تعطیلات نوروز 96 درحالی از فردا آغاز میشود که برخی کارشناسان معتقدند دلیلی ندارد تقویم آموزشی و کاری با هم متفاوت باشد. براساس تقویم رسمی کشور، تعطیلات نوروز تنها تا روز 4فروردین است اما این تنها کارمندان دولت و برخی دستگاههای خصوصی هستند که طبق این تقویم عمل میکنند و مراکز آموزشی اعم از دانشگاهها و مدارس تا 13 فروردین ماه در تعطیلات بهسر میبرند. در همین حال بهدلیل تعطیل بودن مدارس و دانشگاهها، اغلب کارمندان دولتی و خصوصی نیز باقی ایام نوروز را تا روز 13فروردین مرخصی میگیرند و از این زمان برای سفر بهره میبرند. همین موضوع باعث تجمع سفرها در ایام نوروز شده است و مقاصد سنتی و مهم سفر، به ناگهان و طی 15-13 روز با هجوم سیل عظیمی از مردم مواجه میشوند؛ امری که بسیاری راهحل آن را دوروزه کردن تعطیلات آخرهفته میدانند.براساس آمارهای موجود، تعداد سفرهای نوروزی داخلی سال به سال افزایش مییابد و این افزایش البته به باور معاون گردشگری کشور صرفا به رونق منجر نمیشود.
معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری در این باره به «دنیای اقتصاد» میگوید: «برخی معتقدند سفرهای پرتعداد نوروزی موجب رونق در مقاصد گردشگری میشود اما بررسیهای صورتگرفته، خلاف این موضوع را نشان میدهد.» مرتضی رحمانیموحد با اشاره به اینکه این سفرهای پرتعداد خود موجب بروز آثار و تبعات مختلفی نیز میشود، تصریح میکند: «هجوم گردشگران به مقاصد گردشگری، هزینههای مختلفی را برای جامعه میزبان دارد و این هجوم اگر در مناطقی رخ دهد که از آمادگی زیرساختی مناسبی برخوردار نیست، هزینههایی را هم به آن جامعه تحمیل خواهد کرد و هم به مسافرانی که آنجا را برای سفر انتخاب کردهاند.»وی ادامه میدهد: «تصور کنید در فاصله کوتاهی، این جوامع مجبور میشوند چند برابر ظرفیتی که دارند از مسافران میزبانی کنند و این خود آسیبهای اجتماعی، اقتصادی و زیرساختی را برای آنها به همراه خواهد داشت.» به گفته معاون گردشگری کشور، ترافیکهای جادهای و حوادث رانندگی نیز از جمله دیگر چالشهایی هستند که در پی طولانی بودن تعطیلات نوروزی، گریبان مسافران را میگیرند.
این مقام مسوول همچنین به بررسیهایی که از سوی دستگاههای مختلف در این زمینه انجام شده، اشاره و خاطرنشان میکند: «تمام بررسیهای آسیبشناختی ما طی این سالها نشاندهنده چالشهایی بوده که طولانی بودن تعطیلات نوروزی برای مقاصد سفر ایجاد میکند.» رحمانیموحد اضافه میکند: «به نظر میرسد تاکنون به اندازه کافی در خصوص تعطیلات از سوی دستگاهها و نهادهای مختلف و از جوانب گوناگون بررسی صورت گرفته و اکنون زمان تصمیمگیری است.»معاون گردشگری بار دیگر با تاکید بر اینکه چنین سفرهایی در کنار رونق کوتاهمدتی که در مقاصد سفر دارند، آسیبهای گوناگونی را نیز با خود به همراه میآورند، درباره طرح ساماندهی تعطیلات که در شورای اجتماعی دولت مطرح است نیز توضیح میدهد: «تمرکز این طرح روی تعطیلات زمستانی و تعطیلات آخر هفته است و گرچه بحث تعطیلات نوروز هم مطرح شده اما تمرکز روی آن بیشتر از دو موضوع قبلی نیست.»
وی پیش از این نیز به خبرنگار ما گفته بود: «بین تقویم کارمندان و تقویم آموزشی کشور تفاوت وجود دارد و این موضوع کار را برای مردم هم سخت میکند. مثلا در ایام نوروز تعطیلات رسمی دولتی 4روز است و مردم باقی عید را هم مرخصی میگیرند. همین باعث میشود که در ایام نوروز با پیک سفر مواجه هستیم و در عین حال در زمستان با رکود سفرها روبهرو میشویم.» به باور رحمانیموحد، این امر بیمعنی است که وقتی تعطیلات کارمندان تمام میشود، دانشآموزان و دانشجویان هنوز در تعطیلات هستند. او حل این موضوع و پیدا کردن راهکار مناسب را نیازمند نگاهی متفاوت و جدید به موضوع دانسته بود و رسیدگی و به سرانجام رساندن طرح ساماندهی تعطیلات را نیازمند شجاعت در میان تصمیمگیران در مجلس عنوان و تصریح کرده بود: «این موضوع در دولت نیز با مقاومتهایی روبهرو است. به باور من باید تصمیمات اینچنینی را متناسب با نیازها و زمان پیش برد. باید دید چه چیزی به رضایتمندی مردم منجر خواهد شد.»
طبق آمارها و براساس آنچه مسوولان در سه سال اخیر اعلام کردهاند طی تعطیلات نوروز 93، اقامت 55 میلیون و 777 هزار و 99 نفر- شب از تاریخ 29 اسفند تا 14 فروردین ماه به ثبت رسید. این ارقام البته منهای سفر افرادی است که در خانه اقوام و آشنایان خود اقامت میکنند.همچنین در سال بعد از آن، یعنی در تعطیلات نوروز 94، در مجموع 60 میلیون و 84 هزار نفر- شب اقامت گزارش شد که بنابر آنچه معاون گردشگری کشور در آن زمان اعلام کرد، با در نظر گرفتن 4 شب اقامت بهطور میانگین، عدد 15 میلیون گردشگر در نوروز 94 ثبت شد.در تعطیلات نوروز سالی که به انتهای آن رسیدهایم نیز در فاصله زمانی 28 اسفند 94 تا پایان 13 فروردین 95، تعداد 62 میلیون نفر-شب اقامت انجام و بیش از 100 میلیون بازدید از مراکز تفریحی، تاریخی، زیارتی و گردشگری ثبت شد.
این حجم کثیر از سفرهای داخلی آن هم در بازه زمانی کوتاه 15روزه بیشک در ایجاد آسیبهایی که معاون گردشگری مطرح میکند، بیتاثیر نخواهد بود و این درحالی است که بسیاری از مقاصد داخلی سفر در دیگر ایام سال از نعمت گردشگر بیبهره هستند. آمار تصادفات جادهای، تخریبهای ناشی از انبوه بازدیدهای مسافران از اماکن تاریخی و طبیعی، کاهش کارآیی دانشآموزان بعد از این وقفه طولانیمدت دوهفتهای در میانه سال تحصیلی، تعطیلی درازمدت تولید و خدمات در کشور و… همه و همه از آثار قصدناکرده و مخرب این تعطیلات طولانی است که به نظر میآید تا زمانی که تصمیمی جدی برای ساماندهی تعطیلات گرفته نشود، وضع به همین منوال خواهد بود.کارشناسان معتقدند توزیع تعطیلات با افزودن یک روز دیگر به تعطیلات آخرهفته راهی برای خروج از این وضعیت است. در چنین شرایطی، توزیع متوازن تعطیلات در تمام هفتههای سال موجب میشود شهروندان امکان برنامهریزی بهتری برای سفرهای خود داشته باشند و از ازدحام طی برخی ایام مشخص نظیر تعطیلات نوروز، تعطیلات خردادماه، تعطیلات عید فطر و… کاسته شود.