سرماخوردگی در مقابل برونشیت

بسیاری از علائم میان سرماخوردگی و برونشیت مشترک می‌باشد. با وجود آنکه هر دو، عوارض جدا و مختلفی هستند. اجازه دهید در خصوص اختلافات متقابل آنها بیشتر دانسته تا بدین ترتیب قادر باشیم نشانه‌های سرماخوردگی و برونشیت را در یک بیمار تشخیص دهیم.
سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و گرفتگی بینی و تب گاه به گاه از علائمی بوده که کمابیش میان سرماخوردگی و برونشیت مشترک بوده و اغلب منجر به تشخیص اشتباه می‌شود. هم سرماخوردگی و هم برونشیت به دلیل وجود عفونت ویروسی بوجود می‌آیند، (گرچه درصد کوچکی از موارد برونشیت که حدود 10% را شامل می‌شوند، توسط تهاجم باکتریایی ایجاد می‌شوند) اما در هر دو مورد، ویروس عفونت زا به نواحی مختلف دستگاه تنفس بیمار حمله می‌کند. بنابراین، رویکرد پزشکی در خصوص رسیدگی به هر دو این عوارض نیز به طرز قابل توجهی تفاوت دارد. اجازه دهید نگاهی مختصر به جنبه‌های مختلف سرماخوردگی در مقابل برونشیت انداخته تا تفاوتهای متقابل آنها را درک کرده و بدین وسیله قادر به تشخیص هرکدام از آنها شویم.

سرماخوردگی در مقابل برونشیت ـ جزئیات و تفاوتها

بخشهایی که در ادامه قرار داده شده، جزئیات مختلف هم برونشیت و هم سرماخوردگی را نشان داده به گونه‌ای که فهم تفاوتهای متقابل آنها را برحسب محل عفونت، پاتوژن یا عوامل بیماری زا درگیر در آن، علائم و درمان بیماری مربوطه آسانتر می‌سازد.

محل عفونت

همانطور که پیش از این عنوان شد، محل عفونت سرماخوردگی از برونشیت متفاوت است. در سرماخوردگی، ویروسها به ناحیه‌ی فوقانی حلق حمله کرده، تمام منطقه‌ی پشت بینی را پوشش داده و به سرتاسر پشت گلو گسترش می‌یابند. عفونت ویروسی موجب التهاب در این ناحیه از بینی و حلق شده و منجر به بروز بااهمیت‌ترین علائم سرماخوردگی همچون گلو درد و تحریک خارش مانندی شده که از سقف دهان شروع شده و به تمام پشت گلو گسترش می‌یابد. در بیماری برونشیت، لایه‌ی غشاء مخاطی در داخل برونش جایی است که عفونت ویروسی یا باکتریایی رخ می‌دهد. گاهی یک دوره‌ی طولانی از بیماری سرماخوردگی می‌تواند به برونشیت حاد منجر شود، به این دلیل که رینوویروس که پاتوژن مشترک در هر دو بیماری سرماخوردگی و برونشیت است، از ناحیه‌ی حلق و بینی به دیگر قسمتهای دستگاه تنفسی گسترش یافته و در نهایت به برونش رسیده و آن را آلوده می‌سازد.

پاتوژن‌های درگیر

شایع‌ترین ویروس‌هایی که عمدتاً مسئول ایجاد سرماخوردگی می‌باشند، رینوویروس و کروناویروس را شامل می‌شوند. هر دو این ویروس‌ها دارای ساختار تک رشته‌ای RNA با حس مثبت (positive-sense) بوده به طوریکه رینوویروس دارای ساختار بیست وجهی است و کروناویروس از یک تقارن مارپیچی برخوردار است. پاتوژن‌های ویروسی بوجود آورنده‌ی برونشیت، رینوویروسها، آدنوویروسها و ویروسهایی متعلق به خانواده ارتومیکسوویریده بوده که مسئول ایجاد آنفلوآنزا در پستانداران و پرندگان می‌باشند. آدنوویروس‌ها، ویروسهایی با DNA دو رشته‌ای بوده که از تقارن بیست وجهی برخوردارند. ویروسهای متعلق به خانواده ارتومیکسوویریده همه ویروسهایی با ساختار تک رشته‌ای خطی ‌RNA با حس منفی هستند. باکتریهای مسبب بروز بیماری برونشیت باکتریایی شامل میکروارگانیسمهای کالمیدوفیلیا پنومونیه (مخصوصا مسئول ایجاد بسیاری از انواع پنومونی)، مایکوپلاسما پنومونیه (مسئول ایجاد پنومونی مایکوپلاسمایی) و بوردتلاپرتوسیس (مسئول ایجاد سیاه سرفه) می‌شوند.

علائم مربوطه

اغلب علائم سرماخوردگی شامل احتقان بینی، آبریزش بینی، سرفه، گلو درد، لرز گاه به گاه، تب خفیف، درد ماهیچه (درد عضلانی)، قرمزی چشم (گاهی اوقات)، خستگی و از دست دادن اشتها می‌شود. بیشتر این علائم همچنین با آنفولانزا مشترک می‌باشند. علائم برونشیت گلو درد، آبریزش بینی (گاهی اوقات)، احتقان بینی، التهاب حفره پلورال (pleural cavity)، تولید خلط سینه و افزایش ترشح موکوس، احساس کلی از کندی یا تشویش، خس خس سینه گاه به گاه و مشکل در تنفس به علت تراکم دستگاه تنفسی فوقانی را شامل می‌شود. تب پایین ممکن است ایجاد شده و یا ممکن است بیمار دچار تب نشود.

درمان‌های مربوطه

دوره معمول درمان شامل تجویز داروهای سرماخوردگی مانند، استامینوفن، تب بر، ضد سرفه و مسکن به منظور تسکین از علائم می‌شود. داروهای آنتی هیستامین می‌توانند به منظور رفع آبریزش بینی تجویز شوند. داروهای ضد احتقان بینی و اکسپکتورانت نیز در موارد شدید سرفه به منظور تسکین از احتقان و کمک به دفع اخلاط نیز به بیمار تجویز می‌شوند. از آنجا که سیستم ایمنی خود، ویروس عامل سرماخوردگی را مورد رسیدگی قرار می‌دهد، روش اصلی درمان اجازه دادن به بدن برای برخورداری از استراحت کافی، نوشیدن فراوان مایعات، مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین را شامل می‌شود. مکمل‌های روی و ویتامین C می‌توانند به منظور تقویت بیشتر سیستم ایمنی بدن مصرف شوند. به این دلیل که عفونت ویروسی است، نبایستی هرگز از آنتی بیوتیک استفاده کرد، به این دلیل که هیچ گونه اثری بر روی ویروس ندارند. در مقابل، عوارض جانبی نامطلوب فراوانی داشته و می‌توانند رشد باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک را ترغیب سازند.
برای درمان برونشیت ویروسی، علاوه بر تجویز داروهای ضد احتقان بینی و اکسپکتورانت، داروهای NSAID (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) نیز به منظور متوقف ساختن التهاب غشای مخاطی برونش و برای تسکین گلو درد و تب تجویز می‌شوند. داروهای فرونشاننده‌‌ی سرفه ممکن است به منظور تسکین سرفه‌ی مداوم به خصوص در شب، تجویز شوند. آنتی بیوتیکها ممکن است تنها پس از حصول اطمینان از عفونت باکتریایی تجویز شوند. تجویز داروهای برونکودیلاتور یا گشاد کننده‌ی برونش ممکن است به منظور کاهش تنگی برونش در مواردی لازم باشد که مشکلات تنفسی و خس خس سینه مشاهده می‌شوند. علاوه بر این موارد، اقدامات درمانی معمول مانند استراحت کردن، مصرف مواد غذایی مغذی و قرار گرفتن در محیط عاری از آلودگی به منظور بهبودی سریع سودمند خواهد بود.
آخرین و نه کم اهمیت‌ترین مورد در خصوص تفاوت عمده‌ی میان سرماخوردگی و برونشیت در پشت این واقعیت نهفته است که در حالی که طولانی شدن مدت سرماخوردگی می‌تواند به برونشیت منجر شود، خلاف آن صادق نیست. برونشیت و سینه پهلو نیز گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند، به این دلیل که هر دو ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهند. لیکن، در حالی که برونشیت موجب بروز عفونت و التهاب در غشاء مخاطی برونش می‌شود، ذات‌الریه یا سینه پهلو بوسیله‌‎ی التهاب خود بافتهای ریه‌ها بوجود می‌آید. همچنین، فردی که دچار هرگونه بیماری مرتبط با ریه‌ها و یا برونش همچون آسم و یا برونشیت شده باشد، نسبت به فردی عادی که از تنها به آنفولانزای فصلی و سرماخوردگی دچار شده باشد، احتمال بیشتری دارد که به سینه پهلو دچار شود. اکنون که از تفاوت میان برونشیت و سرماخوردگی اطلاع یافتید، می‌توانید به راحتی تمامی علائم را کنار یکدیگر گذاشته و به منظور اتخاذ دوره‌ی درمانی مناسب، هر کدام را از دیگری تشخیص دهید.