مریم آریافر؛ کارشناس تغذیه، کارشناس ارشد علوم و صنایع غذایی
گیاه «آلوئه‌ورا» که در ایران بیشتر به نام «صبر زرد» شناخته می‌شود، گیاهی است که به‌طور عمده در مناطق خشک رشد می‌کند. آلوئه‌ورا با اینکه به خانواده زنبق تعلق دارد، اما در ظاهر شباهت بسیار زیادی به کاکتوس دارد. در بین بیش از 240 گونه آلوئه‌ورا چهار نمونه آلوئه‌ورا تشخیص داده شده که دارای ارزش غذایی هستند.
اولین گزارش مکتوب که در آن به آلوئه‌ورا اشاره شده است، متعلق به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح است و در غار نوشته‌ها و کنده‌کاری‌های روی ظروف در معابد باستانی مصر کشف شده است. در افسانه‌های به جای مانده از مصر باستان آمده است که آلوئه گیاهی چنان گرامی بوده که افراد برای حضور در مراسم مرگ یک فرعون باید تحفه‌ای از برگ‌های آلوئه‌ورا تقدیم می‌کردند.
داستان‌هایی نیز درباره استفاده کلئوپاترا از آلوئه‌ورا، عسل و شیر برای حفظ زیبایی افسانه‌ای آنها گفته می‌شود. کلئوپاترا ملکه مصر پوست خود را هر روزه با آن ماساژ می‌داد که از شر آفتاب مصر در امان باشد. حتی مصریان آن را برای مومیایی مردگان خود به کار می‌بردند.
تاکنون به آلوئه‌ورا بیشتر به عنوان یکی از ترکیبات لوسیون‌ها وکرم‌های آرایشی و درمانی توجه می‌شده و خواص تغذیه‌ای آن کمتر مورد توجه بوده است. این گیاه سرشار از ویتامین‌ها و املاح می‌باشد که تامین‌کننده بخشی از نیازهای روزانه هستند.
ویتامین‌ها و موادمعدنی تشکیل‌دهنده آن عبارتند از ویتامین‌های C، B12، B6، B2، B1، A و E، و مواد معدنی کلسیم، سدیم، منیزیم، روی، مس وکروم.
آلوئه‌ورا همچنین دارای هورمون‌ها و ترکیباتی است که بلافاصله زخم را ترمیم می‌کنند و برای بیماری‌های گوارشی از جمله زخم معده موثر است. آمینواسیدها، اجزا و قالب‌های ساختار بدن ما می‌باشند. 8 آمینواسید ضروری وجود دارد که در بدن ما ساخته نمی‌شوند. این اسیدهای آمینه در اجزاء گیاه آلوئه‌ورا کشف شده‌اند. نوشیدن مداوم و منظم آب آلوئه‌ورا به شما اجازه می‌دهد به‌واسطه تامین طبیعی آمینو اسیدهای ضروری بدن، سلامتی بدن خود را حفظ نمایید. تجزیه ترکیبات آلوئه‌ورا نشان می‌دهد که در بین گیاهان شناخته شده توسط بشر، آلوئه‌ورا تنها گیاهی است که آمینو اسیدهای مشابه و ضروری بدن را می‌سازد.
آلوئه‌ورا بدون هیچ گونه عارضه‌ای از عصبانیت و التهاب جلوگیری می‌نماید، همچنین سبب تحرک ماهیچه‌ها و صحت کارکرد مفاصل می‌شود.
تاثیر آلوئه‌ورا بر سیستم گوارش
تغذیه مناسب جهت حفظ سلامتی بسیار مهم می‌باشد، ولی نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت فرایند هضم و جذب است. یکی از توصیه‌هایی که در جهت بهبود فرآیند هضم و جذب ارائه می‌گردد، جویدن مناسب غذا است. برخی افراد دچار کمبود اسیدکلریدریک معده بوده و بنابراین در هضم و جذب غذا دچار مشکل می‌باشند. به این افراد توصیه می‌شود که قبل از غذا از آلوئه‌ورا استفاده نمایند، زیرا باعث سهولت هضم می‌شود.
از طرف دیگر آلوئه‌ورا در رفع مشکلات گوارشی دیگری مانند اسهال و یبوست بسیار موثر است و در تنظیم حرکات روده نقش دارد. آلوئه‌ورا دارای قابلیت طبیعی دفع سموم می‌باشد. نوشیدن مداوم آب آلوئه‌ورا می‌تواند حرکت موجی روده را بهبود ببخشد و جذب پروتئین را افزایش دهد و همزمان، میزان باکتری‌هایی را که سبب تخمیر می‌شوند، کاهش دهد. آلوئه‌ورا همچنین سبب کاهش سوزش قلب، معده و دیگر ناراحتی‌های گوارشی می‌شود.
نکات احتیاطی در مورد آلوئه ورا
با وجود خواص بسیار آلوئه‌ورا و با آنکه تاکنون هیچ عوارضی از مصرف آن گزارش نشده است، پزشکان مصرف خوراکی آن را در طول دوران بارداری و شیردهی برای خانم‌ها منع می‌کنند. کودکان زیر 12 سال نیز نباید گیاه آلوئه‌ورا مصرف کنند.
تاثیر آلوئه‌ورا بر دیابت
پانکراس تولیدکننده انسولین در بدن می‌باشد که به بدن پیغام می‌دهد تا از گلوکز به عنوان سوخت در تولید انرژی استفاده کند. اگر بدن قادر به استفاده از این قند نباشد، قادر به تولید انرژی هم نخواهد بود و قند تجمع یافته برای بدن مضر خواهد بود. آلوئه‌ورا باعث کاهش قند خون در دیابتی‌های مبتلا به دیابت نوع 2، حمایت پانکراس در تولید انسولین و مصرف گلوکز می‌گردد .
در یک تحقیق نشان داده شد که مصرف روزانه نصف قاشق چایخوری آلوئه‌ورا به مدت 14-4 هفته باعث کاهش قند خون از 273 به 151 بدون هیچ گونه تغییری در وزن می‌شود.
تاثیر آلوئه‌ورا بر سیستم ایمنی
از نشانه‌های ضعف سیستم ایمنی، کم بودن انرژی و سندرم خستگی مزمن می‌باشد و افزایش و تقویت سیستم ایمنی باعث بهبود شرایط می‌گردد. آلوئه‌ورا حاوی پلی‌ساکاریدهایی است که باعث تحریک سیستم ایمنی می‌شوند. این گیاه باعث تحریک سلول‌های ماکروفاژ سیستم ایمنی می‌گردد.
زمانی که ماکروفاژها تحریک شوند شروع به فاگوسیتوز و تخریب سلول‌های مهاجم می‌نمایند. مصرف روزانه عصاره آلوئه‌ورا باعث تقویت سیستم ایمنی می‌گردد.
آلوئه‌ورا به‌طور طبیعی مقاومت بدن را افزایش می‌دهد. نظر به اینکه سیستم ایمنی بدن همانند ساعت کار می‌کند تا از بدن محافظت نماید، از این رو نوشیدن مداوم عصاره آلوئه‌ورا سبب می‌گردد به‌طور طبیعی مصونیت و مقاومت بدن به طور چشمگیر افزایش یابد.
تاثیر آلوئه‌ورا بر پوست
هر 21 الی 28 روز، پوست جدید جایگزین پوست قدیمی می‌شود. مصرف محصولات آلوئه‌ورا می‌تواند منبعی غنی از مواد سازنده را به شما ارائه کند که همواره پوستی سالم و شاداب داشته باشید و با اثرات پیری پوست مقابله کنید.
آلوئه‌ورا التیام بخش سوختگی‌ها، بریدگی‌ها، پارگی‌ها، خراش‌ها و سوزش خفیف پوست می‌باشد.
تاثیر آلوئه‌ورا بر سلامت قلب و عروق
یکی از چالش‌های سلامتی امروزه، جلوگیری از سخت شدن سرخرگ‌هاست. سخت شدن رگ‌ها یکی از نتایج پیری می‌باشد. خوشبختانه امروزه ترکیبات و محصولات فراوانی وجود دارد که از این شرایط جلوگیری می‌کنند. آلوئه‌ورا باعث کاهش تری‌گلیسیرید و LDL می‌شود.
مطالعات فراوانی نشان داده‌اند در شرایطی که آلوئه‌ورا به رژیم اضافه شده است، علائم و نشانه‌های بیماری‌های قلبی‑عروقی تخفیف یافته‌اند. آلوئه‌ورا باعث کاهش چسبندگی لخته‌ها وکاهش التهابات ناشی از جراحات مویرگ‌ها می‌شود.