «نفس» بتواند یک پخش‌کننده آمریکایی داشته باشد تا فیلم به درستی به هیأت انتخاب اسکار معرفی شود و آن‌ها فیلم را ببینند یعنی پشتیبانی خوبی از فیلم صورت گیرد، می‌توان امیدوار بود که «نفس» موفقیتی کسب کند چرا که هیأت انتخاب با این رویکرد فیلمی را برای شرکت دراسکار معرفی می‌کند که نسبت به دیگر فیلم‌ها شانس موفقیت بیشتری داشته باشد.
سیروس الوند نیز در گفت و گویی که مهر-البته به نظر پیش از اعلام رأی نهایی- با وی انجام داده بود، گفت: «نکته ای که لازم است بدان اشاره کنم این است که در این مدتی که در هیات هستم بیشترین فشار از سوی رسانه ها برای انتخاب فیلم ها وارد می شد وگرنه هیچ فشار دیگری برای انتخاب فیلم خاصی وجود ندارد. تنها مسئولی که ما در این مدت دیدیم علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی بود که او هم هیچ فشاری برای انتخاب فیلمی وارد نکرد، اما برخی رسانه ها تنها به دنبال فضاسازی هستند برای مثال عده ای تیتر زده بودند که اراده ای وجود داشت که فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» انتخاب نشود در حالی که این فیلم اصلا اکران نشده است و طبق مقررات نمی تواند به اسکار معرفی شود».
احمد مسجد جامعی عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز در بخشی از یادداشتی که در کانال تلگرامی اش منتشر کرد، درباره فیلم «نفس» نوشت: «…مخاطب در فیلم سینمایی «نفس» با حجم بزرگی از اطلاعات زندگی مردم در سال های پیروزی انقلاب و جنگ مواجه می شود. اطلاعاتی که در قالب یک فیلم سینمایی داستان آدم های در جنگ را بیان کرده است. فیلم «نفس» علاوه بر بیان دیدگاه صلح طلبی، توجه ویژه کارگردان به سبک زندگی خانواده ایرانی را در مقطع خاصی از تاریخ معاصر این سرزمین نشان می دهد و همین زاویه نگاه از ویژگی‌های این فیلم سینمایی است… اساسا یکی از دلایل انتخاب فیلم «نفس» برای حضور در رقابت‌های بین‌المللی، روایت درست از فهم زندگی ایرانی در این اثر سینمایی است. بنابراین انواع زندگی با فرهنگ‌های متفاوت را در این فیلم سینمایی می‌توانستیم ببینیم. به این معنا که بخشی از زندگی مهاجران هندی، هموطنان یزدی، لهجه قمی و .. را شاهد بودیم و همین هم‌زیستی مبین روحیه طلح‌طلبی ایران و ایرانی است.‌ در نتیجه نرگس آبیار فیلمی ساخته که نمونه‌های آن در زندگی اجتماعی افراد جاری است».
«نفس» چقدر شانس دارد؟!
روز گذشته با اعلام نام «نفس» به عنوان نماینده ایران برای شرکت در اسکار 2018، بانی فیلم نظرات چند تن از اهالی سینما را در این باره جویا شد که متن آن در صفحه دو امروز منتشر شده است. ضمن آنکه گویا هیأت انتخاب در گزینش «نفس»، روی این مسئله که برای نخستین بار فیلمی از یک فیلمساز زن راهی اسکار شده تکیه خاصی داشته که به نظر نمی رسد دست کم برای اعضای آکادمی نکته چندان مهمی باشد. همان طور که امسال فیلم «اول پدرم را کشتند» ساخته آنجلینا جولی به عنوان فیلمسازی مونث و نماینده کشور کامبوج، همین دیروز به اسکار معرفی شد و پارسال هم حتماً یادتان است «تونی اردمن» ساخته مارن آده فیلمساز زن آلمانی در رقابت با «فروشنده» اصغر فرهادی شکست خورد.
انتخاب «نفس» در حالی صورت گرفته که در گمانه زنی ها و تحلیل های رسانه ها در روزهای اخیر، شانس بیشتری برای «رگ خواب» و شاید «برادرم خسرو» احتمال داده می شد. «نفس» البته روایتی کلاسیک دارد که بازی های چشمگیری هم چاشنی آن شده، ولی شاید مضمون فیلم حول محور جنگ ایران و عراق، چندان برای تماشاگر خارجی قابل درک نباشد. با این وصف باید دید در روز 23 ژانویه (3 بهمن) سرانجام «نفس» مقبول اعضای آکادمی خواهد افتاد یا خیر.