احساس بی حسی در سر میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله آسیب و یا صدمهی وارده به عضلات گردن، سکتهی مغزی و حتی اختلال عصب شناختی باشد. این مقاله به شرح و تفصیل علل احتمالی، علائم، و همچنین تشخیص و گزینههای درمانی آن میپردازد.
بی حسی سر میتواند در نتیجهی تحریک یا التهاب عصب، یا تحت فشار بودن عصب به خصوص در ناحیهی گردن و قسمت فوقانی پشت باشد. اصطلاح پزشکی بکار رفته برای این عارضه پارستزی سر میباشد. این وضعیت معمولاً با داشتن استرس و اضطراب و مشکلات عضلانی در گردن، شانه، و ناحیهی بالایی پشت ایجاد میشود.
با این حال، بی حسی گاه به گاه سر میتواند نشانهی عارضهای جدیتر از مواردی که در بالا اشاره شد باشد. چنین وضعیتی معمولاً بر روی اعصابی که در پوست سر پخش شدهاند فشار وارد میسازد.
به طور کلی، تحریک و آزردگی اعصاب سه شاخه و گردن، اختلالات ستون فقرات، بیماریهای عصبی، عفونت، و همچنین فتق دیسک با این عارضه ارتباط دارند. چند علت شایع که ممکن است به بی حسی در سر منجر شوند در ادامه آورده شدهاند.
دلایل احتمالی و علائم
مولتیپل اسکلروزیس یا فلج چندگانه ـ نوعی اختلال عصبی خود ایمنی است که از دست دادن غلاف میلین که فیبرهای عصبی خاصی را احاطه کرده است را شامل میشود و میتواند هم بر مغز و هم ستون فقرات تأثیر گذارد.
علائم: بی حسی سر، تاری دید، سرگیجه، و در موارد شدید فلج ناقص
مننژیت ـ مننژیت یک بیماری عفونی ناشی از باکتری بوده و مننژ یا پردههای مغز را تحت تأثیر قرار داده و به آنها آسیب میرساند.
علائم: تب، حالت تهوع، بی حسی سر، و درد در ناحیه سر
صرع ـ نوعی اختلال سیستم عصبی مرکزی است که با تشنج و از دست دادن هوشیاری مشخص میشود.
علائم: احساس سوزن سوزن شدن در سر، اسپاسمهای عضلانی، بی حسی در سر
نورالژی عصب سه شاخه ـ یک اختلال عصبی شدید بوده که با حملاتی همراه بوده و عمدتاً بزرگسالان را تحت تأثیر قرار میدهد. علت دقیق این عارضه ناشناخته بوده اما بر عصب سه شاخه تأثیر میگذارد.
علائم: بی حسی در ناحیه سر و صورت، دردی تیز که یک طرف صورت را در یک زمان تحت تأثیر قرار میدهد.
سکته مغزی (عارضهی مغزی عروقی) ـ از دست دادن ناگهانی عملکرد مغز به دلیل مسدود شدن یا پارگی رگهای خونی موجود در مغز و منجر شدن به نکروز یا مرگ بافت مغز را سکته مغزی گویند.
علائم: سرگیجه، بی حسی سر، از دست دادن کنترل عضلات
اختلالات نخاعی ـ بیماریهای دژنراتیو دیسک، آرتروز ستون فقرات، فتق دیسک، و هر گونه صدمه به نخاع، ممکن است به پارستزی سر منجر شود.
علائم: احساس سوزن سوزن شدن و بی حس کننده در سر، از دست دادن کنترل حرکتی
حمله ایسکمیک قلبی ـ این عارضه در مقایسه با سکتهی مغزی کمتر خطرناک بوده به این دلیل که عرضهی خون به مغز را تنها برای مدت زمان کوتاهی مختل میسازد.
علائم: خستگی، ضعف، غش، بی حسی در سر
اختلال گردش خون ورتبروبازیلر (Vertebrobasilar Circulatory Disorder) ـ هر یک از چندین اختلال عصبی مربوط به شریانهای ورتبرال و بایزلر را گویند که جریان خون را به مخچه و ساقه مغز مختل سازد.
علائم: سردرد، بی حسی، ضعف عضلانی، از دست دادن شنوایی، لکنت زبان
هایپرکالمی ـ هنگامی که سطح پتاسیم در خون افزایش یافته و بیشتر از حد معمول شود، ممکن است منجر به بروز هایپرکالمی گردد. در اکثر اوقات، این عارضه به مصرف داروهای دیورتیک و یا نارسایی کلیوی ارتباط دارد.
علائم: تهوع، ضربانی که ضعیف، آهسته و نامنظم است، از حال رفتن و غش ناگهانی به دلیل ضربان قلب نامنظم، بی حسی در سر
بیماری لایم ـ یک بیماری التهابی ناشی از باکتریهای منتقل شده از طریق نیش نوعی کنه است.
علائم: تب، تورم مفصل و بثورات، مشکلات عصبی، سبکی سر و بی حسی
غیر از علل فوقالذکر، چند عارضهی دیگر که میتوانند به بی حسی در سر منجر شوند، میگرن، واسکولیت، تومور مغزی، و اسپوندیلیت را شامل میشوند. این عوارض گاهی اوقات با احساسی از سوزن سوزن شدن نیز همراه میباشند. غیر از این موارد، فرد میتواند دچار درد، سرگیجه و تهوع گردد. وجود چنین علائمی میتواند حاکی از وجود بیماری جدیتری از یک صدمه و یا آسیب به عضلات نواحی گردن و پشت باشد.
تشخیص و درمان تغییرات
درمان بی حسی در سر به تشخیص علت یا علتهای نهفته و یا بیماریهای موجود بستگی دارد. بنابراین انجام معاینات و بررسیهای کامل سابقهی پزشکی بیمار و همچنین سابقهی علائمی مانند زمان و میزان وقوع، محل دقیق بی حسی و اینکه آیا همراه با علائم دیگری همچون سرگیجه، تاری دید، تهوع و درد است یا خیر بر روی بیمار انجام میشود.
مرحلهی بعد تشخیص انجام آزمایش خون و یک سری معایناتی همچون موارد ذیل است:
» بیوپسی عصب
» بررسی هدایت عصبی (NCS)
» الکترومیوگرافی (EMG)
» شمارش سلولهای خونی
» بررسی سطوح هموگلوبین
» بررسی سطوح کلسیم، منیزیم، ویتامین B12، و تیامین
هنگامی که علت دقیق آن با کمک این آزمایشات تشخیصی مشخص شد، پزشکان داروها، مکملها و درمانهای مناسب را جهت رسیدگی به این مشکل تجویز میکنند. گاهی داروهای ضد التهابی و ضد افسردگی نیز ممکن است جهت درمان بی حسی در سر بسته به علت نهفته مورد نیاز باشد. در عین واحد، کنترل و مدیریت مناسب استرس، میتواند به شخص در چیره شدن بر بی حسی و سایر ناراحتیهای همراه با آن کمک کند. مدیتیشین و تکنیکهای رهایی از استرس نیز چند راه مؤثر و به اثبات رسیده در این امر به شمار میروند.
تشخیص مناسب میتواند نقش مهمی در درمان احساس بی حسی و جلوگیری از هرگونه عوارضی داشته باشد که در صورت عدم درمان به موقع رخ خواهند داد. چنانچه مدت زمان زیادی است که احساس بی حسی در سر میکنید و چنانچه این بی حسی همراه با علائم فوقالذکر است، آنگاه احتمال زیادی میرود که این وضعیت به صدمهی عصب و یا یک اختلال در ارتباط است. چنین وضعیتی در صورتی که به موقع تشخیص داده نشده و مورد توجه قرار نگیرد، ممکن است به عوارض جدی نورولوژیکی منجر شود.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبهی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیههای پزشک متخصص در نظر گرفته شود.