منطقه حفاظت شده حرا رود گز

این تالاب ساحلی-دریایی هم سطح دریا متشکل از جنگلهای حرا،سواحل شنی و کفه های گلی است دارای اقلیم فرا خشک گرم است .توده های جنگلی حرا به مساحتی حدود 900 هکتار به همراه تک درختان چندل پوشش گیاهی عمده این ناحیه را تشکیل می دهند .

حرا رود گز محل مناسبی برای زمستان گذرانی بسیاری از پرندگان مهاجر محسوب میشود .از جمله گونه های جانوری منطقه می توان به:خرگوش،خدنگ،صدف خور،گیلانشاه حنایی،گیلانشاه بزرگ،عقاب ماهی گیر،عقاب دریایی دم سفید و حواصیل هندی .سواحل و جنگلهای زیبای حرا و پرندگان متنوع زمینه فعالیتهای گردشگری را در منطقه فراهم ساخته است. توده جنگلی از درختان حرا به همراه معدودی از تک درختان چندل در دهانه رود حرا که احتمالا یکی از شاخص ترین توده درختان از نظر بلندی وتراکم درختان حرا در ایران محسوب می شود.

مصب رودخانه های گز وحرا مکان زمستان گذرانی با ارزشی برای پرندگان آبزیی و کنار آبزی مخصوصا صدف خور .گیلانشاه حنایی . گیلانشاه بزرگ و چندین گونه پرنده دیگر محسوب می شود در این مکان احتمالا پرنده هایی از تیره حواصیل همانند حواصیل بزرگ و حواصیل هندی جوجه آوری می کنند .از پرندگان شکاری زمستان گذران در تالاب می توان به عقاب دریایی دم سفید اشاره کرد. تاکنون در این تالاب هجده گونه پرنده شناسایی شده که از ان چهار گونه بومی وبقیه اغلب مهاجر زمستان گذران می باشند.

این منطقه براحتی قابل دسترسی است تا نزدیکی ساحل جاده آسفالته موجودمی باشد.در ساحل نیز با وجود اسکله ای که قایقها به راحتی در ان پهلو می گیرند دسترسی به جنگل را به راحتی امکان پذیر می کند.

تاریخ تاسیس منطقه از ابتدا تا اکنون
این منطقه در سال 1380 به عنوان منطقه حفاظت شده مصوب گردید و طی مصوبه شماره 303 در سال 1390 آگهی رسمی شد.15000 هکتارآن به عنوان تالاب بین المللی درفهرست کنوانسیون رامسردرسال 1354 برابرباسال 1975 میلادی به ثبت رسیده است .

موقعیت عمومی منطقه
منطقه حفاظت شده حرا رود گز و تالاب بین المللی درسواحل شرقی تنگه هرمز در120 کیلومتری جنوب شرقی بندرعباس وهمتراز باسطح دریا درموقعیت جغرافیایی E5708 و N2619 واقع شده است .

ویژ گی و سیمای عمومی منطقه(شامل وضعیت توپوگرافی،چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدور ها)
دهانه دورودخانه حرا وگز تواماً یک تالاب ساحلی را به طول 40 کیلومتر درامتداد شمال وجنوب درسواحل شرقی تنگه هرمز تشکیل داده اند این تالاب شامل مجموعه ای ازآبراهه های جزرومدی ، کفه های گلی ، جنگل حرا ، سواحل شنی وچندین جزیره کلی پست می باشد. رودخانه ها دربیشتر ماه های سال خشک هستند وتنها بعدازبارش سنگین مخصوصاً درزمستان جریان می یابند. اقلیم ایــــن منطقه حاره ای تا نیمه حاره ای است ودمای هوا درتابستان به 45 درجه سانتی گراد می رسد . متوسط بارش سالانه 100 تا300 میلیمتراست، که عمدتاً درماه های آبان تا فروردین می باشد.
این منطقه به عنوان یک اکوسیستم نمونه ماندابی از میان اکوسیستم های جنگل های حرا ایران می باشد. وجه تمایز این رویشگاه با سایر رویشگاه های ماندابی واقع در سواحل جنوبی ایران حضور دو گونه گیاهی حرا و چندل در کنار یکدیگر است.

موقعیت خور های منطقه
رویش های حرای این منطقه در امتداد 12 کیلو متر در خور های حد فاصل رود گز و رود خانه حیوی قرار گرفته اند. خور هـای واجـد مانگرو در محـدوده ذکر شده که در حد فاصـل عرض های 15 º 26 و 25 º26 شمالی و طول هـای 04 º 57 و 08 º 57 شـرقی قرار دارند، شامـل خور های پاچور، نخل زیارت، گـارندهو، زیارت، گـناری(آذینی) و کـرتان می باشند. که صرفنظراز دو خور نخست در سایر خور ها اجتماعات حرا و چندل را می توان در کنار یکدیگر مشاهده نمود. نزدیک ترین خور واجد مانگرو به مصب رود گز خور پاجور است که در فاصله 15 کیلو متری از شهر سیریک قرار دارد. و آخرین خور ( خور کرتان) نیز تا سیریک 27 کیلو متر فاصله دارد. گفتنی است در میان خور های نامبرده خور های زیارت، گناری و کرتان قابلیت پهلو گیری لنج هایی با وزن حدود یکصد تن را دارا می باشند.

وضعیت اقلیمی
این منطقه دارای اقلیم گرم و نیمه خشک است. متوسط بارش سالیانه معادل 7/164 میلیمتر می باشد که به طور متوسط در 16 روز از سال ریزش می نماید، میانگین دمای ماهیانه منطقه مورد مطالعه 8/25 درجه سانتی گراد می باشد. حداکثر حرارت منطقه 43 تا 48 درجه و حداقل حرارت 0 تا یک درجه سانتی گراد تعیین گردیده است. همچنین رطوبت نسبی منطقه معادل 3/63 درصد به تبت رسیده است. مرطوب ترین ماه سال مرداد ماه می باشد.
این منطقه تحت تاثیر باد هایی می باشد که جهت وزش آن ها از غرب، جنوب شرقی و یا جنوب غربی در بهار و تابستان می باشد.

گیاهان
پوشش گیاهی منطقه شامل اجتماعاتی از گیاهان حرا با نام علمی(Avicennia marina)ودرخت چندل با نام علمی Rhizophoramucronataمی باشد که این گونه به تیرهRhizophoraceae تعلق دارد. بهترین اجتماعات جنگل های چندل را می توان در این منطقه (به خصوص خور زیارت) مشاهده نمود.
کفه های گلی به استثنای اجتماعاتی از گیاه پیزرScirpus L. عاری ازپوشش گیاهیاست.دشتهای ساحلی مجاور دارای جنگلهای تنک پراکنده ای می باشند. که از مهمترین گونه های آن می توان به آکاسیا چتری Acacia tortilis ، کهور ایرانی Prosopis cineraria، گزTamarix l.، عنابZiziphus jujubeاشاره کرد.

حیات وحش
مصب رودخانه های گزوحرا مکان زمستان گذرانی با ارزشی برای پرندگان آبزی وکنار آبزی مخصوصاً صدف خوار ، گیلانشاه حنایی ، گیلانشاه بزرگ وچندین گونه پرنده دیگر محسوب می شود دراین مکان احتمالاً پرنده هایی از تیره حواصیل همانند حواصیل بزرگ وحواصیل هندی جوجه آوری می کنند . ازپرندگان شکاری زمستان گذران درتالاب می توان به عقاب دریایی دم سفید اشاره کرد.

جاذبه های اکوتوریستی
جنگلهای حرا دارای ارزشهای مهمی جهت تفرج و گردشگری هستند از مهمترین فعالیتهای گردشگری جنگلهای مانگرو تفرج از طریق فعالیت های قایقرانی می باشد. یکی دیگر از فعالیت های گردشگری منطقه فعالیت پرنده نگری برای علاقمندان به طبیعت است وجود این جنگل ها و طبیعت زیبای آن عامل مهمی در جهت جذب علاقمندان به طبیعت بوده است.

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
دو شهر میناب و بندرسیریک بزرگترین کانون های زیستی اطراف منطقه می باشد. شـهر میناب دارای 50478 خانوار با جمعیتی بالغ بر 254304 نفر می باشد.
در حدود 20 پارچه روستای کوچک و بزرگ در حاشیه جنگل های حرا ی این منطقه واقع گردیده اند که هر یک به نحوی با این رویشگاه ها در ارتباط می باشند. از مهمترین این روستا ها می توان به کرتان، خرگوشی، گناری، مهرگی، سورگی، ددی، زر آباد، گارندهو، گز، گز پیر و بازگرد اشاره نمود.

از عمده ترین فعالیت هایمنطقهماهیگیری می با شد و ضمناًجوامع محلی از سرشاخه های حرا برای تعلیف دام ها بهره می برند. این منطقه از نقطه نظر توسعه اکوتوریسم از پتانسیل قابل توجهی برخوردار می باشد.

تعارضات و مشکلات مهم منطقه
آلودگیهای نفتی ناشی از ترددکشتیها و لنج ها ازعوامل عمده تهدیدکننده تالاب می باشد . و همچنین قطع درختان حرا برای سوخت یاتعلیف دام، و ماهگیر ی های غیر اصولی و حرکت شن های روان از مشکلات اساسی منطقه می باشد.

تجهیزات و امکانات
این منطقه توسط اداره محیط زیست میناب و سیریک تحت حفاظت قرار دارد.

سایر ملاحظات
این منطقه به عنوان یک اکوسیستم نمونه ماندابی از میان اکوسیستم های جنگل های حرا ایران می باشد. وجه تمایز این رویشگاه با سایر رویشگاه های ماندابی واقع در سواحل جنوبی ایران حضور دو گونه گیاهی حرا و چندل در کنار یکدیگر است. همچنینمنطقه مذکور به دلیل وجود اسکله ها جهت رفت و آمد شناورها و لنج مورد استفاده قرار می گیرد .

منبع : کویرها و بیابانهای ایران