روغن اسطوخودوس به طور گسترده در آروماتراپی (معالجه توسط ماساژ با روغن معطر) مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای اثر آرامش بخشی است. در این مقاله مروری کلی بر فوائد این روغن عصاره‌ای یا معطر در سلامت خواهیم داشت.
اسطوخودوس، گیاهی گلدار است که به خانواده نعناع تعلق دارد. این گیاه بومی منطقه مدیترانه‌ای، برخی مناطق آفریقا و هندوستان می‌باشد. و به طور گسترده به عنوان گیاهان زینتی رشد کرده و بخاطر عطر و زیبایی گلهای خود شناخته شده است. همچنین به منظور اهداف تجاری در بسیاری از مناطق دنیا پرورش داده می‌شود. روغن عصاره‌ای یا اسانس‌های روغنی بدست آمده از این گیاه در محصولات مختلفی مانند صابون و عطر مورد استفاده قرار می‌گیرد. روغن عصاره‌ای عمدتاً از گلهای گیاه اسطوخودوس بدست آمده و مصارف بسیاری به ویژه در آروماتراپی دارد.
اسطوخودوس و روغن اسطوخودوس
گیاه اسطوخودوس متعلق به جنس لاواندولا (Lavandula) بوده که شامل حدود 40 گونه است، اما گونه‌های بسیار دیگری نیز وجود داشته که در نتیجه گرده افشانی متضاد بوجود می‌آیند. شواهد باستان شناسی نشان می‌دهند که استفاده از اسطوخودوس از 2500 سال پیش آغاز شده است. مصریان باستان از روغن اسطوخودوس به عنوان روغن آرایشی و همچنین جهت مومیایی کردن استفاده می‌نمودند. عرب‌ها نیز از این روغن برای مقاصد پزشکی و همچنین عطر استفاده می‌کردند. گیاه اسطوخودوس در یونان و رم نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. حتی امروزه، گلهای اسطوخودوس برای مقاصد مختلف بکار برده می‌شوند. گلها و گیاهان خشک شده‌ی آن جهت دفع حشرات و بید و برای گل آرایی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فوائد روغن اسطوخودوس
فوائد روغن عصاره‌ای اسطوخودوس از ترکیبات شیمیایی طبیعی، به ویژه مولکول‌های معطر، بنام استر بدست می‌آیند. اعتقاد بر این است که روغن خالص اسطوخودوس دارای خواص ضد ویروسی، ضد باکتریایی و ضد التهابی است. همچنین به عنوان ضد اسپاسم یا گرفتگی عضلانی، آرام بخش و تونیک (داروی مقوی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به علت وجود این فوائد سلامتی بخش، این روغن عصاره‌ای به طور معمول در آروماتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عطر اسطوخودوس دارای اثر آرامش بخشی است که به کاهش اضطراب و آرام ساختن اعصاب کمک می‌کند.
• از آنجا که روغن اسطوخودوس دارای اثر آرام بخشی است، از آن جهت درمان سردرد تنشی، میگرن، افسردگی، اضطراب و استرس استفاده می‌کنند.
• همچنین جهت درمان بی خوابی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به این دلیل که مشخص شده است این روغن عصاره‌ای موجب تحریک خواب می‌شود.
• روغن اسطوخودوس همچنین به عنوان ماده‌ی ضد عفونی کننده بکار برده می‌شود. شکل رقیق شده این روغن را می‌توان بر روی سوختگی‌های جزئی، زخم، گزش و نیش حشرات استفاده کرد. همچنین ممکن است درد را کاهش دهد.
• روغن اسطوخودوس همچنین جهت رفع شپش سر مفید است. برای این منظور، مو را با استفاده از آب مخلوط با این روغن شستشو دهید (به اندازه پنج تا ده قطره از این روغن استفاده کنید). می‌توانید دو قطره روغن رقیق نشده را به یک شانه دندانه ریز افزوده و جهت رفع رشک یا تخم شپش از آن استفاده کرد.
• همچنین جهت درمان ریزش مو، خصوصاً آلوپسی آره‌تا یا طاسی منطقه‌ای استفاده می‌شود. روغن اسطوخودوس به عنوان یک درمان برای پسوریازیس پوست سر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• روغن اسطوخودوس جهت درمان بیماریهای مختلف پوستی مانند پسوریازیس، اگزما، گال، زونا، درماتیت و آکنه بکار برده می‌شود. همچنین جهت رفع آفتاب سوختگی و چین و چروک مفید است.
• همچنین مشاهده شده است که با ماساژ مقدار کمی روغن اسطوخودوس، درد مفاصل و درد عضلانی کاهش می‌یابند.
• این روغن جهت رفع علائم بیماریهای تنفسی، مانند برونشیت، لارنژیت، سرماخوردگی، سرفه، آنفولانزا، گرفتگی یا احتقان سینوسی، آسم و عفونت‌های گلو موثر است.
روغن اسطوخودوس همچنین در تولید محصولات تجاری مختلف مانند عطر، شمع، صابون، محصولات مراقبت از مو و لوسیون بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روغن همچنین به طور گسترده توسط پزشکان طب جایگزین استفاده می‌شود.
از آنجا که روغن‌های عصاره‌ای یا اسانسی بسیار غلیظ می‌باشند، بایستی آنها را مطابق با دستورالعمل داده شده توسط یک متخصص حاذق استفاده نمایید. همچنین پیش از شروع به هر نوع درمان گیاهی با روغن اسطوخودوس می‌توانید با پزشک خود مشورت کرده و نظر او را در این خصوص جویا شوید. تنها چند فایده‌ی این روغن در سلامت مورد تأیید شواهد علمی قرار گرفته است. با این حال، این روغن عصاره‌ای به عنوان درمان بیماریهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته است و گفته می‌شود تا حدودی مؤثر می‌باشد. به این دلیل که روغن اسطوخودوس می‌تواند موجب بروز آلرژی شود، بایستی آن را با احتیاط استفاده نمود و تحت نظارت یک متخصص حاذق در امر گیاهان دارویی انجام شود. همچنین ممکن است در بعضی مصرف کنندگان عوارض جانبی به همراه داشته باشد. استفاده از آن برای زنان باردار، مادران شیرده و کودکان توصیه نمی‌شود. گفته می‌شود که استفاده موضعی از روغن اسطوخودوس برای پسران جوان خوب نیست به این دلیل که ممکن است موجب بروز عدم تعادل هورمونی شود. افرادی که از داروهای آرام بخش مصرف می‌کنند بایستی از مصرف روغن اسطوخودوس خودداری کنند.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
