پشت خط زرد ایستگاه مترو، در انتظار رسیدن قطار ایستادهاید و صدای نزدیک شدنش را میشنوید. مردم از صندلیها بلند میشوند و پشت خط زرد را شلوغ میکنند.
به گزارش ،قانون نوشت: برخی جلوتر میایستند و سعی میکنند جزو اولین نفرات برای سوار شدن باشند. ناخودآگاه به افرادی که کنار شما ایستادهاند، نگاه میکنید و دلتان می لرزد که نکند دخترک لاغری که آن سوتر ایستاده یا مردی که بی قرار است و جلوی خط پا بهپا می کند، قصد پریدن داشته باشد. نگرانیای که مدتی است ناخواسته ذهنمان را به چالش میکشد، حاصل رخدادهای اخیر در متروی تهران است. رخدادهایی که امنیت روانی را از مسافران سلب کرده وگویا مترو این روزها تنها محل رفتوآمد نیست و اخبار خودکشیهای متعدد آن ادامه دارد. آخرین اقدام به خودکشی، هفته گذشته از سوی خانم 32 ساله در ایستگاه دروازه دولت صورت گرفت که هرچند به خیر گذشت و زن جوان نجات یافت اما تصاویری که از آن لحظات منتشر شد، اوج اضطراب، آشفتگی، ترس و احساس ناامنی در چهره و حرکات مسافران را نشان میداد.
سریال خودکشی مترو
خودکشی در مترو هر چندوقت یک بار تیتر رسانههاست و چنان ادامه یافته که در اخبار از آن به عنوان داستان دنبالهدار خودکشیهای مترو نام میبرند. طبق آمارهای شرکت بهرهبرداری متروی تهران، اولین خودکشی منجر به مرگ در مترو در اردیبهشت سال 86 از سوی دختری 19 ساله در مترو بهارستان رخ داد و بعد از آن در همان سال چهار مورد خودکشی دیگر که دو نفر مرد و دو نفر زن بودند، تکرار شد. فروردین و اسفند سال 87 با دو مورد خودکشی گذشت که مورد آخر نافرجام و مربوط به دختری 15 ساله در ایستگاه نواب صفوی بود. سال 88 در سه مورد خودکشی رخ داد که دو مورد آن در دو روز پشت سر هم اتفاق افتاد. سال 90 نیز با دو خودکشی نافرجام سپری شد. اما سال 91 رکورد خودکشیهای مترو شکسته شد و 6 نفر در ایستگاههای متفاوت جان خود را گرفتند. اما سالهای 93،92 ، 94 و 95 سالهای بهنسبت آرامی برای متروی پایتخت به حساب میآمد و تمام این چهارسال هر کدام با یک یا دو مورد خودکشی گذشت. سال 96 نیز برای متروی تهران با حوادث و حواشی بسیار، از خودکشی گرفته تا قمه کشی و تیراندازی همراه بود. تا پایان شهریورسال جاری دو زن در متروهای میرداماد و دروازه دولت اقدام به خودکشی کردهاند که گرچه هر دو ناکام ماند اما همزمانی تقریبی آن با حوادثی نظیر تیراندازی در متروی شهر ری و مرگ امر به معروف، منجر به سلب آرامش از افکار عمومی و حتی عدم رغبت برخی شهروندان به استفاده از مترو شد.
اعتبار دیوارهای شیشه ای تامین نیست
در برخی متروهای جهان یک دیوار شیشهای بین واگنها و مسافرین حایل است تا مانع از بروز حوادث شود. در ایران نیز نصب دیوارهای شیشهای در ایستگاه های مترو روی میز شورای پنجم شهر تهران قرار گرفته است. دیوارههای ثابتی که جداکننده و حایل بین محدوده سکو از محدوده قطار هستند، لبه سکو نصب میشوند و براساس برنامه زمانبندی شده برای خروج و ورود مسافر، باز و بسته میشوند. این سیستم علاوه بر ورود ایمن مسافران به قطار باعث افزایش سرعت حرکت، کاهش تاخیر در حرکت مجدد قطار، جلوگیری از ورود افراد به تونل مترو، کاهش هزینه های سرمایش و گرمایش مترو و مدیریت ورود و خروج در زمان ازدحام و اضطرار میشود. از دیوار شیشهای به عنوان راهکار مهار مرگ در مترو نام میبرند اما شورای پنجم شهر تهران که میراثدار ناسامانیهای به جامنده از شورای چهارم است، این روزها با انواع مشکلات مالی دست و پنجه نرم میکند و این در حالی است که به گفته «محمد علیخانی» رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران، تجهیزات دیوار شیشه ای مترو بین 700 هزار دلار تا سه میلیون دلار هزینه دارد. علیخانی در گفت و گو با «قانون» با تاکید بر اینکه به طورحتم نصب دیوار شیشه ای امنیت مسافران را بالا می برد، گفت: «مساله فعلی اعتبار این طرح هاست. اگر قرار بر استفاده از تجهیزات انگلیسی باشد، بین دو و نیم تا سه میلیون دلار و اگر از تجهیزات چینی استفاده کنیم 700 تا 800 هزار دلار هزینه دارد».
نصب هواکش، اولویت متروی تهران
رییس کمیسیون عمران شورای شهر تهران از خودکشی در مترو و نصب هواکش در واگنها، بهعنوان دو دغدغه مهم نام برد اما نصب هواکش را اولویت اول شورای شهر دانست. علیخانی معتقد است برخی از خطوط بههیچوجه ایمن نیست و اگر برای مثال با حادثه آتشسوزی مواجه شویم، جان عده زیادی به علت خفگی به خطر میافتد. به گفته او، هر هواکش حدود دو میلیون دلار هزینه دارد و با تجهیزات دیوارهای شیشه ای در یک رنج قیمتی است. اما اولویت اول با هواکش و بعد نصب دیوار شیشه ای است. به گفته این نماینده شورای پنجم شهر، مشکلات به جا ماده از گذشته، بی شمار وبیش از هر چیز بحث تامین اعتبار مطرح است. بدهی 13هزارمیلیاردی شهرداری به بانک شهر، راه تامین اعتبار را بسته است و شهرداری تهران باید هر چه سریعتر تعهدات خود به بانک شهر را عملی کند. علیخانی می گوید: « بدهی به جا مانده بسیار زیاد و مشکلات مالی، یکی از چالشهای مهم شهرداری است. درحال حاضر راهکار جذب و استفاده از سرمایههای خارجی را مد نظر داریم تا زمانی که تکلیف پرداخت بدهیها مشخص شود». این یکی از دلایلی است که طرح نصب دیوار شیشهای را روی زمین میگذارد. علیخانی اعلام میکند که اگر اعتباری در نظر گرفته شود، ابتدا صرف تجهیزات هواکش واگنها خواهد شد، طرح دیوارهای شیشهای نیز آماده و منتظر اعتبارهای آتی است.
شاهدان مرگ در مترو، هزار بار میمیرند
خودکشی در مترو را نه فقط خودکشی که میتوان «دگر آزاری» نام نهاد. یکی از تلخترین مرگها افتادن زیر قطاری است که با شتاب میگذرد و از متوفی، جز گوشت لهیده چیزی باقی نمیگذارد. افرادی که این صحنه را میبینندو همچنان باید از مترو برای تردد استفاده کنند و میل به زندگی دارند، با چه مصایبی مواجه خواهند شد؟ آنها به طور حتم حتی با صدای نزدیکشدن قطار نیز خاطره چنان مرگ تلخی را پیش چشم خود مرور خواهند کرد. به گفته کارشناسان، اثر روحی به جای مانده از این خودکشی، چه مردم و چه راهبران مترو را رها نخواهد کرد. سابق بر این، یکی از راهبران مترو تهران گفته بود: «هنوز هنگام ورود به سکوی مترو میترسم وناخودآگاه قدمهایم را کند میکنم». خودکشی در مترو این روزها آنقدر پیش بینی شده و متداول است که برای راهبرانی که شاهد صحنههای خودکشی هستند، طبق آییننامه، مراجعه به روانشناس و چهار هفته مرخصی استعلاجی در نظر میگیرند و تا مدتها از مسافرت با قطار نهی میشود.
حتی برخی راهبرانی که شاهد خودکشی بودند، دچار اختلالهای ژنتیکی شدند؛ برای مثال یکی از راهبران با عدم رویش محاسن صورت مواجه شد. ناتوانی در تمرکز، افسردگی، اضطراب و کاهش تحرکت پذیری از دیگر اختلالاتی است که شاهدان صحنههای تلخ مرگ، به ویژه مرگ در مترو را تهدید میکند. فردی که خودکشی میکند یک بار میمیرد ولی شاهدان آن هزار بار میمیرند. نصب دیوارهای شیشه ای در مترو برای جلوگیری از مرگ هم الزام و هم اولویت است. وظیفهای که شورای چهارم شهر در گیر و دار دغدغههای خاص مالیاش از آن صرفنظر کرد و این روزها خیلی از مردم تهران، از مترو و تصویر اجساد لهشده روی ریل ها و صدای قطار وحشت دارند.