دکتر محمدحسین صالحی سورمقی؛ دکترای فارماکوگنوزی
گیاه‌شناسی گل‌سرخ
گل سرخ گیاهی است دائمی به ارتفاع تا 5/1 متر و گاهی مرتفع‌تر که دارای ساقه‌های خاردار می‌باشد. برگ‌ها مرکب از 7 و گاهی 9 برگچه بیضی‌شکل نوک‌تیز و دندانه‌دار هستند. این دندانه‌ها منظم و کوچک می‌باشند. برگچه‌ها بر روی محور خود به طور متقابل قرار می‌گیرند. گل‌های گیاه نسبتاً درشت، صورتی‌رنگ و دارای بوی معطر و مطبوعی هستند. گاهی گلبرگ‌ها ممکن است سفیدرنگ باشند.
تاریخچه گل‌سرخ
برحسب تجربیات گذشته گل روز برای سلامت پوست و روح و روان مفید می‌باشد و از زمان‌های بسیار قدیم در پزشکی کاربرد داشته است. رومیان روز وحشی (روزا کانینا) را برای درمان گازگرفتگی سگ هار توصیه می‌کردند. روز در دهه سی همچنان به عنوان یک داروی رسمی به کار می‌رفت.
در آن زمان تنتور روز عطار (روزا گالیکا) به منظور درمان گلودرد تجویز می‌شد. امروزه روز همچنان از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. اسانس آن بسیار گرانقیمت بوده و یکی از مهم‌ترین اسانس‌ها در اسانس درمانی است.
داروشناختی و اثرات مهم گل‌سرخ
اسانس گل سرخ برای بسیاری از مشکلات زنانه مفید است. این اسانس مقوی عضلات رحم به‌خصوص در کسانی است که رحم‌های آنها افتادگی دارد، به‌ویژه اگر همراه با بعضی تمرین‌های یوگا باشد این مشکل بهتر برطرف می‌شود. همچنین در مورد زنانی که آمادگی سقط کردن به دلیل ضعف رحم در آنها ایجاد می‌شود. در مورد تسکین مشکلات قاعدگی، افسردگی و تنش‌های عصبی نیز دارای آثار ارزشمندی است.
اسانس روز می‌تواند باعث کاهش خونریزی ماهیانه، تنظیم قاعدگی‌های نامنظم و برطرف کردن اختلال تخمک‌گذاری (که به علت قاعدگی‌های نامنظم پیش می‌آید) شود.
همچنین می‌تواند مانند ویتامین‌های گروه B به عنوان پرکورسور هورمون‌ها در بدن قرار گیرد و به نظر می‌رسد تولید منی را نیز افزایش دهد.
یکی از علل تأثیر اسانس روز به عنوان ضدافسردگی، ازدیاد فعالیت‌های جنسی و افزایش فعالیت‌های مغزی است.
همین علت در مورد افزایش میل جنسی در خانم‌ها توسط اسانس روز نیز بیان می‌شود. اصولاً اسانس روز همیشه برای افزایش میل جنسی مصرف می‌شده است.
یکی دیگر از استفاده‌های مهم اسانس روز در فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی مربوط به بهداشت و سلامت پوست می‌باشد. اسانس روز برای همه نوع پوست، به‌خصوص پوست‌های حساس و خشک و پوست افراد مسن بسیار مناسب است.
اسانس روز می‌تواند مقاومت جدار مویرگ‌های زیر پوست را که به صورت خطوطی قرمزرنگ دیده می‌شوند، افزایش دهد و این مشکل را تا حد زیادی درمان کند. البته در این موارد گاه لازم است ماه‌ها اسانس مورد استفاده قرار گیرد.
